سرویس تجسمی هنرآنلاین: سید جمال هادیان، مدیرکل روابط عمومی و ارتباطات بین‌الملل سازمان ملی استاندارد است. او که دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت رسانه است در کارنامه کاری خود تالیف 15 جلد کتاب در حوزه‌های ارتباطات و روزنامه‌نگاری فرهنگی را دارد. هادیان سال‌ها در وزارت ارشاد، کارشناس پروژه‌های فرهنگی هنری بوده و در رویدادهای مختلفی حضور داشته است. او به دلیل فعالیت‌های فرهنگی که انجام داده و به واسطه رابطه نزدیکی که با هنرمندان دارد توانسته با حضور خود در این سازمان ظرفیت‌های فرهنگی گسترده‌ای را با سیاست‌های سازمان ملی استاندارد گره بزند. او امسال و برای اولین بار فراخوان جشنواره پوستر با ماهیت و موضوعات استاندارد را با فرمت خاصی که سازمان جهانی استاندارد منتشر می‌کند، در اختیار هنرمندان، مجامع هنری، مؤسسات فرهنگی و هنری و دانشکده‌ها قرار داده و در این مدت بیش از 60 اثر به دبیرخانه این مسابقه هنری رسیده است که پس از داوری، قرار است 22 اثر برای سازمان جهانی استاندارد ارسال شود. او معتقد است به دلیل ماهیت مفهومی هنر به سادگی نمی‌توان قوانین استاندارد را برای هنر در نظر گرفت اما یکی از قدم‌های مهمی که سازمان ملی استاندارد برداشته، در زمینه روش‌ها و شیوه‌های اصالت‌سنجی هنر است.
در ادامه گفتگوی هنرآنلاین با مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل سازمان ملی استاندارد را بخوانید.
آقای هادیان لطفاً توضیح دهید که دلیل انتشار فراخوان "پوستر روز جهانی استاندارد" چه بود و چه لزومی وجود داشت که چنین رویدادی شکل بگیرد؟
برای پاسخ دادن به این سؤال لازم است که یک توضیح مختصر در خصوص سازمان ملی استاندارد ایران ارائه داده و بعد به بحث اصلی بپردازم. سازمان ملی استاندارد بیش از 90 سال است که با نام‌ها، وظایف و رویکردهای مختلف در ایران فعالیت می‌کند. این سازمان عضو فعال سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) است که 163 عضو دارد. سازمان ملی استاندارد ایران 4 ستون دارد. نخست، ستون استاندارد سازی است که وظیفه تدوین استانداردهای داخلی یا ترجمه استانداردهای خارجی و تطبیق آن با شرایط داخلی را برعهده دارد. ستون بعدی آن ستون ارزیابی انطباق است که در این ستون هر کالایی که بخواهد از ایران صادر یا به ایران وارد شود، باید با شرایط استاندارد کشور ما یا کشور مقابل منطبق گردد. سومین ستون، اندازه‌شناسی است که وظیفه آن کالیبره کردن و نظارت بر تمام وسایل و تجهیزاتی است که کمیت‌های فیزیکی جرم، طول، حجم، انرژی، نور و .... را اندازه می‌گیرند. در نهایت هم ستون تأیید صلاحیت در سازمان استاندارد ایران وجود دارد که وظیفه آن تایید صلاحیت مراکز و دفاتر بازرسی فنی، شرکت‌های گواهی کننده و آزمایشگاه‌هاست. به جز این ستون‌ها، پژوهشگاهی به نام پژوهشگاه استاندارد نیز هست که در آن پژوهش‌های ویژه کاربردی در زمینه استانداردسازی انجام می‌شود و آزمایشگاه‌ها و پژوهشکده‌های متعددی دارد. سلامت و ایمنی مردم در گرو فعالیت‌های سازمان ملی استاندارد است. علاوه بر کالاها و محصولاتی که من و شما می‌بینیم، فرآینده و خدمات هم مشمول قانون استاندارد می‌شوند. همچنین شهربازی‌ها، تله‌کابین‌ها، آسانسورها، مهد کودک‌ها، خودروها، مدرسه‌ها و بسیاری از خدمات دیگر نیز تحت کنترل و نظارت سازمان ملی استاندارد هستند.
