گروه ادبیات خبرگزاری هنرآنلاین معرفی عادی، تخصصی و نقد کتاب را یکی از تکالیف حتمی خود میداند. تکلیفی در مسیر توسعۀ فرهنگ کتابخوانی و تحقق نهضت اطلاعرسانی. کتاب در کشور ما مهجور نیست لکن هنوز تا نقطۀ مطلوب فاصله داریم. امیدواریم که کتابهای معرفی شده در این بخش بتواند امکان انتخاب علاقمندان به کتاب و کتابخوانی را بیشتر کند و مورد توجه کتابخوانها قرار بگیرد.
آمریکا از سال 1357 با دخالتهای سیاسی و شیطنتهای نظامی و محاصرۀ اقتصادی و تهاجم فرهنگی، بهدنبال نابود کردن ایران است. ایلات متحده در سالهای جنگ ایران و عراق یکی از متحدین اصلی صدام بهشمار میرفت. البتّه که ردّ پای آمریکاییها در آغاز جنگ هم به وضوح دیده میشود و اصولاً صدام با هدایت و چراغ سبز آمریکا به کشور ما حمله کرد. برخی از این موارد را میتوانیم در کتابی با عنوان «آمریکا قویترین شریک جرم» (the most powerful partner in crime) بخوانیم.
این کتاب پایاننامۀ مارین ویلمس (marijn willemse) دانشآموختۀ روابط بینالملل دانشگاه اوترخت هلند بهحساب میآید. ویلمس در این کتاب برخی اسناد همکاری آمریکا با عراق را جمعآواری کرده است. اسنادی که بهگفتۀ خود او همۀ ماجرا نیست و آمریکاییها اجازۀ دستیابی به موارد بیشتر را به او ندادهاند. خواندن این کتاب علیرغم نوشته شدن توسط یک غیر ایرانی تا حدود زیادی نقش آمریکا در جنگ ایران و عراق را برای خواننده شقاق میکند. البتّه برخی از موضوعاتی که ویلمس به آنها دسترسی نداشته، بعدها در کتابهای منتشر شده و گفتگوهای مقامات بلندپایۀ آمریکا افشا شدهاند. نویسنده در این کتاب تقریباً شرایط انصاف را رعایت کرده و کتابش فصلهای خوب و مناسبی دارد.
«تاریخچۀ منازعه»، «مداخلۀ آمریکا در منطقه»، «جانبداری آشکار»، «کمکهای پنهان، عراق گیت»، «برنامهی مخفی، ایران گیت»، «اقدام نهایی»، «نتیجهگیری»، «منابع و یادداشتها» و «فهرست نقشهها» سرفصلهای اصلی این کتاب هستند. نویسنده ذیل این عناوین به موضوعات مهمی از قبیل پیشینۀ تاریخی دو کشور، روابط آمریکا با دولت ایران پیش از پیروزی انقلاب، جانبداری آمریکا از عراق در سازمان ملل، جنگ نفتکشها، حمایتهای مالی آمریکا از صدام و نقشههای مختلف دولتمردان آمریکا برای شکست دادن ایران پرداخته است.
اصولاً مطالعۀ مطالبی که توسط پژوهشگرهای غربی دربارۀ جنگ ایران و عراق نوشته شده زوایای بیشتری از رویدادهای تاریخی را به ما نشان میدهد.
در بخشی از این کتاب آمده است:
اطلاعات جاسوسی
همانطور که توضیح داده شد، آمریکا به احتمال زیاد حتی قبل از آغاز عملی جنگ نیز اطلاعات ماهوارهیی مربوط به تحرکات نیروهای ایرانی را در اختیار عراق قرار میداده است. عربستان سعودی، بزرگترین و ثرومندترین کشور منطقۀ خلیج فارس، از متحدان قدیمی آمریکا در منطقه است که روابطش با آمریکا چیزی فراتر از روابط نفتی صرف است.
دو هفته پس از آغاز جنگ، آمریکا 4 فروند هواپیمای آواکس (Airbome Warning and Control Systems) را به عربستان سعودی تحویل داد تا ریاض اطلاعات جامع کسب شده را به بغداد ارسال کند. تا سال 1984م [1363ش] به غیر از اطلاعاتی که آواکسها جمعآوری کرده بودند و نیز اطلاعات ماهوارهیی که واشنگتن برای بغداد میفرستاد، ظاهراً هیچگونه روابط رسمی دوجانبهیی میان آمریکا و عراق وجود نداشت.
این دلایل نشان میدهند که رفتار آمریکا پس از سپری شدن زمان کوتاهی از جنگ یا حتی پیش از آغاز آن، بیطرفانه نبوده است. حساسیت موضوع هنگامی افزایش مییابد که مطابق با منشور سازمان ملل، استقرار آواکسها طبق حقوق بینالمللی اقدام جنگی محسوب میشود و طبق منشور، آمریکا شریک جرم عراق در تجاوزاتش خواهد بود.
نقش تأثیرگذار آمریکا در ارسال اطلاعات جاسوسی به عراق را میتوان در مذاکرات جرج شولتز وزیر خارجۀ وقت آمریکا و طارق عزیز [همتای عراقیاش] درست پس از برقراری روابط دوجانبه ملاحظه کرد؛ زمانی که طارق عزیز به شولتز گفت: « سلاحهای پیشرفتهای که عراق از فرانسه و دیگر کشورا تهیه کرده، پدافند عراق را تأمین کرده است». شولتز تصریح کرد: «برتری اطلاعات جاسوسی نیز باید عامل مهمی در پدافند عراق بهشمار آید»؛ موضوعی عزیز آن را تأیید کرد.
قویترین شریک جرم بههمت نشر مرزوبوم در سال 1392 ترجمه و منتشر شده است.