گروه تجسمی هنرآنلاین، آثار او تاکنون در نمایشگاه‌های گروهی داخلی و خارجی متعددی به نمایش درآمده‌اند و به زودی در نمایشگاه گروهی گالری «شلمان» (کالیفرنیا، آمریکا) نیز در معرض تماشا قرار می‌گیرند. همچنین آثار هنری صامت، اوایل سال آینده در کتاب بین‌المللی «سمفونی رنگ، هارمونی خط» همراه با مباحث و مقالات هنری در کنار آثار اساتید معتبری مانند استاد محمود فرشچیان، بهمن زارعی و آیدین آغداشلو به چاپ می‌رسند. این هنرمند، شاگرد استاد محمدعلی سبزه‌کار و استاد مجتبی سبزه بوده است. به بهانه برگزاری نمایشگاه انفرادی «نوای پرواز» گفت‌وگویی با او داشتیم.
شما تحصیلات غیرهنری در رشته مدیریت صنعتی دارید. چه شد سراغ هنرهای تجسمی رفتید؟
از کودکی به هنر علاقه داشتم و همواره در کنار تحصیل در رشته دیگر، در دوران نوجوانی به نقاشی و خوش‌نویسی می‌پرداختم. با وجود این‌که رشته دانشگاهی‌ام مدیریت صنعتی بود، احساس می‌کردم هنر بخشی جدانشدنی از زندگی‌ام است. این علاقه به مرور جدی‌تر شد و تصمیم گرفتم به صورت حرفه‌ای آن را دنبال کنم.
در آموزش هنر، چه منابع و عواملی برای شما الهام‌بخش و روشنگر مسیر فعالیت هنری‌تان بود؟
من مباحث مربوط به گرافیک را در دانشگاه تهران و نقاشی را در یکی از آموزشگاه‌های معتبر مربوط به هنرهای تجسمی آموزش دیدم، ولی بیش از هر چیز، دیدن و تحلیل آثار هنرمندان بزرگ و ممارست و تمرین خودم در این مسیر بسیار موثر بود.
از میان دو رشته نقاشی و خطاطی، به کدام‌یک بیش‌تر دل‌بستگی و تعلق خاطر دارید و از چه زمانی تصمیم گرفتید نقاشی و خط را در آثارتان تلفیق کنید؟
هر دو رشته نقاشی و خطاطی برایم ارزشمندند اما تلفیق نقاشی و خط همیشه برایم جذاب‌تر بوده است. این ترکیب از سال ۹۷ وارد آثارم شد؛ زمانی که حس کردم می‌توانم از زیبایی‌های خط و رنگ برای بیان عمیق‌تر احساساتم استفاده کنم.
در نمایشگاه «نوای پرواز» چند اثر به نمایش درآمده و آنها نتیجه کدام انگیزه و چند سال کار شماست؟
در این نمایشگاه، ۱۴ اثر با ابعاد بزرگ ۳۰۰ در۲۰۰، ۲۰۰ در ۱۵۵ و ... روی دیوار رفته‌اند که بزرگ‌ترین‌شان قلم دست‌ساز خودم به اندازه ۳۰ سانتی‌متر است. آثار این نمایشگاه ناشی از علاقه‌ام به هنر و جاری و پویا نگه‌داشتن هنرم در جامعه هنری و همچنین به تصویرکشیدن عمق احساسم و ارتباط بیش‌تر با جامعه هنری بوده است. آثار این نمایشگاه که به صورت مجموعه است، نتیجه حدود یک سال فعالیت مداوم من بوده. هفت اثر بزرگ‌تر روی بوم و هفت اثر کوچک‌تر در اندازه‌های ۱۰۰ در۷۰ و ۵۰ در۷۰ روی مقوا اجرا شده‌اند.
در اجرای تابلوها چه ایده‌ها و تکنیک‌هایی را به کار گرفتید؟
با به کارگرفتن مواد طبیعی مثل مرکب و مقوا در این تابلوها، می‌خواستم پیوند عمیق انسان و طبیعت و حس عمیقی را که این دو با هم دارند، به تصویر بکشم.
هنر نقاشی‌خط گرچه بیش از پنجاه سال قدمت دارد اما هنوز میان دوست داران هنر چندان شناخته‌شده نیست. شما در آثار هنری‌تان چه شیوه‌ای به کار بردید تا عموم مردم و افرادی که کم‌تر با این هنر آشنایی دارند، به نقاشی‌خط علاقه و گرایش پیدا بکنند؟
سعی کردم با توجه به مفهومی که آثارم دارد، از فرم‌های ساده‌تر و رنگ‌های متنوع که همگی مطابق مفهومم به کار گرفته شده، استفاده بکنم تا مخاطبان بیش‌تری با آن ارتباط بگیرند. همچنین با افزودن المان‌های آشنای فرهنگی با اصول ساختارمند و زیبایی شناسی هنری، این هنر را برای مخاطبان بیش‌تر قابل‌درک کرده‌ام.
