به گزارش هنرآنلاین به نقل از روابط عمومی بنیاد اکبر رادی، سمینار علمی و آیین پایانی پنجمین همایش ملی رادیشناسی با معرفی پژوهش و نمایشنامه برگزیده و نیز قدردانی از پژوهشگران و نمایشنامهنویسان و با حضور هنرمندان و پژوهشگران عصر روز چهارشنبه 16 اسفندماه 96 توسط بنیاد اکبر رادی در تالار مشاهیر مجموعه تئاترشهر برگزارشد.
بهزاد صدیقی، دبیر پنجمین همایش ملی رادی شناسی در آغاز مراسم این همایش ضمن خوش آمد به مدعوین و شرکتکنندگان این مراسم و نیز ارائه گزارش کوتاهی از برگزاری این دوره گفت: پنجمین همایش ملی رادی شناسی در دو بخش مسابقه نمایشنامهنویسی و بخش مسابقه مقالات پژوهشی رادی شناسی مورد ارزیابی هیئت داوران قرارگرفت. تعداد شرکتکنندگان این همایش در هر دو بخش نسبت به دورههای قبل بیشتر بوده و این نشان میدهد که این همایش به لحاظ کمی سیر صعودی داشته و به لحاظ کیفی نیز این رشد هم در بخش نمایشنامهنویسیو هم در بخشمقالات پژوهشی دیده میشود.
بر اساس این گزارش، وی سپس ضمن سپاسگزاری از کلیه شرکتکنندگان دو بخش نمایشنامهنویسی و مقالات رادی شناسی تشکر کرد و همچنین از همکاری اشخاص حقیقی و حقوقی و نهادهای فرهنگی هنری در برگزاری این دوره سپاسگزاری کرد و در این باره گفت: پنجمین همایش ملی رادی شناسی با همکاری مرکز هنرهای نمایشی، انجمن هنرهای نمایشی ایران، جشنواره تئاتر دانشگاهی ایران، پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران و مجموعه تئاتر به مرحله پایانی کار خود رسید و همین جا دارد که از آقای مهدی شفیعی، مدیر محترم مرکز هنرهای نمایشی سپاس ویژه خودم را اعلام کنم.
در ادامه دکتر فریندخت زاهدی، دبیر علمی سمینار پنجمین همایش ملی رادی شناسی در خصوص اهمیت و جایگاه پژوهش سخنانی ایراد کرد و سپس درخصوص پژوهشهای رادی شناسی و حمایت بنیاد اکبر رادی از پژوهشگران جوان گفت: خیلی خوشحال هستیم که پژوهشگران جوان به مطالعه و بررسی آثار و اندیشههای استاد اکبر رادی میپردازند و اساساًبه امر پژوهش روی میآورند.
او همچنین در بخش دیگری از سخنان خود اضافه کرد: در طول این چند دوره از همایش ملی رادی شناسی بنیاد اکبر رادی کوشش کرد به تربیت و حمایت از پژوهشگران جوان بپردازد و همچنان حامی این دسته از پژوهشگران هستیم. امروزه در پژوهش، روش نقد نو با رویکردهای جدید و از منظر زیبایی شناسی و دیدگاههای تازه انجام میشود و در حوزه پژوهش درباره آثار اکبر رادی نیز از همین منظر مورد بررسی قرار میگیرد و پژوهشگران نیز با چنین روشهایی، آثار و نمایشنامههای استاد رادی را مورد بررسی و واکاوی قرار میدهند.
