به گزارش هنرآنلاین به نقل از ستاد خبری هفدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران مبارک، در این دوره از جشنواره نکوداشت زهرا صبری، فرشته ابراهیمی و وحید خسروی برگزار میشود.
زهرا خیالی صبری متولد 1345 تهران و فارغ‌التحصیل طراحی صحنه از دانشگاه آزاد اسلامی است که به عنوان کارگردان، نویسنده، طراح عروسک و صحنه فعالیت می‌کند.
او فعالیت خود را در تئاتر به عنوان نویسنده و کارگردان از سال 1369 با نمایش "مروارید مرمری" آغاز کرد. و پس از آن بیش از 13 نمایش را به روی صحنه برده و بیشتر در حوزه نمایش عروسکی شناخته شده است.
نمایشهای "رهبانو"، "ننه دلاور و فرزندانش"، "تا یک بشمار"، " خانه برناردآلبا"، " طوطی‌پر"، " زمین و چرخ"، "هشت لحظه"، "دختر انار"، دوستت دارم با صدای آهسته" و ... از جمله نمایشهای اوست که در ایران و خارج از کشور با اقبال عمومی فراوانی مواجه شده است. زهرا صبری یکی از شناخته شده‌ترین کارگردانان ایرانی تئاتر عروسکی در خارج از کشور است. نمایشهای او تا به حال در جشنواره‌های معتبر کشورهای فرانسه، آلمان، انگلستان، اسپانیا، پرتغال، لهستان، هند، ژاپن، روسیه و ... اجرا شده است.
عروسک‌های زهرا صبری شامل 120 عروسک کوچک و بزرگ از نمایشهای"ننه دلاور" ، "خانه برناردا البا" ، "هشت لحظه"، "طوطی پر"، "تا یک بشمار" و "زمین و چرخ" برای نخستین بار در موسسه "تاپیک" در تولوسای اسپانیا به نمایش درآمد. این نمایشگاه با عنوان " خیالی از ایران" در ادامه تور اروپایی خود در مرکز تئاتر "ویلکی" شهر ورشو برگزار شد.
فرشته ابراهیمی متولد تهران 1357 و دیپلم تجربی است که فعالیت تئاتری خود را به عنوان نویسنده و کارگردان در سال 75 آغاز کرد و پس از گذراندن دوره ساخت عروسک زیر نظر بهروز غریب‌پور، به ساخت عروسک مشغول شد.
او علاوه بر فعالیت‌های نمایشی در زمینه‌های نقاشی، طراحی و مجسمه‌سازی فعالیت می‌کند.
فرشته ابراهیمی در مقام نویسنده، کارگردان و سازنده عروسک در نمایشهای "یانکای آهنگدان"، "دریاچه قو"، "به دنبال بهار"، "نقاشی‌های من"، "چطور یه مترسک پرواز می‌کند؟" و "امروز چه سالیه؟" حضور داشته است. آنچه فرشته ابراهیمی را دیگر همکارانش متمایز می‌کند، تداوم او در ساخت عروسک‌های نمایشی و فعالیت در حوزه کودکان است. او با ساخت بیش از 594 عروسک جزو رکوردداران عرصه ساخت عروسک در ایران محسوب میشود.
وحید خسروی متولد 1362کرمانشاه و کارشناس مدیریت فرهنگی از دانشکده فرهنگ و هنر علمی کاربردی است که فعالیت خود را از سال 1387 به عنوان بازیگر با نمایش "چوپی میترا" شروع کرد، او که در تمام این سال‌ها به عنوان مربی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مشغول به کار بوده است. او کارگردانی بیش از 15 نمایش از جمله "روایت عشق و عطش"، "رابین و دابین"،"مبارک و مراد"،"مبارک و مریم" و ... رادر کارنامه کاری خود دارد. او همچنین در نمایشهای "قطره و دوستان"،"ترافیک یک"،"ترافیک دو "،"جیگیلی"،"خنکای ختم خاطره" بازیکرده است.
خسروی حضوری موفق در جشنواره‌های ملی و بین‌المللی از جمله عروسکی تهران ـ مبارک، آیینی سنتی، کودک همدان و خیابانی مریوان داشته و جوایزی نیز از این جشنواره‌ها کسب کرده است. وحید خسروی جزو معدود هنرمندانی بود که در روزهای پس از زلزله کرمانشاه در آبان 96 با حضوردر میان کودکان زلزله‌زده، برای آنها نمایش عروسکی اجرا کرد.