هر سال روزی تحت عنوان روز جهانی استاندارد وجود دارد که این روز 14 اکتبر مصادف با 22 مهرماه است. روز جهانی استاندارد در همه کشورها بزرگ داشته می‌شود و متولی برگزاری آن هم سازمان جهانی استاندارد (ISO) است. این سازمان هر ساله در آستانه روز جهانی استاندارد یک فراخوانی را ارائه می‌دهد که شامل دو بخش طراحی پوستر و ساخت کلیپ یا فیلم کوتاه به مناسبت روز جهانی استاندارد است. این فراخوان سال‌هاست که در کشورهای عضو منتشر می‌شود و برخی از کشورهایی که اهتمام بیشتری به مسائل فرهنگی و هنری دارند، حضورشان در این رویداد فرهنگی و هنری پررنگ‌تر است. این فراخوان تا پیش از امسال، هیچ‌گاه در کشور ما به صورت گسترده منتشر نشده بود. خوشبختانه امسال به دلیل ارتباط و فعالیت‌های خوبی که با هنرمندان و پدیدآورندگان شکل گرفت، این فراخوان در ایران هم منتشر شد.
تاکنون چه تعداد اثر در بخش پوستر برای شما ارسال شده و سرنوشت این آثار چه می‌شود؟
ما فراخوان‌مان را با فرمت خاصی که سازمان جهانی استاندارد منتشر می‌کند، در اختیار هنرمندان، مجامع هنری، مؤسسات فرهنگی و هنری و دانشکده‌ها گذاشتیم و در این مدت بیش از 60 اثر به دبیرخانه رسید که پس از داوری، 22 اثر را برای سازمان جهانی استاندارد ارسال کردیم. 4 اثر نیز در ایران به عنوان منتخب داوران ایرانی برگزیده شده که از این برگزیدگان در مراسمی که در روز جهانی استاندارد در تهران با حضور رئیس‌جمهور یا معاون اول رئیس‌جمهور کشور برگزار می‌شود، قدردانی خواهد شد. سازمان جهانی استاندارد نیز تمامی آثار دریافت شده از کشورهای مختلف را در معرض رأی عموم تمامی کشورها قرار می‌دهد و در نهایت پس از یک نظرخواهی گسترده، جوایزی را به برندگان اهدا می‌کند که امیدوارم آثار ایرانی ارائه‌شده نیز بتوانند در بین 10 اثر برتر جهانی قرار بگیرند؛ البته در غیر این صورت هم چیزی از ارزش‌های هنرمندان ما کم نمی‌شود. همچنین در ایران نمایشگاهی از آثار برگزیده نیز در حاشیه روز جهانی استاندارد برپا می‌شود و برگزیدگان ایرانی هم جوایزی را دریافت خواهند کرد. تم این رویداد هم تم بسیار مهمی است که امسال تحت عنوان "استانداردها شهرها را هوشمندتر می‌کنند" مصوب شده است. البته در آوردن یک شعار در قالب یک اثر بصری کار بسیار مشکل و خلاقانه‌ای است که خداراشکر از دست هنرمندان خوب ایرانی برآمد و آثار خیلی خوبی به دبیرخانه رسید. انشاءالله در آینده از این آثار در تبلیغات شهری نیز استفاده می‌شود.
داوری این فراخوان برعهده چه کسانی بود؟
هیأت داوران متشکل از بنده به عنوان نماینده سازمان ملی استاندارد، آقای فرزاد ادیبی گرافیست و استاد دانشگاه و آقای محمدرضا مکارچیان متخصص گرافیک و مسئول تبلیغات شهری در تهران بود. انشاءالله در سال آینده و با استقبال گسترده‌تر هنرمندان از این رویداد به هیأت داوری نیز داوران متخصص دیگری هم افزوده خواهد شد.
دلیل انتخاب تم "استانداردها شهرها را هوشمندتر می‌کنند" برای این رویداد هنری چیست؟
سازمان جهانی استاندارد هر ساله بر اساس بازخوردهایی که از 163 کشور عضو می‌گیرد، تم این رویداد هنری را انتخاب می‌کند که امسال هم تم مهم "استانداردها شهرها را هوشمندتر می‌کنند" را انتخاب کرد. من از چرایی انتخاب این تم با خبر نیستم، ولی می‌دانم که انتخاب این تم حاصل بازخوردهایی است که سازمان جهانی استاندارد از 163 کشور عضو گرفته است.
