گروه سینما هنرآنلاین، اینجا عباس آباد واقع در فهرج است. روستایی در دل کویر که روی قناتهای باستانی روزگاری جان گرفته و امروز نفسهایش به شماره افتاده است. مستند «چشم کویر» به نویسندگی و کارگردانی محسن علم الهدی پرده از یک واقعیت تلخ برداشت. واقعیتی که به بحران محیط زیستی اشاره دارد، اما در کمال تعجب مسئولان قدمی برای حل و فصل آن بر نمیدارند. خشک شدن قناتهای این منطقه موجب شده تا خشکسالی به جان طبیعت و آدمها بیفتد و وقتی آبی نباشد، آبادانی هم نخواهد بود.
داستان از زبان کشاورز نمونه منطقه روایت میشود. امید از کودکی در این روستا زندگی کرده است و توانسته گونههای مختلف درخت نخل را از جاهای مختلف دنیا در مزارع خود جمع کند. امروز عذاب وجدان دارد و میگوید میزبان خوبی برای این درختان نبوده است.
کاغذ بازی به روایت تصویر
امید شاهد خشک شدن و از بین رفتن درختان نخل است. او به یاد دارد که زمانی در این منطقه قناتهای پر آب موجب شده بود که زندگی و حیات در جریان باشد.
تا جایی که پرتاب سنگ به داخل آب قنات را از سرگرمیهای کودکی خود یاد میکند. یک روز پدر به او میگوید این قناتها چشم کویر است و باید قداست و ارزش آن حفظ شود. کودک دیروز و کشاورز نمونه امروز، نه تنها در طول عمر خود حفاظت از قناتها را به جان میخرد بلکه امروز با خشک شدن آنها دیگر خنده و شادی را در وجود خود کشته است.به مانند گیاه کورگز تلاش میکند مقاوم باشد و خود را به آب برساند اما در آبادی هیچ کس او را همراهی نمیکند.
کارگردان در طول مستند او را همراه مقنیها، کارشناسان و اهالی روستا میکند که همگی اذعان به ضرورت و امکان پذیری احیای قناتها دارند. اما هزینه سرسام آور وقتی به پشت در نهادهای اجرایی میرسد، کاغذ بازیهای اداری مانع از تحقق این مهم است.
میگویند بودجه نیست. دیر آمدید. زود آمدید و یا در کمال شگفتی میگویند روستا کد روستایی ندارد. یک جورایی اعلام این مسئله است که اصلاً به حسابتان نمیشود آورد .
بحرانهای محیط زیستی را جدی بگیرید
کارگردان وقتی به حال و هوای امید اشاره دارد، نشان میدهد که او خوشحال نیست و از لوح تقدیرهایی که به هیچ دردی نمیخورد خسته شده است.
امید به هر دری میزند که کاری صورت دهد اما تا پایان مستند عملاً نجات قناتها در برنامهها نمیآید. حیات از آبادی میگریزد و کارگردان واقعیت تلخ را فریاد میزند اما آیا چنین مستندی قرار است در جشنواره و برای چند هنرمند به نمایش درآید؟ قرار است اشکی جاری سازد و لوح تقدیری ببرد و دوباره به آرشیوها هدایت شود؟
دیدن مستند «چشم کویر» برای هر مقام مسئولی ضروری است. فارغ از جغرافیای منطقهای که کارگردان به آن تاکید دارد، بحران آب شوخی بردار نیست. «چشم کویر» در هجدهمین جشنواره فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» روی پرده رفت.
نویسنده: ونوس بهنود
انتهای پیام