رونمایی از کتاب فرهنگ‌لغت نمایشی
نخستین پاتوق شبانه هفدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران ـ مبارک به رونمایی از کتاب "فرهنگ لغات و اصطلاحات نمایشهای آیینی‌وسنتی" نوشته فریبا رییسی اختصاص داشت.
شامگاه پنج‌شنبه یکم شهریورماه با حضور جمعی از مهمانان خارجی و داخلی جشنواره نمایش عروسکی و در نخستین پاتوق شبانه این جشنواره، کتاب "فرهنگ لغات و ..." با سخنانی از فریبا رییسی و داود فتحعلی بیگی، رییس کانون تخصصی نمایشهای آیینی‌وسنتی معرفی شد.
این کتاب که به لغات و اصطلاحات رایج در تعزیه، تقلید، خیمه‌شب‌بازی و نقالی اختصاص دارد و توسط نشر نمایش وابسته به موسسه انجمن نمایش منتشر شده است.
در ابتدای این مراسم، فریبا رئیسی؛ درباره پروسه تالیف "فرهنگ لغات و اصطلاحات نمایشهای آیینی‌وسنتی" گفت: راهی بسیار سخت و طولانی را طی کردیم. پنج سال از زندگی‌ام را بر سر تالیف این کتاب گذاشتم. مدام مطالب را اصلاح و بهروز می‌کردم تا اثری درخور جامعه تئاتری ایران باشد. در این راه استادی بسیار سخت‌گیر در کنار خودم داشتم. داوود فتحعلی‌بیگی با حساسیتی مثال‌زدنی لغاتی که یافته بودم را مورد بررسی قرار می‌داد چون از سویی منابع لغت‌ها بسیار اهمیت داشت و لغاتی که منابع معتبری برای آنها پیدا نکردیم را حذف کردیم. تلاش کردم به منبع اصلی نقب بزنم. حتی وقتی به‌عنوان اولین کتاب، کار بسیار گران‌قدر بهرام بیضایی را در دست گرفتم، به آن منبعی که خود بیضایی مطلب خود را بر اساس آن نوشته است، نقب زدم. می‌خواستم مطمئن شوم تک‌تک لغات اصالت و هویت دارند. از سویی دیگر نمی‌توانستیم این دایره لغات را خیلی گسترده در نظر بگیریم چون اگر قرار بود وارد آیین‌های شهرستان‌ها شویم، پروسه بسیار بسیار طولانی‌تر می‌شد درنتیجه تنها به پایتخت فکر کردیم. تلاش کردیم لغاتی را انتخاب کنیم که همه‌گیر باشند.
این هنرمند تئاتر، آموختن نمایشهای آیینی‌وسنتی را بسیار مهم دانست و ادامه داد: در تمام شاخه‌های هنری ابتدا باید آثار کلاسیک را به‌خوبی بشناسیم و سپس به‌سمت هنر مدرن برویم. درزمینه تئاتر هم ابتدا باید با آیین‌ها و شیوه‌های اجرای نمایش ایرانی آشنا شویم و سپس به سراغ آثار مدرن برویم اما ما می‌خواهیم ابتدا پیکاسو شویم و سپس دریابیم ظرفیت‌های هنر کلاسیک در ایران چیست؟! بنیان تئاتر ما، آیین‌های نمایشی و شیوه‌های اجرای نمایشهای ایرانی است.
رییسی اضافه کرد: جالب اینجاست که در سراسر دنیا تحقیقات بسیار زیادی بر روی نمایشهای ایرانی انجام گرفته است. وقتی به یک کشور خارجی می‌روم و می‌بینم "مبارک" را حتی از من هم بهتر می‌شناسند، بسیار هیجان‌زده می‌شوم اما وقتی به میان جوان‌های کشور خودمان می‌روم، می‌بینم سنت‌ها را کنار گذاشته‌اند. البته نمی‌توان تنها به جوان‌ها را در این میان مقصر دانست چون اتفاق‌هایی افتاده است که آنها از این آیین‌ها دوره شده‌اند. برخی از نکات را به‌حق کنار می‌گذاریم اما بسیاری از مسائل هم به‌ناحق کنار گذاشته شده‌اند. بنیان بسیاری از آیین‌ها را با برچسب خرافه‌گرایی از ریشه کنده‌ایم!