این گزارش در ادامه میافزاید: پس از سخنان دبیر علمی سمینار، هیئت داوران و علمی بخش مقالات رادی شناسی دکتر بهروز محمودی بختیاری، آرش رادی و دکتر روح الله جعفری در پنل گفتوگو قرار گرفتند و دیدگاههای خود را درباره پژوهش و پژوهشهای رادی شناسی این همایش پرداختند. هر یک از پنج پژوهشگر منتخب بخش سمینار این همایش یک به یک به ارایه و سخنرانی درباره مقالات علمی خود درباره نمایشنامههای اکبر رادی پرداختند. مصطفی لعلیان و جواد ربیعی که پژوهش خود را به حمیده بانو عنقا، همسر استاد اکبر رادی تقدیم کرده بودند، به عنوان نخستین نفر در جایگاه سخنرانی قرارگرفتند و با عنوان بررسی زبان در نمایشنامه "پایین گذر سقاخانه" با توجه به نظریه ادب شناختی پنلوپه پراون و استفان لوینسن مقاله خود را ارائه دادند. دوگانه مذهب/ سکولاریسم در "ملودی شهر بارانی" اکبر رادی و روزمرسهُلم هنریک ایبسن نوشته فضه خاتمینیا عنوان مقاله دیگری بود که پس از مقاله نخست در این سمینار ارائه شد. عنوان مقاله سوم، مقایسه تطبیقی نمایشنامه "سوء تفاهم" اثر آلبر کامو با "مرگ در پاییز" اثر اکبر رادی بر مبنای مفهوم مرگ در الگوی رواندرمانی اگزیستانسیال بود که اکبر احمدی شیخزاده در این باره به سخن پرداخت.
بر اساس این گزارش، پس از 15 دقیقه تنفس و پذیرایی، بخش دوم سمینار علمی با مقاله فرهاد امینی آغاز شد که با عنوان سیمای پسااستعماری یک نمایش نامه؛ سازوکار ترجمان فرهنگی "ملودی شهر بارانی" اثر اکبر رادی به ایراد سخن پرداخت و مقاله خو درا ارائه داد. عسل عصری ملکی با مقاله بررسی کنش شخصیتهای نمایشنامه "مرگ در پاییز" (اپیزود محاق) بر اساس نظریه کنش پیر بوردیو به عنوان آخرین سخنران سمینار علمی پنجمین همایش ملی رادی شناسی در جایگاه قرار گرفت و در این باره به ایراد سخن پرداخت.
این گزارش هم چنین اضافه میکند: در پایان سمینار علمی این همایش از کتاب رویکردهای نوین در خوانش آثار اکبر رادی تألیف دکتر فریندخت زاهدی با حضور ایشان، حمیده بانو عنقا (رئیس هیئت مدیره ی بنیاد اکبر رادی)، مهدی شفیعی (مدیر مرکز هنرهای نمایشی) و بهزاد صدیقی (دبیر پنجمین همایش ملی رادی شناسی) و مدیر نشر نودا (ناشر این کتاب) رونمایی شد. دکتر زاهدی در هنگام رونمایی این کتاب گفت: من این کتاب را به حمیده بانو عنقا همسر استاد اکبر رادی تقدیم کردهام و در آغاز کتاب هم نوشتهام: همسری که با تلاش و پایداری زنانهاش آثار بزرگ مرد ادبیات نمایشی ایران اکبر رادی را به خوانشهای نوین و زایشی جاودانه پیوند داده است.
بر اساس این گزارش ایوب آقاخانی (نمایشنامه نویس، کارگردان و بازیگر تئاتر) که به عنوان مجری آیین پایانی این همایش انتخاب شده بود، در پشت تریبون قرار گرفت و به اجرای این آیین پرداخت و در آغاز این آیین گفت: اکبر رادی نه فقط با آثارش بلکه با زندگی خودش به ما آموخت که چگونه میتوان برای انسان بهتربودن تئاتر کار کرد. آثار اکبر رادی در هر دهه که اجرا میشود، نفس تازهای به مخاطبان میدهد و چه خوب که ما این هنرمند را داریم و چه بد که دولتمردان ما اینقدر توانایی فرهنگی ندارند که به اندازه کشوری مثل نروژ که میتوان گفت فقط "ایبسن" را دارد و او را آن قدر بزرگ میکند که هرگز جایی و ملتی حق فراموش کردن او را نداشته باشد، اقدام کنند. ما مدام باید خودمان یادآوری کنیم که ما رادی و بیضایی و دیگرانی چند داریم و این از ضعف مدیریت کلان کشور ما است.
