سرویس تئاتر هنرآنلاین:سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر آخرین روزهای خود را سپری می‌کند. جشنواره‌ای که در این دوره از لحاظ شکل برگزاری تفاوت‌های چشمگیری داشت. در این دوره خبری از تولیدات جدید نمایشی نبود تا گروه‌های نمایشی در دقایق آخر آثارشان را برای حضور در جشنواره آماده کنند و بیشتر تمرکز برگزارکنندگان جشنواره بر روی انتخاب آثاری بود که در طول سال اجرای عمومی داشتند. این روند که بدون شک شکل حرفه‌ای برگزاری یک رویداد نمایشی است، از سوی اهالی تئاتر نیز مورد توجه قرار گرفت، اگرچه نقدهایی نیز به نحوه اجرای این روند از سوی جامعه تئاتری مطرح می‌شود. در گرماگرم روزهای برگزاری جشنواره سی و پنجم تئاتر فجر با مهدی شفیعی مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی به گفت‌و‌گو نشستیم تا ارزیابی او را از این رویداد بین‌المللی داشته باشیم.
جشنواره سی و پنجم تئاتر فجر به روزهای پایانی خود نزدیک می‌شود، ارزیابی شما تاکنون نسبت به این رویداد هنری چگونه است؟ آیا توانسته‌اید در مسیری که برای این دوره در نظر داشتید گام بردارید؟
روندی که جشنواره از ابتدا برای خود برگزیده، جدول مناسبی از اجراهای تهران، استانی و بین‌الملل را شکل داده است. خوشبختانه تاکنون به لحاظ مدیریتی جشنواره توانسته مسیر درستی را طی کند؛ نمایش‌ها سر ساعت تعیین شده خودشان به صحنه رفته‌اند و مخاطبان جشنواره توانستند به تماشای آنها بنشینند. متاسفانه این دوره از جشنواره با حادثه تلخ پلاسکو آغاز شد و این رویداد هنری را شب‌های اول تحت تاثیر خود قرار داد زیرا هنرمندان تحت‌تاثیر این اتفاق قرار گفتند بنابراین تلاش کردند تا تقدیرگر ایثارگری آتش‌نشانان باشند. این روزها کافی است سری به محوطه تئاترشهر و خانه هنرمندان بزنید تا شاهد شور و حال جشنواره باشید. البته طبیعی است تا رسیدن به نقطه ایده‌آل فاصله داشته باشیم اما مسیر روبه جلو است و باید در پایان جشنواره جمع‌بندی برای آن داشت. اکنون در دل جشنواره هستیم و نمی‌توان ارزیابی دقیقی از آن داشت؛ باید نگاه نقادانه و آسیب‌شناسانه برای بهبود این جشنواره، پررنگ کردن نقاط مثبت و رفع نقاط منفی داشته باشیم تا این رویداد هنری در داخل و خارج از کشور منطقی‌تر و حرفه‌ای‌تر پیش برود.
حادثه پلاسکو، روزهای نخست جشنواره را تحت تاثیر خود قرار داد، اما از سوی برخی معتقدند، نبودن اجراهای جدید و حضور بخش مرور در این دوره نیز بر فضای کلی جشنواره بی‌تاثیر نبود و شور و حال هر سال آن را از این رویداد گرفت. این طور نیست؟
با این مساله موافق نیستم، بخش مرور آثاری است که طی یک سال گذشته به صحنه رفته‌اند و سعی شده به نحوی مدیریت شود که ادامه اجراها بعد از جشنواره باشند. طبیعی است تماشاگران بیش از سی شب این آثار را بر صحنه دیده‌اند و دیگر هول و هوای دیدن آثار را ندارند. البته این روند با سیاست‌های برگزاری جشنواره ناهمخوان نیست. در سال‌های گذشته به شکل حضوری بلیت فروشی داشتیم و امسال در فضای مجازی بوده است؛ استقبال مخاطبان بسیار برجسته بوده است. به نظرم مهم ارزیابی کلیت جشنواره است. به لحاظ کیفی مشخص است که تک تک اجراها تنها برخی از سلیقه‌ها را راضی می‌کنند و بسیاری به برخی از اجراها نقد داشته باشند؛ برآیند آن را باید بعد از اختتامیه نقد کرد.