او تاکید کرد: اگر به آیین‌های‌مان بها ندهیم، از کشورهای دیگر نتیجه تحقیقات‌شان را به ما انتقال می‌دهند و ما باید حسرت بخوریم. افتخار می‌کنم که خداوند و کائنات تصمیم گرفتند که من آفریننده این کتاب باشم. همچنین از اینکه کتاب من در جمع خانواده‌ام؛ یعنی هنرمندان تئاتر عروسکی رونمایی شد، بسیار خوشحالم. در جشنواره تئاتر دانش‌آموزی، به نقالان دانش‌آموز اهدا شد که بسیار برای من ارزشمند بود. این اتفاق‌ها جواب همه زحمت‌های مرا می‌دهد.
در ادامه، داوود فتحعلی‌بیگی با قدردانی از زحمات فریبا رئیسی، گفت: نسبت به فریبا رئیسی بسیار بی‌مهری صورت گرفت و بارها انتشار کتاب را به تعویق انداختند اما در مدتی که این کتاب منتشر شده است، استقبال بسیار خوبی از آن صورت گرفته است. البته فرصت و امکان فریبا رئیسی در حدی بود که به بخش‌های از فرهنگ سرزمین کهن ما بپردازد. به همین جهت لازم است هرکدام از هنرمندان حاضر در جشنواره تئاتر عروسکی در هرکجای ایران که زندگی می‌کنند، برای حفظ و نگهداری فرهنگ‌عامه و فولکلور و کهن سرزمینمان تلاش کنیم. همه ما وظیفه داریم هر لغتی را که پیدا می‌کنیم، ثبت کنیم. متاسفانه ارتباط نسل جدید ما با گذشته در حال از دست رفتن است. به همین علت بسیاری از تجربیات ما در دست فراموشی است.
وی در ادامه افزود: اگر تجربیات گذشته فراموش و گم شوند، دست ما خالی میشود. برخی می‌گویند فراموش کردن گذشته، اتفاق مهمی نیست اما باید به این نکته توجه داشت، فارغ از اینکه آیین‌ها میراث فرهنگی ما هستند، بسیاری از این تجربیات می‌تواند به درد امروز ما بخورد.
اجرای قطعات موسیقی توسط گروه‌های آبادانی و گیلکی که با همراهی حاضران و دیگر مهمانان خارجی برگزار شد، از دیگر بخش‌های این پاتوق بود.
موزه اپرای عروسکی گروه "آران" میزبان مخاطبان میشود
موزه عروسک‌های گروه تئاتر "آران" به سرپرستی بهروز غریب‌پور همزمان با هفدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران ـ مبارک، میزبان مخاطبان است.
این موزه شامل عروسک‌هایی است که اعضای گروه تئاتر عروسکی "آران" طی 14 سال ساخته‌اند و بازدیدکنندگان این موزه در کنار بازدید از این عروسک‌ها، با بازی دهندگی این نوع از عروسک‌های نخی و طریقه ساخت آنها آشنا می‌شوند.
بازدید از پشت صحنه این اپرای عروسکی از دیگر بخش‌ها این بازدید است.
این موزه که در تالار فردوسی برپاست، روزهای یکشنبه و سه شنبه 4 و 6 شهریور ماه در دو نوبت 10:30 و 12 میزبان مخاطبان است.
تالار فردوسی رو به روی تالار وحدت قرار دارد و مکان اجرای اپراهای عروسکی گروه تئاتر "آران" است.
این گروه همچنین روزهای 4 و 5 شهریور ماه، اپرای عروسکی "خیام" را با پژوهشگری، نویسندگی، طراحی و کارگردانی بهروز غریب‌پور در تالار فردوسی به صحنه می‌برد. این نمایش در روزهای یاد شده راس ساعت 21 و در یک نوبت به صحنه می‌رود.
در خلاصه داستان این نمایش آمده: خیام، در این زمانه پر آشوب که قدرتمندان و آنانی که دین را بهانه کسب جاه و جایگاه کرده‌اند، می‌کوشد به موازات خلق تقویم جلالی که روی دیگر آن کشف عظمت کائنات است مردمان را به عشق به زندگی، عشق و شادمانی بی‌ترس از خدا و خداباوری عاشقانه دعوت می‌کند. او فانی بودن و بی‌دوام بودن ثروت، مکنت و قدرت را بشارت می‌دهد.
خیام اگر ز باده مستی خوش باش/ با لاله رخی اگر نشستی خوش باش/ چون آخر کار نیست خواهی بودن/ انگار که نیستی چو هستی خوش باش
مریم اقبالی، علی پاکدست، علی ابوالخیریان، مرجان احمدی، مرضیه سرمشقی، نسیم امیرخسرو، هانی حسینی، سارا اقبال، مرضیه نادری، سحر کاظمی، مریم رحمانی، مهرنوش صادقیان، ثمین جوادزاده زاهدانی، رویا الماسی مهر، صدف بیگدلی، الهام وفایی، زینب اشرف‌زاده، مهرنوش خالقی و ساحل صفا بازی‌دهندگان عروسک نمایشند.