وی سپس از حمیده بانو دعوت کرد که به عنوان سخنران آغاز این آیین در جایگاه سخنرانی قرارگیرد. حمیدهبانو عنقا، رئیس هیئت مدیره بنیاد اکبر رادی با اشاره به اینکه ما در بنیاد رادی حدود نه سال است که فعالیت میکنیم، گفت: زمانی یکی از هنرمندان بزرگ که همه او را میشناسید در یک جلسه پرسش کردند که ما چگونه میتوانیم برنامههایمان را پی بگیریم درحالی که دستمان خالی است؟ ایشان گفتند که شما اول مجوز بگیرید بعد احقاق حق کنید! ولی ما حدود سه سال است که مجوز داریم اما دریغ از این که کسی بخواهد ما را همراهی کند و دست ما را بگیرد.
عنقا در ادامه گفت: بنیاد اکبر رادی متعلق به همه است و خوشحال میشوم که نظری به ما ابلاغ میشود زیرا احساس میکنم که این بنیاد را میبینید و بیتفاوت نیستید و مثبت و منفی نظر فرقی نمیکند. این بنیاد مشکلات فراوانی را پشت سر گذاشت و حتی برای برگزاری این برنامه تا آخرین لحظه این دغدغه را داشتیم که چگونه به وعده و وعیدهایی که به هنرمندان و جوانان هنرمند و پژوهشگر دادیم، انجام دهیم و بعضی وقتها به استناد و قولهایی که به ما داده میشود، قولهایی میدهیم و بعد انجام نمیشود که درآخر بنیاد بدقول میشود و ما شرمنده آنان میشویم.
همسر استاد اکبر رادی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امروز وقتی با یکی از کسانی که مسئولیت این کار را برعهده داشت، صحبت میکردم گفت اگر کسانی که حضور پیدا میکنند، هنرمند تئاتر باشند، وضعیت ما را میدانند و متوجه این اتفاقات هستند و از ما دلگیر نمیشوند.
محمد رحمانیان، کارگردان و نمایشنامهنویس با حضور در جایگاه به عنوان دومین سخنران این آیین با بیان این که اکبر رادی کمترین کاری که میکرد، نمایشنامهنویسی بود و متأسفانه فقط به این کار معروف است، گفت: من او را بیش از هر چیزی در قاب یک معترض همهجانبه به یاد میآورم. معترض به همه چیز. همیشه آماده بود که مانند معلمان افراد را تنبیه کند.
این نمایشنامهنویس همچنین یادآورشد: اکبر رادی از جمله کسانی بود که ایستاد و از کیان نمایشنامهنویسی ایران حمایت کرد. او یک معلم هم بود که نهالهایی کاشت و الان باغستان او رشد کرده و حدود سی چهل نمایشنامه بسیار خوب که تحتتأثیر ساختمان فکری او، نوشته شده. او اعتماد به نفس زیادی به همه میبخشید و اجازه برداشتن گامهای بزرگ را به ما دانشجویانش میداد.
داور بخش مسابقه نمایشنامهنویسی پنجمین همایش ملی رادی شناسی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: من به شدت عاشق نمایش "پلکان" هستم و اینکه چطور ممکن است که همه چیز در دستان رادی نرم شده و این اثر درخشان خلق شده است. امیدوارم بنیاد اکبر رادی کاری را که ایننمایشنامهنویس انجام داده است، از نظر ساختاری این نمایشنامه را توضیح دهد و به آن سوی مرزها هم معرفی کند؛ زیرا فکر نمیکنم در جهان نمایشنامهای این چنین وجود داشته باشد.
بخش دیگری از این آیین اجرای دو قطعه موسیقی با نام قوهای دیوانه و ویوز آف دِ بلوز با سازهای کلارینت باس و کلارینت توسط امیرحسین صادقزاده و کسری مقدراتی بود که مورد توجه موعوین قرارگرفت.
حسین کیانی، نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر پس از اجرای این دوقطعه موسیقی در جایگاه سخنرانی قرارگرفت و در آغاز سخنان خود با اشاره به اینکه عذرخواهی میکنم زیرا صحبتهایی که میخواهم بگویم کمی تلخ است، گفت: اکبر رادی هیچ کار ادبی دیگری به غیر از نمایشنامهنویسی و برخی مقالات مرتبط با نمایشنامه نویسی نکرد. او تا جایی که توان داشت به ادبیات نمایشی ایران فداکار و وفادار ماند. وفاداری او به سنت نمایشنامهنویس بودن از او نویسندهای ساخت که الگوی نمایشنامهنویسی ایرانی شد و لقب آقای نمایشنامهنویس ایران میتواند اندکی از شأن او را پاس بدارد.
