به گزارش هنرآنلاین به نقل از روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی، دومین نشست از دور اول نشست‌های دفتر پژوهش و انتشارات اداره کل هنرهای نمایشی با عنوان "سه‌شنبه‌های پژوهشی تئاتر" برگزار شد.
موضوع این نشست "آسیب‌شناسی آموزش بازیگری در ایران" بود و شب گذشته، سه‌شنبه ۱۲ شهریورماه با مدیریت سیدجواد روشن و حضور و سخنرانی امین تارخ و اصغر همت در سالن کنفرانس مجموعه تئاتر شهر میزبان علاقه‌مند شد.
تلاشی برای بررسی آموزش بازیگری در دانشگاه و ایرادات آن و آموزش‌های آزاد و مشکلاتش
در ابتدا روشن، مدیر و کارشناس این جلسات، ضمن خوشامدگویی به حاضران و سخنرانان، به اهمیت برگزاری این نشست‌ها اشاره کرد و موضوع آموزش بازیگری را یکی از مواردی دانست که با توجه به علاقه‌مندی نسل جوان به مقوله بازیگری، نیازمند بررسی دقیق است.
او بحث آموزش بازیگری را به دو حیطه دانشگاه و خارج از دانشگاه تقسیم کرد و گفت: ما بنا داریم در این نشست به موضوع آموزش بازیگری در دانشگاه و ایرادات این سیستم و همچنین آموزش‌های آزاد و مشکلات آن بپردازیم. هر چند قطعا این موضوع بسیار وسیع است و در یک نشست دو ساعته نمی‌توان به همه موارد و زوایای آن پرداخت ولی حداقل امیدوارم طرح این موضوع آغازی برای پرداخت جدی‌تر و دقت نظر بیشتر در این زمینه باشد.
همت: آزمون عملی سهمی اندک در پذیرش دانشجویان دارد و این غلط است
در ادامه اصغر همت با ذکر تاریخچه‌ای از آموزش تئاتر در ایران بعد از تشکیل سازمان پرورش افکار، به چگونگی شکل‌گیری دانشکده هنرهای دراماتیک، سینما-تئاتر فعلی و دانشکده هنرهای زیبا و دانشجویان و اساتیدی که در آن‌جا مشغول بودند پرداخت.
او در ادامه یکی از علل موثر در تاثیرگذاری سیستم آموزشی را بحث گزینش دانشجو دانست و گفت: در گذشته اکثر کسانی که وارد دانشگاه می‌شدند افرادی بودند که سال‌ها تجربه کار تئاتر داشتند و حتی برخی مسئولیت‌هایی نیز در این خصوص داشتند. گزینش دانشجو به سختی، با محدودیت، به لحاظ تعداد و به شکل تخصصی برگزار می‌شد و همین موضوع باعث شد کسانی وارد دانشگاه شوند که هر یک از چهره‌های نامدار تئاتر ایران بوده و هستند. برخلاف امروز که گزینش دانشجو براساس یک کنکور سراسری است و آزمون عملی و تخصصی سهم کم و گاه بی‌تاثیری در پذیرش یک دانشجو دارد چرا که یک نفر با داشتن نمره بالا در آزمون نظری و رتبه خوب کنکور، از آن جایی که این رتبه و نمره ۷۰ درصد امتیاز را به خود اختصاص می‌دهد، می‌تواند وارد دانشگاه شود و این سیستم گزینش غلط است.
او در ادامه تصریح کرد: اوضاع در دانشگاه‌های غیرانتفاعی، آزاد و علمی- کاربردی که بدون هیچ آزمون و گزینشی به پذیرش و ثبت‌نام دانشجو می‌پردازند بسیار تاسف‌بار و غیر قابل باور است. افزایش و رشد کمی تعداد دانشجویان بدون در نظر گرفتن توانمندی و استعداد آن‌ها، همچنین نبود امکانات و اساتید مناسب باعث ضربه زدن به سیستم آموزش صحیح است.