محمد معتمدی، اسحاق انور، وحید تاج، رها یوسفی، مهدی امامی، مهرداد ناصحی، حامد فقیهی، محمد فرزین ذوالقدر، شاهو عندلیبی، پیام رضائی، بهرنگ عجم، هادی فیض آبادی، رحمان تک‌دهقان، روشنک کی‌منش، سارا زارع، فربد خانی‌زاده و اسماعیل الله‌‌دادیان آواگران هستند.
حاشیه نگاری اولین روز جشنواره نمایش عروسکی
نخستین روز هفدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران ـ مبارک، با اتفاق های گوناگونی همراه بود؛ از دیدار دبیر جشنواره فیلم کودک و نوجوان از دبیرخانه جشنواره عروسکی، تا درد دل زهرا صبری و حضور مرضیه برومند در پاتوق کودکان.
با اجرای نمایش "زنگ تفریح ما" به کارگردانی فاطمه سلجوقی،بخش صحنه ای این دوره از جشنواره، رسما آغاز شد. این نمایش با شرایطی خاص روی صحنه رفت؛ مخاطبان در گروه‌های پنج الی هفت نفره وارد سالن انتظار پلاتو اجرا می‌شدند و سپس تجربه دیدن یک نمایش تک‌پرسوناژ به‌صورت انفرادی را تجربه می‌کردند.
یکی دیگر از نکات جالب نمایش، چاپ بروشور آن بود که بر پارچه‌ای صورتی که به شکل مقنعه دوخته شده بود. هرچند در جدول اجراهای جشنواره، گروه سنی مخاطبان مشخص شده است اما برخی از تماشاگران به این نکته توجه نمی‌کنند و به همین دلیل و با توجه به اینکه برخی از نمایش‌ها، شرایط اجرایی خاصی دارند و مناسب مخاطب کودک نیستند، بعضی از کودکان امکان حضور در این نمایش‌ها را پیدا نکردند.
به موقع حرف‌های‌مان را بزنیم
در نخستین روز جشنواره نمایش "منو نمی‌بره" به نویسندگی و کارگردانی زهرا صبری در دو نوبت و با استقبال بسیار خوب مخاطبان روی صحنه رفت. زهرا صبری در پایان اجرای نخست نمایش گفت: حرفم در "منو نمی‌بره" این بود به وقتش حرف بزنیم و از گفتن حرف‌های غیر ضروری پرهیز کنیم.
وی در ادامه افزود: مادرم سال‌هاست که بیمار است و خواهرم در این مدت از او مراقبت کرده است. این اجرا را به فاطمه صبری؛ خواهرم تقدیم می‌کنم.
بازدید دبیر جشنواره از پاتوق عروسکی کودک
مرضیه برومند دبیر هفدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران مبارک در اولین روز جشنواره از پاتوق عروسکی کودک و غرفه‌های مختلف آن بازدید کرد.
برومند در این دیدار از نزدیک در جریان فعالیت کارگاه‌های آموزشی، اجراهای خیابانی و غرفه عروسک‌های سنتی بازدید کرد و با مسوولان این غرفه‌ها گفت‌وگو کرد و از نزدیک در جریان کار آنها قرار گرفت.
دبیر جشنواره بعد از دیدار از پاتوق عروسکی کودک به تماشای نمایشهای خیابانی که در محوطه تئاتر شهر اجرا می‌شوند، نشست و پس از آن برای تماشای نمایش عروسکی "سیه موی و جلالی" که از کشور افغانستان به جشنواره آمده به تالار حافظ رفت.
با برپایی پاتوق شبانه که به معرفی کتاب "فرهنگ لغات و اصطلاحات نمایشهای آیینی‌وسنتی" اختصاص داشت، برنامه‌های نخستین روز برگزاری جشنواره نمایش عروسکی به پایان رسید. این کتاب با گردآوری فریبا رییسی و از سوی انتشارات "نمایش" منتشر شده و شب گذشته با حضور نویسنده آن و نیز داود فتحعلی‌بیگی رییس کانون تعزیه و نمایشهای آیینی سنتی معرفی شد.
هفدهمین جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی تهران مبارک با دبیری مرضیه برومند یکم تا هفتم شهریور ماه برگزار میشود. همچنین سایت جشنواره نمایش عروسکی به نشانی اینترنتی tehranmobarak.com دربردارنده جزییات برگزاری این رویداد هنری است.