کیانی در بخش دیگری از سخنان خود اضافه کرد: اگر مملکت ما هم القابی تحسینبرانگیز مثل شوالیه در امور فرهنگسازی داشت، بدون شک اکبر رادی بالاترین این القاب بود. البته اگر کار به دست کاردان بود.
این نمایشنامهنویس هم چنین افزود: تعهد اکبر رادی به نمایشنانهنویسی و سپس انسان ایرانی و طرح و بیان دغدغههای انسان قابل توجه است. هیچ آدم ریز و درشتی در نمایشنامههای او یافت نمیشود که پرسشی را درباره مسائل اطراف و روزمره ایجاد نکند. بیتفاوتی و بی اعتنایی و گریز از نقد شرایط تلخ موجود و کمبود نمایشنامهنویسی که بیماری عصر بعد از رادی شده، در قاموس نمایشنامههای او جایی ندارد. او برای خودنمایی و طلب محبوبیت و دستمزد چرب، نمایشنامه ننوشت بلکه برای او عملی انساندوستانه بود. رادی عصر خودش را نوشته ولی نوشتههایش همعصر ما هم هست.
وی در ادامه سخنان خود با بیان این که این حرفهای پسا رادی شعار شده است و زدنش در این وانفسای تئاتر فروشی، خندهناک است، تصریح کرد: تئاتر مشتریمدار امروز همچون کارتخوانها تنها یک رمز را میشناسد که آن هم رونق گیشه و سیاه شدن پیشاپیش صندلیهای مجازی است. در تئاتر مشتریمدار تماشاگر نمیپرسد که نمایشنامه را چه کسی نوشته است و هندسه فکری نویسنده چیست؟ نمیپرسد کارگردان چه کسی است؟ و تئاتری که به اندازه دستمزد دو سه روز یک کارگر باید بهای یک صندلیاش را پرداخت، چگونه تئاتری است؟ در تئاتر مشتریمدار تجارتپیشه، تماشاگر فقط میخواهد زنده بازیگر محبوب خود را ببیند؛ ولو برای دقیقهای. او به صرف سلبریتی و امضا و عکس میآید و میخواهد در هوایی نفس بکشد که هنرمند محبوبش نفس کشیده. او دنبالکننده جهان مجازی سلبریتی محبوبش است و این یعنی کشتار تعهد و پرسشگری.
این نمایشنامهنویس در پایان سخنان خود گفت: تئاتر ما مسلخ دغدغهمندان و بهشت بیمسألههای مشتریمدار شده است! کاش میدانستم بعد از یک دهه از فقدان رادی اگر او در جامه حیات بود، وضعیت امروز را چگونه تحلیل میکرد. امروزه سعی میکنند نیاز و خواستی جعلی را به تئاتر وارد کنند و وا اسفا به حال تئاتر و درامنویسانی که نه نتها دغدغه مسائل بنیادین را از یاد میبرند بلکه نیازهای جعلی را جایگزین میکنند. من نمیدانم استاد اکبر رادی با مسائل سانسور و ممیزی چگونه و چه مقدار مواجهه داشتند اما میدانم سانسور دیگر آن نیست که ممیزی چشم در چشم شما بدوزد و در حالی که نمایشنامه شما را میستاید و از ممیزی بودن خود اظهار تأسف میکند، از شما بخواهد کلمهای یا صحنهای یا تمام نمایشنامه را دور بریزید. الآن اینگونه نیست. سانسور اکنون از پشت میز نمایشنامهنویس آغاز میشود؛ درست زمانی که طرحی در ذهنش شکل میگیرد.
