سرویس مد و لباس هنرآنلاین: از در گالری که وارد می‌شوید قبل از دیدن هر چیزی صدای دونلی شیرمحمد اسپندار شما را به سیستان و بلوچستان می‌برد. سرزمینی با طبیعت سرسخت که مردمش را مقاوم بارآورده است و شاید همین صبر و مقاومت است که در آثار هنری آنها هم دیده می‌شود. از دونلی نواختنشان که آنقدر سخت است که نسل نوازندگان آن در حال انقراض است، تا سوزندوزی‌هایشان که سختی آن باعث شده روز به روز از تعداد دوزندگان آن کاسته شود.
روی دیوارهای گالری جهان بوم‌هایی قرار گرفته که قطعات سوزن‌دوزی ۳۵ نفر از زنان بلوچ روی آنها نصب شده است. قطعاتی مانند پیش سینه لباس، سر آستین و لبه شلوار که بر روی بوم‌های جداگانه به نمایش درآمده‌اند. اما چشمگیر‌ترین اثر نمایشگاه یک رومیزی به طول بیش از ۱ متر است که توسط زینب نوروزی در مدت ۱ سال دوخته شده است.
در بخش دیگری از نمایشگاه آثاری قدیمی از مهتاب نوروزی به نمایش درآمده که شامل چند قطعه کامل و چند قطعه نیمه تمام است. دیدن این قطعات ناتمام به بیننده کمک می‌کند با مراحل ابتدایی کار بهتر آشنا شود. مهتاب نوروزی مشهورترین سوزن‌دوز بلوچستان ایران بود که تیرماه 1391 درگذشت. مشهورترین کارهای او لباس‌های درباری هستند که هم اکنون در مجموعه سعدآباد تهران نگهداری می‌شوند.
شاید برای بیننده ناآشنا، نقوش چندان تفاوتی با هم نداشته باشند، اما برای سوزن دوزان هر کدام از آنها تعریف و ویژگی خاصی دارند. در کنار هر اثر نام نقش‌های اصلی آن نصب شده که نام‌هایی مانند طاووس، مروارید، بن تاس، گل سرخ، دست به سر، پنج پلنگ و مگرازک در آنها دیده می‌شود. یکی از نقش‌هایی که سال‌ها از سوزن دوزی بلوچ حذف شده بود و به تازگی توسط آنها احیا شده است نقش تیتوک بانوران است.
در حاشیه نمایشگاه گفت‌و‌گوی کوتاهی با زینب نوروزی داشتیم. او در مورد زمان دوخت هر اثر گفت: دوختن یک دست لباس به طور مداوم ۶-۷ ماه طول می‌کشد ولی چون معمولا زنان در میان کارهای روزمره خود این کار را انجام می‌دهند زمان بیشتری می‌برد. کارهای این نمایشگاه هم از یک سال پیش در حال آماده شدن بود.
نکته جالبی که در سوزن‌دوزی‌های این نمایشگاه دیده می‌شود استفاده از رنگ‌های مدرن در کار‌ها است، به طوری که به جای رنگ‌های قرمز و زرد که همیشه در سوزن‌دوزی‌ها می‌بینیم کارهایی با تنالیته رنگی بنفش یا سبز دیده می‌شود که جلوه بسیار زیادی دارند. نوروزی در مورد دلیل تغییر رنگ آثار گفت: استفاده از رنگ‌های مختلف بستگی به سلیقه افراد دارد. بعضی افراد رنگ‌های سنتی قدیمی را می‌پسندند و عده‌ای رنگ‌هایی را می‌خواهند که ما به آنها رنگ جوانان می‌گوییم. به خاطر همین از هر نوع رنگ چند نمونه برای نمایش گذاشتیم.
در دوخت این قطعات از نخ‌های ابریشم و دمسه استفاده شده و برای مصارفی مانند لباس، رومیزی، جانماز و... استفاده می‌شوند. اگرچه در ذهن ما همه زنان بلوچ با لباس‌های سوزن‌دوزی شده ثبت شده‌اند، اما به گفته نوروزی چون این لباس‌ها گرانقیمت هستند بیشتر به عنوان لباس مجلسی استفاده می‌شوند و برای لباس روزمره از دوخت‌هایی مانند پلیوار و رودوزی استفاده می‌کنند که زمان کمتری می‌برد و ارزان‌تر است.
نکته جالب دیگری که کمتر کسی از آن اطلاع دارد این است که در سوزن دوزی سنتی نقوش از پشت پارچه دوخته می‌شوند. یعنی علاوه بر اینکه طرح روی پارچه کشیده نمی‌شود و به شکل ذهنی دوخته می‌شود، دوزنده در زمان دوخت حتی نقشی که می‌دوزد را هم نمی‌بیند و به صورت ذهنی طرح را تشخیص می‌دهد.
از زینب نوروزی در مورد مشکلات آنها پرسیدم و او گفت: مشکل اصلی ما کارهایی است که از افغانستان می‌آورند. این سوزن‌دوزی‌ها در واقع رودوزی هستند و بسیار سرسری و بی‌دقت دوخته می‌شوند، در نتیجه در مدت کمی تمام می‌شود و چون ارزان‌تر است فروش بیشتری دارد. اما بلوچ‌های ایران که وقت بیشتری می‌گذارند و ظریف‌تر کار می‌کنند نمی‌توانند کار خود را بفروشند. مشکل دیگر در مورد نقش‌ها است چون افغان‌ها نقش‌های ساده‌ای را وارد این کار کردند که باعث شده نقش‌های قدیمی فراموش شود. ما سعی می‌کنیم نقش‌های قدیمی را از کارهای قدیمی پیدا کرده و احیا کنیم.
آثار این نمایشگاه برای فروش گذاشته شده‌اند اما با توجه به قیمت بالای سوزن دوزی، استفاده از آنها در طراحی لباس برای هر کسی ممکن نیست. با وجود این در شهر ما کسانی هستند که برای ساده‌ترین لباس‌ها فقط به خاطر داشتن یک نام خاص بهای چند میلیون تومانی پرداخت می‌کنند. چه خوب بود اگر این افراد با خرید آثار دستی هنرمندان ایرانی علاوه بر داشتن لباسی خاص و متفاوت کمکی به حفظ و رشد این آثار می‌کردند. این نمایشگاه فرصت مناسبی است که طراحان لباس برای مشتریان خاص خود لباس‌هایی متفاوت طراحی کنند، در غیر این صورت باید منتظر بمانیم مانند آنچه در چند سال اخیر در حال رخ دادن است و برندهای خارجی به دنبال طرح‌های شرقی هستند، با کشف این دست دوخته‌ها در فشن شوهای میلان و پاریس و... ایرانیان به ارزش آنها پی برده و به دنبال طرح‌های کپی شده آنها بروند.