سرویس تئاتر هنرآنلاین: همیشه آنچه روی صحنه ارائه میشود، علاوه بر اثبات قابلیتها و یا کاستیهای اجرایی نشانگر ویژگیها یا ضعف دادههای ساختاری متن هم است؛ در حقیقت این دو مقوله به گونهای بدیهی برآیند همدیگرند و فقط در مواردی برخی ابتکارات اجرایی کمی از ضعفها میکاهد، اما هرگز نمیتوان از متنی ضعیف، اجرایی ساختارمند و دراماتیک عرضه کرد. در شرایطی که نمایشنامه انتخابی حاوی برجستگیها و شاخصههای محتوایی و ساختاری قابل توجهی باشد و کارگردانی آن هم به خوبی انجام شده باشد، تماشاگر همواره باز به تعبیری بدیهی شاهد یک اجرای جذاب و تئاتری خواهد بود و نکته دیگر آنکه اگر شیوه پردازش موضوع در متن به شکلی نامتعارف و با شاکله "پارادوکس در پارادوکس" انجام شده باشد و به نتیجه غیرقابل انتظاری منتهی شود، در آن صورت نباید تعجب کرد که از موضوعی ساده، نمایشنامه و نمایشی به مراتب پیچیده، باورپذیر و جذاب خلق شود.
نمایش "دروغ " به نویسندگی "فلوریان زلر" و کارگردانی آریان رضائی که هماکنون در سالن ناظرزاده کرمانی از مجموعه سالنهای ایرانشهر اجرا میشود، در ارتباط با موارد فوقالذکر قابل تعمق و تامل است.
موضوع نمایش به روابط نامشروع و خیانت شوهرها و همسران آنها مربوط میشود که عمدهتاً در جوامع ظاهراً مدرن معاصر بیشتر است. موضوع به خودی خود شناخته شده و ذهن آشناست، اما نویسنده از این موضوع ساده، آشناییزدایی کرده و طی موقعیتها و مراحل متناقض و پارادوکسیکال، به شکلی تسلسلی و پی در پی از هرآنچه آشناییزدایی شده، هم باز آشناییزدایی ثانویهای کرده است. او موضوع را در اصل به شکل یک پازل و معما درمیآورد؛ این ویژگی، میزان مهارت هنرمندانه نویسنده را از نظر تسلط ذهنی بر همه زوایای پنهان موضوع نشان میدهد. شدت و گیرایی این پازلسازی روانشناختی، خانوادگی و اجتماعی، به حدی است که ذهن و احساس تماشاگران را خواسته و ناخواسته به درون لابیرنت تو در توی موضوع میکشاند؛ در هیچ مقطعی از اجرا تماشاگران و حتی خود زن و شوهرهای (در ارتباط با وضعیت اخلاقی طرف مقابلشان) روی صحنه نمیدانند که حقیقت ماجراهای او کدام است، اما این ذهنیت هم که احتمال دارد همه چیز دروغ باشد، در ذهن مخاطبان ایجاد میشود. همه طرفهای درگیر ماجرا، ذهنشان از اول تا آخر در حالت تعلیق میماند و مهمتر از همه این نکته بسیار متناقض، نامتعارف، تاویلدار و تعلیقآمیز است: تماشگران واقعاً نمیدانند که کدام یک از دروغها باز به شکل دروغ بیان نمیشوند. میزان کشمکش و کنشزائی دراماتیک نمایش "دروغ " به کارگردانی آریان رضائی بسیار زیاد است. نمایشنامه اصلی توسط "فلوریان زلر" هنرمندانه نوشته شده و طبق آنچه در بروشور نمایش ذکر شده، خود کارگردان و افشین هاشمی هم در دراماتورژی و آمادهسازی متن برای اجرای روی صحنه دخالت داشتهاند.
دیالوگها حین سادگیشان با توجه به پیچیده بودن شخصیت پرسوناژها، بر روی صحنه متناقض جلوه میکنند، چون واقعاً با شخصیت پنهان و پیچیده آدمها جمع میشوند، ضمن آنکه هر دیالوگی حادثهساز شده و عملاً کارکرد یک حادثه را داراست: "از بچگی دروغ، خشن و عصبیام میکند"، "دروغ گاهی نشونه عشقه"، "اگه همه، حقیقت رو به هم میگفتند، حتی یک زوج هم باقی نمیموند"، "اگه میخواهی حرفت رو باور کنم، باید حرفم رو باور کنی" و ... .
نمایش از طریق دادهها و ابتکارات هنرمندانهای مثل آشناییزدایی از موضوع، جابهجایی موقعیتها، تبدیل وضعیتی دو سویه به موقعیتی چند سویه، اعترافگیری، قیاس، ایجاد شبهات،توجیه کردن دروغگویی به عنوان رازداری، تاکید زیاد بر پارادوکسها و شکلدهی به موقعیتهای عینی و کلامی بسیار متناقض و پازلگونه که حین جدی بودن، کمیک هم هستند، پیش میرود. تماشاگران در هر موقعیتی با نوعی گرهافکنی در گره قبلی و شکلگیری موقعیتهای بسیار تعلیقزا و تاویلدار روبهرو میشوند.
پرسوناژها همگی چند ساحتی و پیچیده (راوند،Round) هستند و ژانر نمایش کمدی - درام زن و شوهری است. طراحی صحنه به جز المانهای نمایهای دیوار انتهایی اتاق که هیچ تناسبی با دیوار حال خانه ندارند، خوب و مناسب است. موسیقی با تناقضات موضوعی و ژانر نمایش تناسب دارد. نور از کاربری معمولی برخوردار است و همین کارکرد، عرصه را برای برجسته شدن خود موضوع و وضعیتها فراهم نکرده است. بازی همه بازیگران خوب است؛ بازی لادن مستوفی چشمگیر، زیبا و در راستای نقش اوست. بازی بسیار زیبا و هنرمندانه افشین هاشمی نیز به یادماندنی است. او از همه قابلیتهایش، شامل حالات و تغییرات چهره، حرکات سر، دست و بدن و نیز شیوه بیان دیالوگها با هنرمندی قابل تحسینی استفاده میکند. یکی از ویژگیهای اجرا همین مقوله بازیگری است که پرسوناژ محور و تماتیک بودن نمایش هم موقعیتها و فرصتهای لازم را برای بروز این خلاقیتها فراهم کرده است.
میزانسندهیها همگی به جا و در راستای وانمودهسازی دراماتیک متن است. آریان رضائی صرفنظر از نامناسب بودن المانهای دیواره انتهایی صحنه، به ترتیب در انتخاب متن، هدایت بازیگران و کارگردانی نمایش موفق و هنرمندانه عمل کرده و اجرایی زیبا، دراماتیک، گیرا و تئاتری، ارائه داده است.