سرویس تئاتر هنرآنلاین: نمایش خیابانی مدتهاست که به دلیل جذابیتها و شیوههای خاص اجراییاش بسیار مورد توجه تماشاگران قرار گرفته است. در این نمایش همه چیز در نهایت بیواسطگی به خوشامد تماشاگران و جذب عواطف و ذهنیات آنها ارتباط پیدا کرده و بهترین توصیف و تعریف برای آن، این است که به اندازه خود زندگی به مردم نزدیک شده و برایشان جذابیت فرهنگی و هنری پیدا کرده است.
نمایش "فرار از زندان" به نویسندگی و کارگردانی فرامرز قلیچخانی از شهرستان کرج که به عنوان یکی از نمایشهای خیابانی سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر است، در این رابطه، نمونهای مثالزدنی محسوب میشود.
نمایش به یک موقعیت میپردازد و بعد با تاویلهایی نمایشی که از موقعیت ارائه میشود، به تدریج جنبه روایی پیدا میکند و همین سبب جذابیت و گیرایی بیشتر آن میشود. در یک مکان خاص، دور شهر دیوار میکشند تا از "دزدیده شدن شادیهای مردم" جلوگیری کنند، اما با ساختن چنین دیواری خود شهر و ساکنان آن به شکل متناقضی به "زندان و زندانیان" تبدیل میشوند و تنها راه نجات از چنین "زندان– شهر" همانا انجام دادن یک کار خوب است؛ این موقعیت شرطی شده "پیش فرض" اولیه نمایش خیابانی "فرار از زندان" میشود و البته یک "پس فرض" ثانویه هم به این مضمون قراردادی، تأویلدار و معنازا اضافه میشود: یک زندانی دیگر از شهر دومی که متفاوت و متناقض با اوضاع شهر اول است و همزمان آن هم تبدیل به زندان شده، با کندن تونل میگریزد و سر از شهر اول در میآورد و با زندانی مورد نظر، که تمثیلی از همه زندانیان شهر خود است، روبهرو میشود. این زندانی دوم گیتاری به دست دارد و آن را مینوازد و دائم کلمه "آزادی" را نجوا میکند. دو پرسوناژ مورد نظر در طول نمایش، هر دو لباس زندانیان به تن دارند. آنها به کمک خاطرهگویی، خبردهی و دادههای روایی و داستانگونه، با هم ارتباط ایجاد میکنند. گفتارهایشان عمدهتا کنایی، تلویحی و بسیار طنزآمیز است؛ در نتیجه، موقعیت آنها حالتی کاملا کمیک پیدا میکند.البته مابهازاءهای کنایی برون متنی هم که شامل اشاراتی جنبی به برخی حوادث پرسش برانگیز جامعه است، چاشنی مناسبی برای "طنز کلامی" آنها شده است.
شیوه بازی بازیگران تئاتری است و متناسب با تأویلها و محتوای نمایشی آنهاست. نمایش مضمون و محتوایی چند لایه دارد؛ موضوعاتی که مورد تأکید قرار گرفته در جاهایی به طور ضمنی به دادههای انتقادی جامعه مربوط میشود که عمدهتا به بیانی تمثیلی و کنایی بیان میشوند؛ این داشتهها و مابه ازاءهای تأویلدار سبب غنای محتوایی اجرا شده است. میزانسنها طراحی شدهاند و این ارزش و اعتبار کارگردانی فرامرز قلیچخانی را بالا برده است. یکی از مهمترین ویژگیهای نمایش "فرار از زندان" این است که بازیگران حین جدی بودن دیالوگها، حرکات و کلا نقششان، "کمیک و خندهدار" جلوه میکنند و خود این تناقض و پارادوکس، نوعی کنشزایی اجرایی افزون بر محتوا شده است.
نمایش "فرار از زندان" به نویسندگی و کارگردانی فرامرز قلیچخانی در همین محدودههای محتوایی میماند و بازیگران موفق میشوند تماشاگران را بخندانند و آنها را کاملا جذب تناقضات کمیک نمایند. ناگفته نماند به رغم این ویژگیها، نمایش در پایان به خود رها و ناقص است: هر دو پرسوناژ در همان موقعیت آغازینی که با هم روبه رو شدهاند، میمانند.
این نمایش خیابانی از نظر کارگردانی، طراحی، میزانسندهی و بازیگری گیرا و نیز حفظ ریتم و فضای عاطفی و حسی در طول اجرا، بسیار موفق است؛ ضمن آنکه، از نظر محتوایی هم فراز و فرودها و گمانهزاییهای حس آمیز و گیرایی ایجاد میکند و در تمام مدت اجرای نمایش، با استقبال زیاد همه تماشاگران روبه رو میشود: ناگفته نماند تعداد تماشاگران آن که تا آخر اجرا با اشتیاق در فضای باز برای تماشای نمایش میمانند، برابری میکند با ظرفیت همه صندلیهای سالن اصلی و بزرگ تئاتر شهر و این امتیاز و ویژگی قابل اعتنایی به شمار میرود.