مدیرعامل سابق خانه تئاتر در ادامه به موضوع اساتید اشاره کرد و ابراز داشت: ببینید زمانی که دکتر کوثر، مهدی فروغ و بهرام بیضایی در سیستم دانشگاهی مسئولیت داشتند چه کسانی در دانشگاه درس می‌دادند؟ افرادی که الان وقتی به آن‌ها فکر می‌کنیم غیر قابل تصور است که ما چنین دوره‌هایی داشته‌ایم و حالا قیاس کنید با وضع موجود.
مدیر سابق گروه تئاتر سوره در ادامه بحث به موضوع سرفصل‌های آموزشی اشاره کرد و اظهار داشت: زمانی که در دانشگاه سوره مسئولیت داشتم با ایجاد گروه‌های تخصصی با حضور اساتید به‌نام در گرایش‌های مختلف با الگوبرداری از مدیرت بهرام بیضایی در دانشگاه تهران، علاوه بر جذب اساتید خبره در هر درس، در سرفصل دروس نیز تغییراتی اعمال کردیم.
او گفت: بسیاری از سرفصل‌های آموزشی ناکارآمد بود و الان هم چنین است. در برخی از موضوعات و دروس شاهد هستیم تا ۱۲ واحد به آن‌ها اختصاص یافته است ولی به طور مثال هیچ واحدی برای سولفژ نداریم. من با حمایت آقای زم در حوزه هنری، محتوای برخی دروس را تغییر دادم تا آموزش‌ها تخصصی و کاربردی شود و شرایطی را فراهم کردم تا به عنوان مثال افرادی مثل صدیق تعریف، آواز یا سعید ذهنی، سولفژ درس دهند.
تارخ: آموزش بازیگری در مدارس، نقش موثری در تربیت نیروهای کارآمد دارد و متاسفانه در حال حاضر به آن بی‌توجه‌ایم
در ادامه این نشست امین تارخ ضمن تاکید بر جایگاه دانشگاه در بحث آموزش و ضعف‌های سیستم آموزش دانشگاهی، به اهمیت مراکزی مثل کانون پرورش فکری اشاره کرد و اظهار داشت: کانون پرورش فکری در دوره‌ای سهم به‌سزایی در آموزش تئاتر داشت و افراد بسیاری را وارد عرصه حرفهای کرد ولی متاسفانه دیگر آن مسیر دنبال نشد.
او همچنین به جایگاه و تاثیر وزارت آموزش و پرورش اشاره کرد و گفت: مدرسه نیز از جمله مراکزی است که می‌تواند در آموزش هنر، در اینجا تئاتر و بازیگری، موثر باشد. آموزش تئاتر از سنین پایین در مدارس نقش موثری در تربیت نیروهای کارآمد دارد که متاسفانه در حال حاضر مسئولان به آن بی‌توجه هستند.
اصغر همت نیز در خصوص نقش مدرسه در آموزش تئاتر گفت: در شیراز، دبیرستان حیات که ما در آن درس می‌خواندیم یکی از مراکز مهم و موثر در تئاتر بود و برخی معلمان ما از اساتیدی بودند که آموزش‌های اولیه تئاتر را مدیون آن‌ها هستیم و این نکته بسیار مهمی است که چگونه یک مدرسه تبدیل به یک مرکز موثر در تئاتر می‌شود.
راه‌اندازی کارگاه آزاد بازیگری؛ اتفاقی جدید در سیستم آموزشی خارج از دانشگاه در بعد از انقلاب
تارخ در ادامه بحث خود به آموزشگاه آزاد هنری اشاره کرد و گفت: زمانی که من کارگاه آزاد بازیگری را راه‌اندازی کردم، یک اتفاق جدید در بعد از انقلاب در سیستم آموزشی خارج از دانشگاه بود و آغازی شد برای راه‌اندازی و گسترش کلاس‌های آزاد. هدف من یک آموزش سیستماتیک در زمینه بازیگری بود که با حضور اساتید و افراد شاخص انجام می‌شد. مثلا من بر آموزش یوگا به عنوان یکی از دروس مورد نیاز یک بازیگر تاکید داشتم ولی به مرور آموزشگاه‌های متعددی راه‌اندازی شد که متاسفانه برخی صلاحیت لازم را نداشتند و ندارند.