پوستر و فیلم کوتاه ماهیت اطلاع‌رسانی سریع دارند و وجه اطلاع‌رسانی‌شان خیلی اهمیت دارد. آیا سازمان جهانی استاندارد به این دلیل، از دو مدیوم پوستر و فیلم کوتاه استفاده می‌کند یا دلیل دیگری دارد؟ سازمان ملی استاندارد ایران چرا مدیوم پوستر را برای دور اول این رویداد انتخاب کرد؟
شخصاً معتقدم که سابقه نقاشی هم در جهان و هم در ایران یک سابقه خیلی طولانی است. حداقل گرافیک یک سابقه بسیار طولانی‌تری نسبت به سینما دارد (که سابقه آن بیش از 100 سال است) هنوز در جای جای این کشور رد پای گرافیک دیده می‌شود و هنرمندان صاحب سبکی در ایران کار گرافیک انجام می‌دهند. گرافیک می‌تواند متریال شما را برای یک رویداد فرهنگی آماده کند. وقتی قرار است که چنین رویدادی در روز جهانی استاندارد برگزار شود، معنایش آن نیست که این رویداد صرفاً مختص همان روز باشد، بلکه ما در طول سال به صورت زنجیروار آن را برگزار می‌کنیم که حاصل آن نهایتاً در روز جهانی استاندارد به ثمر می‌نشیند. ما به یک تم هنری نیاز داریم که این تم احتمالاً از پوستر حاصل می‌شود. تمامی اجزای یک رویداد فرهنگی در قالب‌های مختلف تندیس، دکور، کتاب و... می‌تواند از پوستر الهام گرفته شود.
پوستر مدیومی است که متریال ما را برای همه زوایای یک رویداد فرهنگی، هنری، اجتماعی، صنعتی و اقتصادی فراهم می‌کند. در صورتی‌که فیلم کوتاه، یک مدیوم اثربخش و مدرنی است که به ویژه در فضای مجازی و رسانه‌های نو پدید، کار می‌کند و در جایگاه خودش حائز اهمیت فراوان است. به نظرم انتخاب این دو مدیوم توسط سازمان جهانی استاندارد بسیار هوشمندانه بوده است. ما اگر وقت لازم را داشتیم، از هر دوی این مدیوم‌ها در همین سال اول استفاده می‌کردیم، چون معتقدیم که هنرمندان ما در هر دوی این رشته‌ها سرآمد و کارآمد هستند و می‌توانند کارهای خوبی را تولید کنند. من معتقدم که ما اگر زمان ارائه فراخوان فیلم کوتاه را هم داشتیم، دبیرخانه با کثرت آثار مواجه می‌شد. تردید نکنید که ما سال آینده فراخوان تهیه فیلم را منتشر خواهیم کرد و از ظرفیت فیلم‌سازان و هنرمندان سینما برای حمایت از حوزه استاندارد نیز نهایت استفاده را خواهیم برد. سازمان‌های اقتصادی-صنعتی مثل سازمان ملی استاندارد ایران به دلیل کارهای تخصصی متعددی که به عهده داشته‌اند، کمتر این فرصت برایشان پیش آمده یا به این فکر افتاده‌اند که از ظرفیت حوزه فرهنگ و هنر برای پشتیبانی و پوشش استانداردها، اطلاع‌رسانی و تبلیغ و ترویج کار خودشان استفاده کنند. از طرفی امسال به علت زمان محدود ما از بین دو مدیومی که سازمان جهانی استاندارد روی آن تأکید دارد، فراخوان مدیوم پوستر را منتشر کردیم که در مدت کوتاهی، استقبال بسیار خوبی از آن صورت گرفت.