پس از سخنان این نمایشنامهنویس، لوح سپاس بنیاد اکبر رادی به رسم یادبود توسط حمیدهبانو عنقا به حسین کیانی تقدیم شد. سخنرانی کوتاه بهروز محمودی بختیاری یکی از هیئت داوران بخش پژوهش درباره پژوهشهای رادیشناسی به عنوان آخرین سخنران این آیین در پیش از اهدای لوح سپاس و دیپلم افتخار این بخش به منتخبان مقالات رادی شناسی در جایگاه قرار گرفت و درباره نقش و اهمیت پژوهشگر و پژوهش و جایگاه نمایشنامه نویسی استاد اکبر رادی سخن گفت.
بخش دیگر این آیین که با حضور بهروز محمودی بختیاری، روحالله جعفری، آرش رادی، (هیئت داوران بخش نقالات رادی شناسی) و حمیدهبانو عنقا و فریندخت زاهدی در صحنه تالار مشاهیر تئاتر ایران برگزارشد و پژوهشگران قدرادانی شده این همایش جوایز نقدی و لوح سپاس و پژوهشگر برگزیده این بخش دیپلم افتخار و جایزه نقدی خود را از این هنرمندان به شرح زیر دریافت کردند:
1-لوح سپاس بنیاد اکبر رادی و کارت هدیه 2500000 ریالی به فرهاد امینی به عنوان پژوهشگر قدردانی شده.
2- لوح سپاس بنیاد اکبر رادی و کارت هدیه نقدی 2500000 ریالی به احمد اکبری شیخ زاده به عنوان پژوهشگر قدردانی شده.
3-لوح سپاس بنیاد اکبر رادی و کارت هدیه نقدی 2500000 ریالی به مصطفی لعلیان و جواد ربیعی (پژوهشگران مشترک) به عنوان پژوهشگران قدردانی شده.
4-لوح سپاس بنیاد اکبر رادی و هدیه نقدی 2500000 ریالی به فضه خاتمی نیا به عنوان پژوهشگر قدردانی شده.
5- دیپلم افتخار بنیاد اکبر رادی و جایزه نقدی 10000000 ریالی به عسل عصری ملکی به عنوان پژوهشگر برگزیده بخش مسابقه مقالات رادی شناسی.
قرائت بیانیه بخش مسابقه نمایشنامه نویسی پنجمین همایش ملی رادی شناسی توسط محمد رحمانیان به عنوان نماینده هئیت داوران این بخش، آخرین بخش آیین پایانی این همایش بود که پس از آن دو نمایشنامه نویس قدردانی شده و یک نمایشنامه نویس برگزیده لوح سپاس، دیپلم افتخار و جوایز نقدی خود را از هیئت داوران این بخش دریافت کردند.
در بخشی از این بیانیه که محمد رحمانیان قرائت کرد، آمده است: در میانِ این همه دلتنگی شادمانیم. شادمانیم که نهالهای جوانِ باغی که شما باغبانش بودید امروز به درختانِ تناوری بدل شدهاند با تنهای بلند و استوار، و شاخههایی پر بار و همیشه سبز. جوانانی که افتخار داشتیم به میمنت نام بلند شما، آثارشان را بخوانیم و یاد بگیریم و حظ ببریم و... لیکن، چه چاره از بخت گمراه، در پایان داوری کنیم. و این سختترین آزمون ما بود که از میان بیش از صد و ده اثر که به بخش نمایشنامهنویسی پنجمین همایش ملی رادی شناسی راه یافته بودند تنها سه نمایشنامه را برای تقدیر و سپاس انتخاب کنیم. اما این جا هم روحِ بزرگ شما استاد، چراغ راه ما بود و در تنگنای انتخابی سخت، چون کوکب هدایت، راه مقصود را به ما نشان داد.
در ادامه بیانیه هیئت داوران بخش مسابقه نمایشنامهنویسی این همایش (محمد رحمانیان، بهزاد صدیقی و رحمت امینی) هم چنین نوشته شده است: یقین داریم با داورانی دیگر و نگاهی دیگر، بسیاری از آثار راه یافته به این بخش، میتوانستند جایگزین این سه اثر شوند، و این بزرگترین آسیب داوریهایی از این دست است که خودِ داوران بیش از هر کس بدان واقفند.