او اظهار داشت: زمانی که خود من در شورای تائید مراکز آموزشی بودم تاکید داشتم که فرد مسئول و صاحب امتیار باید دارای صلاحیت لازم و تجربه مفید باشد و سخت‌گیری‌هایی انجام می‌شد ولی حالا با داشتن یک مدرک کارشناسی و گاهی غیرمرتبط، به راحتی مجوز آموزشگاه صادر می‌شود و نظارتی نیز بر آن‌ها نیست. حتی برخی مجوزها را به دیگران اجاره می‌دهند که جای تاسف دارد و گاهی افرادی در این آموزشگاه‌ها درس می‌دهند که حتی اسم‌شان را نیز نشنیده‌ایم. از نظر من استاد واژه‌ای است که نمی‌توان آن را به هر کسی اطلاق کرد و خود من نیز بدون تواضع خود را استاد نمی‌دانم و این بسیار مهم است که چه کسانی و با چه صلاحیتی درس می‌دهند. از طرف دیگر تمرکز من فقط بر آموزش بازیگری بود ولی می‌بینیم در یک آموزشگاه با حدود نهایتا ۱۰۰ متر فضا دروس متعدد گریم، کارگردانی، صدابرداری، طراحی صحنه، تدوین و... تدریس می‌شود و برای من جای سوال است که این تعداد رشته‌های مختلف را چگونه در یک فضا و زمان محدود می‌توان آموزش داد؟
او در ادامه گفت: حالا که دیگر برای آموزش حتی نیاز به همان مجوزهای ساده نیز نیست و خیلی‌ها با اجاره کردن یک پلاتو و درج یک آگهی به برگزای یک کارگاه و ورک‌شاپ می‌پردازند و هیچ نظارتی نیز بر آن‌ها نمی‌شود و این گونه اقدامات به آموزش صحیح لطمه می‌زند. چرا که همه افراد صلاحیت این کار را ندارند. حالا کلی جوان علاقه‌مند بازیگری در بین این کلاس‌ها و کارگاه‌ها در رفت و آمد هستند به امید آنکه به موفقیت برسند.
جای خالی مسئولانی از وزارت ارشاد، آموزش و پرورش و کانون پرورش فکری
رئیس سابق انجمن بازیگران سینما اظهار داشت: در این نشست جای مسئولین خالی است و برخی از حرفهای ما به آن‌ها بر‌می‌گردد. باید در اینجا مسئولانی از وزارت ارشاد، آموزش و پرورش و کانون پرورش فکری می‌بودند و حداقل امیدوارم صدای ما به آن‌ها برسد که باید در این زمینه کارهای اساسی انجام شود.
اصغر همت نیز در همین راستا اظهار داشت: در بحث آموزش کار از اصلاح گذشته است و باید انقلابی صورت گیرد و در گام نخست مسئولان باید در وزارت علوم به شیوه کنونی گزینش دانشجو پایان دهند و فکری نیز برای دانشگاه‌هایی که بدون آزمون دانشجو می‌پذیرند کنند.
این نشست با طرح سوالاتی از سوی حاضران و گپ و گفت در خصوص موضوعات مطرح شده بعد از حدود دو ساعت به اتمام رسید. نشست آتی "سه‌شنبه‌های پژوهشی تئاتر" با موضوع "مغایرت یا همجواری تئاتر دانشجویی با تئاتر تجربی" با حضور قطب‌الدین صادقی و محمودرضا رحیمی ۱۶ مهرماه برگزار خواهد شد.