یکی از مشکلاتی که شهروندان ایرانی با آن مواجه هستند، تبلیغات شهری است. معمولاً تبلیغات شهری ما هدفمند نیستند و یا اگر هدفمند باشند، آثاری که ارائه می‌شود، چندان آثار درخور توجهی نیستند. شما دائماً در سطح شهر یا در متروی تهران، پوسترهایی را می‌بینید که بی‌کیفیت هستند و اصلی‌ترین شاکله‌های یک اثر هنری را هم ندارند. آیا در سازمان ملی استاندارد مبنایی وجود دارد که بخواهد به نوعی یک جور استانداردسازی را در زمینه آثار هنری تعریف کند؟ به نظر خودتان اصلاً چنین نظارتی در زمینه هنر لازم است؟
تا به حال تصور عموم بر این بود که استاندارد فقط برای کالاها و محصولات است، در صورتی‌که در دنیا برای روش‌ها و خدمات هم استاندارد وجود دارد. اما باید توجه کرد که استانداردسازی و به چارچوب آوردن آثار هنری و فرهنگی کار بسیار سختی است. در این‌جا دو رویکرد وجود دارد که سازمان جهانی استاندارد و سازمان ملی استاندارد ایران به آن توجه دارند. نخست، برخی از محصولات فرهنگی هستند که به نحوی قابلیت استانداردسازی دارند. برای مثال، نوع پارچه و رنگ پرچم به عنوان یک محصول فرهنگی، استانداردهای مصوبی دارد. یا در زمینه پوستر نیز، استانداردهایی در کمیت‌های آن اعم از نوع کاغذ یا اندازه پوستر وجود دارد که حائز اهمیت است. همچنین در یک گالری، آن نوری که به آثار هنری می‌تابد نیز دارای استاندارد است. بنابراین خیلی از کالاها و روش‌ها در حوزه فرهنگ قابلیت استانداردسازی دارند.
اما در رویکرد دوم، خیلی سخت است که بتوان روی خود کار هنری استانداردسازی کرد چون این کار می‌تواند باعث محدود شدن خلاقیت شود. در دنیا معمولاً آثار هنری استانداردسازی نمی‌شوند، بلکه برای آن‌ها معیارهای تخصصی گذاشته و از سوی کارشناسان داوری می‌شود. در سازمان ملی استاندارد ایران، اخیراً برای صنایع دستی یک سری استانداردها تعریف شده است. در این زمینه دوستان ما در سازمان میراث فرهنگی و معاونت ارزیابی کیفیت سازمان استاندارد در حال کار هستند تا به یک شیوه مشترک برسند.
برخی از آثار هنری منحصر به فرد هستند و فقط یک نمونه یا یک پدیدآورنده دارند. این آثار را چطور می‌توان استانداردسازی کرد؟
استاندارد به آن معنا که آرم استاندارد روی آثار هنری قرار بگیرد، شاید در خلق آثار هنری، مفهومی نداشته باشد. اما می‌توان استانداردسازی در زمینه هنر را در معیارها و چارچوب‌های کیفی یک اثر هنری تعریف کرد و یک گواهی در این زمینه صادر نمود که سازمان ملی استاندارد ایران در این زمینه قدم‌هایی را برداشته و بر می‌دارد. اما در این زمینه راهی طولانی در پیش دارد.
یکی از قدم‌های مهمی که سازمان ملی استاندارد در بخش فرهنگ و هنر برداشته، در زمینه روش‌ها و شیوه‌های اصالت‌سنجی است. این سازمان در این زمینه پیشنهاداتی را هم به مجامع بین‌المللی ارائه داده که بر این مبنا بتواند اصالت‌سنجی را در ایران جا بیندازد. شما فرض کنید که در زمینه مواد غذایی، محصولی چون زعفران جعلی بوده و در کشوری دیگر تولید شده باشد، این را باید چطور تشخیص داد؟ این کار نیاز به اصالت‌سنجی دارد. در زمینه هنر هم باید اصالت‌سنجی وجود داشته باشد.
