به گزارش هنرآنلاین، «تاریخ بنیادی» به بررسی نقش ایده‌های بنیادین در تحول تاریخی می‌پردازد و از دیدگاه‌های عمیق فلسفی و تحلیلی برای تبیین روند تغییرات تاریخی استفاده می‌کند. ماینکه در این اثر تلاش می‌کند تا نشان دهد چگونه ایده‌ها و باورهای عمیق فرهنگی و فلسفی جوامع در طول تاریخ نقش مهمی در جهت‌گیری‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن‌ها داشته‌اند.
ماینکه در تاریخ بنیادی به بررسی مفهوم ایده‌های تاریخی و تاثیر آن‌ها بر روند تحول جوامع پرداخته و به‌ویژه به نقش افرادی مانند فیلسوفان و متفکران کلیدی که این ایده‌ها را شکل داده‌اند، توجه می‌کند. او نشان می‌دهد که چگونه برخی از ایده‌ها، به ویژه در زمینه‌های اخلاق، عدالت و آزادی، توانسته‌اند مسیر تاریخ را تغییر دهند و یا تحولات مهمی در جوامع ایجاد کنند.
کتاب «تاریخ بنیادی» جایگاه بسیار مهمی در رشته‌های تاریخ، فلسفه و رشته تطبیقی فلسفه تاریخ دارد. مهمترین دلیل چنین برجستگی و اهمیت آن است که در این کتاب، ماینکه به‌خوبی توانسته است تفاوت و تمایز میان دو مفهوم «تاریخ‌بنیادی» و «تاریخی‌گری» را نشان دهد. تاریخی‌گری همان مفهومی است که در فلسفه اندیشمندانی چون کارل ویلهلم، فریدریش شلگل در آلمان، میشل دو مونتنی در فرانسه و جامباتیستا ویکو در ایتالیا پا می‌گیرد و بعدتر در اندیشه فیلسوفان بزرگی چون هگل و فوکو به اوج خود می‌رسد و البته هر یک از فیلسوفان مفهوم و معنا مدنظر خود را در این واژه جستجو می‌کند.
تاریخ‌بنیادی، بر خلاف تاریخی‌نگری، باور به هرگونه الوهیت و غایت‌مندی برای تاریخ را مردود دانسته و تاریخ را چون محملی برای تأکید بر سنت‌ها، اختیارات و تغییرات انسان می‌داند. از نگاه تاریخ‌بنیادان، تاریخ جایی است که انسان خود را از چنگ قانون طبیعی ثابت و انعطاف‌پذیر رها کرده است.
ماینکه در این کتاب به آرای فیلسوف و مورخ ایتالیایی «جامباتیستا ویکو» رجوع می کند که همانند «ابن خلدون» بر اهمیت علوم انسانی و پرداختن به تاریخ ملل مختلف و بررسی گذشته و حال انسان‌ها از دریچه تاریخ ملت‌ها در هر دوره و جغرافیایی، تاکید داشت. در واقع آن اندیشه ریاضیاتی محض دکارتی که به سیطره، تاثیر و وقوف تاریخ و تحولاتش در زیست انسانی هیچ ارزشی قائل نبود، برای ویکو مسئله‌ای اساسی بود که به واسطه دیدگاهی که به تاریخ‌گرایی شهره است، نمود یافت. کتاب «تاریخ بنیادی» در واقع تلاش ماینکه است برای بررسی و تجزیه و تحلیل آغاز جنبش تاریخ‌گرایی و تاثیر عمیقش بر فهم بشر از جهان و انسان.
مترجم این اثر عباس زریاب خویی مورخ، ادیب، نسخه‌شناس، نویسنده و مترجم ایرانی است. زریاب خویی در رشته‌های تاریخ، فلسفه، ادبیات و دین تخصص داشت و به زبان‌های عربی، آلمانی، انگلیسی و فرانسه مسلط بود. از مهمترین آثار زریاب خویی می‌توان به ترجمه و شرح کتاب‌هایی چون تاریخ فلسفه‌ی اسلامی اثر هانریش فرانکه، ایران در قرون نخستین اسلامی و همچنین مقالات متعددی در دانشنامه ایرانیکا و دائرةالمعارف بزرگ اسلامی اشاره کرد. افزون بر این، زریاب خویی دارای آثار تحقیقی مهمی در زمینه تاریخ ایران و اسلام است که شامل مقالات و کتب تخصصی است. او با نثر ساده و جذاب و تسلطی که به منابع دست‌اول داشت، توانست آثار ارزشمندی خلق کند که همچنان در پژوهش‌های تاریخی و ادبی مورد توجه پژوهشگران است. او در سال ۱۳۷۳ خورشیدی درگذشت.
این کتاب یکی از آثار شناخته‌شده در زمینه فلسفه تاریخ به‌شمار می‌آید و تاثیر بسزایی بر دیدگاه‌های تاریخی و فلسفی در قرن بیستم و پس از آن داشته است. کتاب‌های ماکیاولیسم(۱۹۲۴)، که به دیدگاه‌های گوناگون درباره کشورداری و تحول این نظرها از قرن ۱۵ تا زمان فردریک کبیر می‌پردازد؛ تاریخ‌گرایی(۱۹۳۶)، که درباره آغاز تاریخ‌گرایی و تحول آن از زمان جامباتیستا ویکو، فیلسوف ایتالیایی، به بعد است؛ و فاجعه آلمان(۱۹۴۶)، که حاوی انتقادات و مخالفت او با حکومت نازی است از دیگر آثار مهم این نویسنده به شمار می‌آید.
کتاب «تاریخ بنیادی» نوشته فریدریش ماینکه با ترجمه عباس زریاب خویی در 848 صفحه، شمارگان 3300 نسخه و قیمت 220 هزار تومان از سوی انتشارات خوارزمی منتشر شده است.