با توجه به این‌که شما در رشته هنری‌تان مهارت کافی دارید، چرا زودتر اقدام به برگزاری نمایشگاه انفرادی نکردید؟
ترجیح دادم ابتدا تجربه و مهارت بیش‌تری کسب کنم و پس از رسیدن به سطح حرفه‌ای‌تر، نمایشگاه انفرادی برگزار کنم. خدا را شکر بازخورد مخاطبان از نمایشگاه‌های گروهی‌ام بسیار مثبت بوده و همین استقبال، انگیزه‌ای برای برگزاری نمایشگاه انفرادی شد.
آیا در اجرای آثار هنری‌تان، از استاد یا تکنیک هنرمند خاص و مشهوری الهام گرفته‌اید یا تحت تاثیر آن بوده‌اید؟
من تحت تاثیر آثار اساتید بزرگ ایرانی بوده‌ام اما تلاش کرده‌ام سبک و زبان هنری خودم را خلق بکنم.
گویا در هنر نقاشی‌خط ابداع‌گر شیوه خاص و نوینی هم بوده‌اید.
بله، ترکیب خاص خطوط نستعلیق با فرم‌های مدرن و انتزاعی، سبکی‌ست که به مرور توسعه داده‌ام.
هنر نقاشی‌خط ایرانی (سنتی و مدرن) تا چه اندازه در سطح بین‌المللی شناخته‌شده است؟ آیا هنرمندان ایرانی در این رشته، رقبای مطرح خارجی هم دارند؟
این هنر تا حدی در بین جوامع دیگر شناخته شده. با وجود این‌که کشورهای دیگر هم با توجه به فرهنگ و هنر خود به این هنر می‌پردازند، ولی خوش‌نویسی سنتی ایران، به ویژه نستعلیق، در بین فرهنگ‌های دیگر شناخته‌شده است، طوری که انجمن خوش‌نویسان ایران شعبی در کشورهای آلمان، فرانسه،کانادا و... دارد و مورد استقبال و توجه قرار گرفته و آزمون‌های آن به صورت بین‌المللی برگزار می‌شود تا هنرجویان بتوانند مدارج خوش‌نویسی را به درستی بیاموزند.
از حضورتان در نمایشگاه گروهی گالری «شلمان» که قرار است در کالیفرنیای آمریکا برگزار بشود، بگویید. آثارتان در چه ابعاد و سبکی هستند؟
من با یک اثر در اندازه ۵۰ در۷۰ و با تکنیک طبیعی مرکب روی مقوای کتان در این نمایشگاه شرکت کرده‌ام. البته بخش کوچکی از اثر با ورق طلاست. ارتباط‌گرفتن با انسان‌ها به ویژه خارج از ایران و شناساندن هرچه بیش‌تر فرهنگ و هنر ایران همیشه برایم خوشایند بوده و از این‌که ذهن مخاطب درگیر اثرم بشود، به دلیل این‌که آن را درک کرده و سوالاتی برای او پیش آمده، برای من اتفاق موفقیت‌آمیزی است که توانستم برای بیان بهتر مفهوم زبان، بیان خود را منتقل بکنم و وارد گفت‌وگو بشوم. در واقع حضورم در این نمایشگاه، ارتباطی با زبان هنر در بین فرهنگ دیگر بوده که بسیار جذاب است.
به عنوان یکی از هنرمندان رشته نقاشی‌خط، به نظرتان امروز این هنر چه جایگاهی در ایران دارد؟ آیا هنرمندان ایرانی امکان مقایسه و رقابت با آثار هنرمندان خارجی را دارند؟
نقاشی‌خط، به‌عنوان یک جریان هنری تلفیقی میان نقاشی و خوش‌نویسی، از اواسط قرن بیستم میلادی (دهه ۱۳۴۰ خورشیدی) در ایران شکل گرفت. از پیشگامان این هنر می‌توان به فرامرز پیلارام، محمد احصایی و نصرالله افجه‌ای اشاره کرد. این هنرمندان با ترکیب زیبایی‌شناسی خطوط خوش‌نویسی ایرانی مانند نستعلیق و شکسته‌نستعلیق با رنگ، بافت و فرم‌های مدرن، نقاشی‌خط را به یک هنر مستقل تبدیل کردند. این هنر امروزه به‌عنوان یکی از شاخه‌های مهم هنر تجسمی ایران همچنان در حال توسعه است و بسیاری از هنرمندان جوان ایرانی و بین‌المللی را جذب خود کرده. با این‌حال، هنر نقاشی‌خط هنوز در جست‌وجوست.
