گروه ادبیات خبرگزاری هنر ایران - سی‌وپنجمین نمایشگاه کتاب تهران با حضور جمع کثیری از ناشرین در حال برگزاری است. سازمان حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع‌مقدس سپاه و بسیج همه ساله با تعدای از ناشرین استانی و نشر فاتحان در این نمایشگاه شرکت می‌کند.
تعداد بالای ناشرین و اهمیت موضوعی که فاتحان و دیگر ناشرها روی آن متمرکز شده‌اند بهانه‌ای شد تا چند دقیقه‌ای با سردار علی ناظری معاون نشر و ادبیات سازمان حفظ آثار دفاع‌مقدس سپاه و بسیج گفتگو کردیم که خلاصۀ آن در ادامه تقدیم نگاهتان می‌گردد:
تولید کتاب در ایران امیدآفرین است
در ابتدا باید به این نکته اشاره کنم که یکی از رسالت‌های رسانه‌ها انعکاس واقعیت‌ها و کارهای خوب انجام شده در کشور است تا مردم پیش‌رفت‌های کشور را ببینند و حالشان خوب بشود. حالا نه اینکه به اشکالات و ضعف‌ها نپردازند لکن رسانه‌ها باید برجسته کردن نقاط قوّت را تکلیف خودشان بدانند. ما باید ظرفیت پذیرش نقد را در خودمان ایجاد کنیم و بالا ببریم. در کنار نقد رسانه‌ها باید امیدآفرین باشند. یکی از فعالیت‌های قابل ذکر و امیدوار کننده که باید به‌‌گوش مردم برسد، تلاش ناشرین برای تولید کتاب خوب به‌شمار می‌رود چونکه کتاب خوب فرهنگ یک جامعه را می‌سازد.
سند پنج ساله اعتلای صنعت نشر دفاع مقدس
ما از سال 1402 یک برنامۀ پنج‌ساله را در سازمان حفظ آثار نشر ارزشهای دفاع‌مقدس سپاه بسیج به‌منظور نشر ادبیات دفاع‌مقدس آغاز کردیم. همان‌طور که می‌دانید ما در هر استان یک انتشارات داریم؛ یعنی 32 ناشر استانی به‌علاوۀ نشر فاتحان که همگی آنها در سه حوزۀ انقلاب‌اسلامی، دفاع‌مقدس و دفاع از حرم فعالیت می‌کنند. همۀ این 33 واحد انتشاراتی مجریان برنامه پنج‌ساله سازمان هستند و باید به «تولید»، «توزیع» و «ترویج» کتاب بپردازند.
اهداف برنامۀ ما در سه سطح تعریف شده است؛ سطح نخست نیروهای تحت پوشش سپاه و بسیج است که جامعۀ پرتعدادی هستند و ما باید برای کتاب‌خوان شدن آنها برنامۀ اصولی و علمی داشته باشیم. سطح دوّم عموم مردم کشور هستند و در سطح سوّم کتاب‌های ما باید به دست مخاطب خارج از کشور برسد.
راهبرد کلان ما در اجرای برنامه پنج‌ساله گسترش و ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی است. کتاب‌خوان شدن این سه دسته مخاطب، نیازمند تولید کتاب مطلوب است. سازمان ما برنامۀ مدوّن و مشخصی برای این حوزه دارد. اگر جامعه کتاب‌خوان نباشد، تولید کتاب خوب و کامل و جامع، فایده‌ای ندارد و کسی نیست که از این محصول استفاده کند. درواقع ما هم برای تولید کتاب باکیفیت و خوب برنامه داریم و هم برای کتاب‌خوان شدن جامعۀ هدفمان. به‌عنوان مثال ما به دنبال تأسیس باشگاه کتاب‌خوان‌های بسیج هستیم تا شور و فرهنگ کتاب‌خوانی در بدنۀ پرجمعیت بسیجی سراسر کشور تقویت بشود. این مسیر با کتاب‌های حوزۀ ادبیات حماسه و جهاد و شهادت آغاز شده و کم‌کم کتاب‌های دیگر حوزه‌ها به آن اضافه می‌شود.
حضور ناشرین در نمایشگاه‌های کتاب
یکی از پیش‌بینی‌های برنامۀ پنج‌ساله حضور ناشرین تابعۀ سازمان حفظ آثار سپاه و بسیج در نمایشگاه‌هاست. ناشرین برمبنای تقویم نمایشگاهی وزارت فرهنگ و ارشاد در نمایشگاه‌های استانی و ملّی کشور شرکت می‌کنند. در عرصۀ ملّی ناشرین ما در نمایشگاه‌های کتاب تهران و کتاب دفاع‌مقدس حاضر می‌شوند. این حضور برای این است که ناشرها کتاب‌های خوبشان را به دست جامعۀ گسترده‌تری از مخاطب برسانند. رقابت ناشرین استانی با صدها ناشر کوچک و بزرگ کشور آن‌هم در یک نمایشگاه ملّی، زمینۀ رشد آنها را فراهم می‌سازد. کتاب خوب از نظر ما علاوه بر فیزیک هنری و حرفه‌ای، سوژۀ ناب و ارزشمندی دارد. یعنی هم قالب و هم محتوا باید طوری باشد که مخاطب را جذب کند. گروه‌های کارشناسی ما روی کار ناشرین نظارت می‌کنند تا محصولات آنها به‌روز باشند و مورد پسند مخاطب قرار بگیرند.