اجرای آثار مرور به خودی، خود بد نیست، اما به نظر شما نباید آثار در طول سال مورد ارزیابی و انتخاب قرار بگیرند و شرایط لازم برای نگهداری دکور، لباس و... گروه‌های نمایشی ایجاد شود؟ اینگونه گروه‌های نمایشی به خوبی امکان حضور در جشنواره را با آمادگی کامل پیدا خواهند کرد.
بله این مساله منطقی است. باید بلافاصله بعد از مراسم اختتامیه، مراحل انتخاب آثار شروع شود و ما محلی برای دپوی دکور نمایش‌ها داشته باشیم. یکی از نکاتی که در این شکل جشنواره داریم آنست که برای قضاوت انتخاب آثار، داده‌های دقیق‌تر داشته باشیم مانند آنکه آیا همه آثار متقاضی حضور در جشنواره بودند؟ آیا برای کارها فضای مذاکرات دبیرخانه و شرایط فراهم شده است؟ آنچه من در جریان هستم آنست که سعی شده از حداکثر توان تولیدات بهره‌مند شویم. البته در این خلال نکاتی می‌تواند موثر باشد و باید محدودیت‌ها و موانعی که با آنها روبه‌رو هستیم را در نظر گرفت.
آثار بخش بین‌الملل را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
برای ارزیابی و قضاوت کمی زود است و تاکنون تنها بخشی از آثار بین‌الملل به صحنه رفته‌اند، در بخش بین‌الملل موانع شرایط و سختی‌های بسیاری وجود دارد و باید کل فرآیند آن مورد ارزیابی قرار بگیرد. آخرین دکور یکی از آثار بخش بین‌الملل امشب مساله‌اش حل شد و همه اجراها به صحنه خواهند رفت؛ باید بعد از جشنواره در این رابطه صحبت کرد.
برای برگزاری جشنواره مشکل بودجه نداشتید؟
وقتی به تولید و عرضه توجه کنید بودجه کلی تئاتر بسیار ناچیز است. همیشه این انتظار وجود داشته تا بودجه‌ریزان تنها نتیجه کار را محدود به تئاتر نبینند و به فرایند و نتایج کلی آن توجه کنند. در جشنواره تئاتر فجر هم، هرچقدر اعتبار بدهید باز هم با توجه به فرآیند مورد انتظار ناچیز است. خوشبختانه بر اساس برآورد حداقلی که داشتیم تاکنون با مشکل خاصی مواجه نشدیم و 50 درصد آن انجام شده است. اقساط کمک هزینه‌ها صورت گرفته و تا امشب هر اجرایی که به صحنه رفته تمام هزینه‌های آن حساب شده است. روزهای آینده هم بخش آخر تخصیص انجام می‌شود و امیدواریم تا روز اختتامیه پرونده مالی جشنواره بسته شود. در این سال‌ها اتفاق خوبی برای درج بودجه رخ داده است اما فرآیند تخصیص و رسیدن پول به حوزه عملیاتی دچار اشکال است؛ فاصله رقم درنظر گرفته شده با آنچه از سوی دولت اختصاص پیدا می‌کند بسیار نگران‌کننده است، امیدوارم با توجه برنامه‌‌ای که مقام عالی وزارت در نظر دارد این موانع بر طرف شود.
بخش استانی جشنواره تئاتر فجر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خوشحالم گروه‌های استانی بعد از اجرای عموم و ارتباط با مخاطب وارد جشنواره شدند مانند گذشته نیست که اولین اجرای آثارشان در جشنواره باشد؛ راهیابی به جشنواره صرفا برای رقابت نبوده است. من در این روزها شاهد چند اجرای استانی بودم که بسیار حرفه‌ای تولید شدند، دیگر تئاتر تنها محدود به چهارراه ولیعصر نمی‌شود. همچنین اختصاص سالن‌های اصلی جشنواره به گروه‌های نمایشی استان‌ها از دیگر نکاتی است که باید به آن توجه داشت و آنها دیگر در سالن‌های فرعی جشنواره نیستند. امسال از قبل تفاهم‌نامه‌ای برای حمایت از تولیدات استان‌ها داشتیم، این روند در داشتن نگاه ویژه و توجه به تئاتر موثر است. در تقویت استان‌ها اگر هر مدیری به آن توجه کند و تالارها را در اختیار گروهای نمایشی آن استان قرار بدهد اتفاقی مثبت است. این روندی است که همیشه مورد توجه معاونت هنری بوده است.