در برگزاری نمایشگاه، معمولاً با چه مسائل و مصائبی روبه‌رو هستید؟
مسائلی که وجود دارد همکاری و حمایت کم هنرمندان برای یکدیگر است و همین امر باعث می‌شود روند رشد کندتر باشد.
به نظرتان برگزاری نمایشگاه‌های عمومی و انفرادی نقاشی‌خط، تاثیری در معرفی این هنر به مردم دارد؟
بله، به نمایش درآمدن آثار برای معرفی خوب است، چون هنرمند با به تصویر درآوردن آثارش و نمایش آنها به معرفیِ هرچه بهتر خود می‌پردازد. اثری که به نمایش درنیاید، به نظرم روح ندارد و جان نمی‌گیرد.
بیش‌ترین کاربرد هنر نقاشی‌خط کجاست؟ آیا تابلوهای هنری این رشته، قابلیت استفاده تزیینی در منزل و محل کار را دارد؟
امروزه این هنر جایگاهی فراتر از کاغذ پیدا کرده. نقاشی‌خط به دلیل جذابیت بصری و تلفیق هنر سنتی و مدرن، کاربردهای متنوعی دارد و در حوزه‌های مختلفی استفاده می‌شود که عبارتند از: 1ـ نمایشگاه‌های هنری: نقاشی‌خط به عنوان یک سبک هنری معاصر در گالری‌ها و نمایشگاه‌های هنری داخلی و بین‌المللی به نمایش گذاشته می‌شود 2ـ دکوراسیون داخلی 3ـ طراحی مد و پارچه: بسیاری از طراحان مد و صنایع نساجی از المان‌های نقاشی‌خط در طراحی لباس،کیف،کفش و پارچه استفاده می‌کنند. این طرح‌ها هویتی ایرانی و متمایز به محصولات می‌بخشند 4ـ کتاب‌آرایی و طراحی جلد 5ـ تبلیغات و بسته‌بندی: شرکت‌ها و برندها از نقاشی‌خط در طراحی لوگو، بسته‌بندی محصولات و تبلیغات استفاده می‌کنند 6ـ محصولات هنری و تزیینی: نقاشی‌خط بر روی محصولات تزیینی مانند بشقاب‌های سرامیکی، ظروف، قالیچه‌ها و تابلوهای دیواری کاربرد زیادی دارد 7ـ معماری و طراحی شهری 8ـ رسانه‌های دیجیتال و گرافیک.
آیا عموم مردم، قدرت خرید تابلوهای هنری این رشته را دارند یا اصولاً مخاطب چنین آثاری، طبقه مرفه و قشر خاص جامعه هستند؟
به دلیل تنوع در سبک‌ها، اجراها و ابعاد توسط هنرمندان متفاوت، همه قدرت خرید دارند و با توجه به سلیقه جامعه، هنرمندان در انتخاب اهداف خودشان به خلق مشغولند. البته که آثار مورد پسند قشر خاص، بیان خاص هنری را در بر دارد و از قاعده اصولی پیروی می‌کند.
برخلاف سایر هنرمندان، شما در تابلوهای‌تان از مرکب به‌عنوان یک ماده اصلی که از طبیعت گرفته شده و همچنین از ورق طلا استفاده می‌کنید. دلیل استفاده از این دو ماده چیست و چگونه به چنین تمهیدی در کار هنری رسیدید؟
استفاده از مرکب به این دلیل است که ریشه در خوش‌نویسی سنتی ما دارد و مرکب را نیز به عنوان ماده‌ای که از طبیعت گرفته می‌شود، به کار می‌برم. در واقع می‌خواستم پیوند عمیق و ارگانیک بین انسان و طبیعت را بیش‌تر نشان بدهم. استفاده از ورق طلا به دلیل مفهومی‌ست که در آثارم وجود دارد:«چون تو دارم، همه دارم، دگرم هیچ نباید». این شعر از سعدی‌ست. رنگ طلایی همیشه جایگاه ویژه‌ای بین رنگ‌ها در آثار هنری داشته که در آثار هنری مفهومی مشهود است و در آثار من نماد نور و جاودانگی است.
در پایان، اگر حرف یا نکته ناگفته‌ای مانده، بفرمایید.
دوست دارم مخاطبانم قبل و بعد از دیدن آثارم بیانیه‌ی هنری من را خوانده باشند تا کارهایم را بهتر درک کنند و اگر سوالی برای‌شان پیش آمد، بیایند با هم گفت‌وگو کنیم. در انتها آرزوی بهترین اتفاقات را برای هنرمندان این رشته دارم.
خبرنگار: احمدرضا حجارزاده