شاید برایتان جالب باشد که در این برنامۀ پنج‌ساله، ناشرین استانی ما باید وارد بازارهای بین‌المللی هم بشوند. مثلاً خراسان‌های شمالی و رضوی و جنوبی قرار است کشورهای همسایۀ خودشان را تحت پوشش قرار بدهند. نزدیکی جغرافیایی نکتۀ مهم این هدف‌گذاری محسوب می‌شود. در برخی موارد ناشر استانی ما سه-چهار ساعت با یک شهر مهم کشور همسایه فاصله دارد. روزانه صدها نفر از مرزها برای گردشگری و تجارت تردد می‌کنند، چرا ما از این فرصت برای صدور فرهنگ جهاد و شهادت استفاده نکنیم؟ ما امیدواریم پای فرهنگ ایثار و شهادت با کتاب‌های تولید شدۀ 33 ناشر سازمان حفظ آثار سپاه، به کشورهای هم‌جوار باز شود.
اهمیت کتاب‌های حوزۀ حماسه و جهاد
کسی نباید کتاب حماسه و جهاد را متعلق به گروه خاصی از جامعه بداند. مدل و الگوی دوران دفاع‌مقدس کهنه شدنی نیست و هم‌چنان می‌تواند مسائل کشور را حل کند. هدف ما از سوژه‌یابی و تولید کتاب نشان دادن این شیوه و الگوی زندگی و مدیریت به نسل‌های جوان ایران است. هر ناشری یک برنامه و هدف مشخص برای خودش داشته و بنابر آن کتاب منتشر می‌کند. قطعاً جامعۀ کتاب‌خوان ما به تولیدات تمام ناشرین حاضر در نمایشگاه نیاز دارد لکن موضوعات و سوژه‌های مربوط به دوران دفاع‌مقدس می‌تواند از همه‌گیری و فراگیری بیش‌تری برخوردار باشد.
نمایشگاه سی‌وپنجم
امسال همۀ ناشرین ما به علل مختلف موفق به حضور در نمایشگاه نشدند. البتّه دوستان ما در وزارد ارشاد خیلی هم‌کاری کردند تا مشکلات قانونی حضور ناشرها در نمایشگاه حل بشود که جا دارد از آین عزیزان صمیمانه سپاس‌گزاری کنم. به‌هرحال در نمایشگاه سی‌وپنجم، «شانزده» ناشر ما حاضر هستند. جمع کتاب‌هایی که فاتحان و سایر ناشرها به نمایشگاه می‌آورند بیش از 1500 عنوان است.
کتاب بخرید، کربلا بروید
فاتحان امسال برنامه‌های مختلفی برای حضور در نمایشگاه دارد. اولین برنامۀ ما مصاحبه با رزمنده‌ها و فرماندهانی است که برای بازدید به نمایشگاه می‌آیند. این هم‌صحبتی سبب می‌شود که هم آنها با تولیدات ما آشنا بشوند و هم ما از افکار آنها استفاده کنیم. گزارشی از این دیدارها هر روز در رسانه‌های خودمان منتشر خواهد شد.
امسال هم ما طرح «کتاب بخرید، کربلا بروید» را به‌عنوان یک برنامۀ مستقل اجرا می‌کنیم. در این طرح تعدادی از ناشرها دورهم جمع شده‌اند و به قید قرعه چند نفر از خریداران کتاب‌هایشان را به سفر زیارتی کربلا می‌فرستند. دور نخست این طرح سال 98 اجرا شد و روز قرعه‌کشی به‌طور اتفاقی ابومهدی المهندس آمده بود برای بازدید از نمایشگاه. ما از ایشان دعوت کردیم تا قرعه‌کشی کربلا را انجام بدهد. بعد از انتخاب زائرها، ابومهدی دست به جیب شد و جوایز ما را دو برابر کرد. زمستان همان سال ابومهدی شهید شد و از سال بعد، طرح کربلای ما به نام این شهید عزیز مزیّن گردید. در سی‌وپنجمین نمایشگاه خریداران کتاب از ناشرین اجرا کنندۀ این طرح منتظر روز قرعه‌کشی و إن‌شاءالله سفر به کربلا باشند.
رونمایی از آثار تازه به چاپ رسیده یکی از برنامه‌های همیشگی ماست. مجموعۀ کتاب‌های راوی شمال‌غرب کشور را امسال در نمایشگاه با حضور مسئولین و رزمنده‌های دوران دفاع‌مقدس برگزار می‌کنیم.