این بیانیه در آخر این گونه به سمع حضار آیین پایانی پنجمین همایش ملی رادی شناسی به پایان رسید: پنجمین همایش ملی رادی شناسی با یاد و نام و خاطره استاد آغاز شد و با اعلام اسامی شاگردانی از استاد به پایان میرسد و در این میان، کدام کلام زیباتر از سوگسرود بهرام بیضایی در تسلای پرواز اکبر رادی؟
بر اساس این گزارش، سپس ایوب آقاخانی با اشاره به این که در بخش مسابقه نمایشنامه نویسی این همایش ۱۱۰ نمایشنامه توسط سه داور این بخش توسط محمد رحمانیان، بهزاد صدیقی و رحمت امینی بررسی و ارزیابی شد، اسامی هشت نمایشنامه کاندیدا شده این بخش را به شرح ذیل قرائت کرد:
"آپ. آرت. مان." نوشته سپیده قربانی، "اعترافها و دروغها" نوشته مهدی میرباقری، "بالستیک زخم" نوشته پیام لاریان، "جهنم روی میز ناهارخوری" نوشته لادن شیرمرد، "خرمگس" نوشته علی عابدی، "شماعی زاده" نوشته رضا بهاروند، "غلامرضا لبخندی" نوشته کهبد تاراج و "یخ کف دست بخار" میشود نوشته ابراهیم پشتکوهی که با تشویق مدعوین و مهمانان حاضر در سالن همراه بود.
اقاخانی در پایان از محمد رحمانیان، بهزاد صدیقی به عنوان هیئت داوران این بخش و حاضر در سالن و هم چنین از حسین کیانی دعوت کرد برای اهدای جایزه به منتخبان این بخش در جایگاه قرارگیرند. سپس دو نمایشنامهنویس قدر دانی شده و یک نمایشنامهنویس برگزیده این بخش، جوایز نقدی، لوح سپاس و دیپلم افتخار بنیاد اکبر رادی را از این سه نمایشنامه نویس به شرح ذیل دریافت کردند:
ا- لوح سپاس بنیاد اکبر رادی و هدیه نقدی 5000000 ریالی به سپیده قربانی برای نگارش نمایشنامه "آپ آرت مان" به عنوان نمایشنامهنویس قدردانی شده.
2- لوح سپاس بنیاد اکبر رادی و هدیه نقدی 5000000 ریالی به پیام لاریان برای نگارش نمایشنامه "بالستیک زخم" به عنوان نمایشنامهنویس قدردانی شده.
3- دیپلم افتخار بنیاد اکبر رادی و هدیه نقدی 20000000 ریالی به مهدی میرباقری برای نگارش "اعترافها و دروغها" به عنوان نمایشنامهنویس برگزیده.
بر اساس این گزارش، در این آیین دو نمایشنامه ی بالستیک زخم نوشته ی پیام لاریان و آپ. آرت. مان. نوشته ی سپیده قربانی به عنوان دو اثر قدردانی دانی شده و نمایشنامه ی اعتراف ها و دروغ ها نوشته ی مهدی میرباقری به عنوان نمایشنامه ی برگزیده ی این بخش معرفی شد و به هر یک از نویسندگان قدردانی شده لوح سپاس بنیاد اکبر رادی و هدیه نقدی 5000000 ریالی و به نمایشنامه نویس برگزیده، دیپلم افتخار بنیاد اکبر رادی و جایزه 20000000 ریالی اهدا شد.
لازم به یادآوری است در سمینار علمی و آیین پایانی پنجمین همایش ملی رادی شناسی، هنرمندانی و مهمانانی همچون حمیده بانو عنقا، مهدی شفیعی، مریم معترف، محمد رحمانیان، رحمت امینی، محمد متوسلانی، حسین کیانی، بهروز محمودی بختیاری، آرش رادی، روح الله جعفری، مهری محمدی، منوچهر اکبرلو، علی عابدی، سلما سلامتی، صحرا رمضانیان، مهدی میرباقری، فرهاد امینی، ویدا دانشمند، رحیم رشیدی تبار، رسول نظرزاده، رضا چوبینه، علی نقوی، سپیده قربانی، پیام لاریان و ... حضور داشتند.
گفتنی است آیین پنجمین همیش ملی رادی شناسی با عکس یادگاری برگزیدگان، داوران، مدعوین و هنرمندان شرکتکننده به پایان رسید.