فکر می‌کنید که اهالی فرهنگ و هنر چه کمکی می‌توانند به سازمان ملی استاندارد بکنند؟
هر فرآیند صنعتی، اقتصادی و اجتماعی نیاز به پیوست‌های فرهنگی هنری دارد تا سرعت رشد و توسعه آن را زیاد کند. من استدعا دارم که اهالی فرهنگ و هنر در ترویج استفاده از کالاهای ایرانی به سازمان ملی استاندارد کمک کنند. استاندارد مسأله بسیار حائز اهمیتی است چون ایمنی مردم را تأمین می‌کند و مردم از صبح تا شب با استاندارد سر و کار دارند. سازمان ملی استاندارد ایران امسال پویشی را با عنوان "من کالای استاندارد ایرانی می‌خرم" ارائه داده است. در حقیقت این طرح منطبق است با شعار امسال مقام معظم رهبری که فرمودند: تولید- اشتغال، اقتصاد مقاومتی؛ اگر مردم از کالاهای با کیفیت و استاندارد ایرانی حمایت کنند، یعنی از تولید حمایت کرده‌اند. حمایت از تولید یعنی حمایت از اشتغال داخلی و حمایت از اشتغال داخلی هم یعنی کمک به پیشرفت اقتصاد مقاومتی. در نتیجه همه این‌ها، کشور را به سوی توسعه، عدم وابستگی و جلوگیری از واردات بی‌رویه خواهد برد. خرید کالای با کیفیت ایرانی می‌تواند به تولید و اشتغال کمک کند و در نهایت ایرانی آباد، آزاد و پیشرفته بسازد. من معتقدم که اگر هنرمندان ایرانی از طرح "من کالای استاندارد ایرانی می‌خرم" حمایت کنند، یقیناً مردم هنردوست ایران نیز به پشتوانه هنرمندان‌شان به حمایت از این طرح می‌پیوندند.
سازمان ملی استاندارد در سال‌های اخیر گام‌های بلندی را در زمینه اقتصاد مقاومتی برداشته و فقط نیازمند یاری و کمک مردم و اهالی فرهنگ و هنر است. امروز آثار بسیاری از مخترعین و نوآوران ما می‌تواند از سازمان ملی استاندارد، گواهی استاندارد دانش بنیان بگیرند. سازمان ملی استاندارد در حال حاضر متولی نشان حلال در ایران است. صنعت حلال در مجموعه کشورهای اسلامی یک صنعت بزرگ است و با یک بیزینس بزرگ می‌تواند درآمد زیادی برای کشور داشته باشد. امروز مواد غذایی و کشتارگاه‌های ما می‌توانند به نشان حلال آراسته شوند و امکان صدور کالاهای حلال ایرانی به تمام کشورهای اسلامی وجود خواهد داشت. نه تنها کشورهای اسلامی، بلکه کشورهای غیر اسلامی چون اسپانیا، مکزیک و ارمنستان نیز متقاضی همکاری با ما در حوزه صنعت حلال هستند. استانداردسازی در حوزه توسعه صادرات، تولید و سرمایه‌گذاری نقش بی‌بدیلی دارد.
اگر اهالی فرهنگ و هنر پشت سر ما قرار بگیرند، به یاری خدا سازمان استانداردسازی گام‌های بلندی را برای موفقیت فرهنگ، اقتصاد و اجتماع کشور بر خواهد داشت. من از هنرمندان عزیز کشورم می‌خواهم که همه به طرح "من کالای استاندارد ایرانی می‌خرم" بپیوندند و از خریدشان از محصولات ایرانی عکس بگیرند و منتشر کنند. به زودی یک هشتگ با همین عنوان نیز در فضای مجازی راه خواهیم انداخت و از هنرمندان و سایر افراد سرشناس درخواست خواهیم کرد که به این پویش بزرگ بپیوندند و آن را تبلیغ کنند. انشاءالله امسال سالی باشد که شعار مقام معظم رهبری به صورت عینی تحقق پیدا کند و در پایان سال دولت‌مردان ما گزارشی ارائه دهند که در آن اشاره شود که حمایت هنرمندان سبب فروش و صدور بیشتر کالاهای ایرانی شد. من معتقدم که در کشور ما تولیدکنندگان خوبی وجود دارد که اگر از آن‌ها حمایت شود، می‌توانند حتی از رقبای خارجی خودشان هم بهتر باشند. خیلی از تولیدات ما به لحاظ کیفیت و متریال از تولیدات خارجی بهتر است اما چون مردم از آن‌ها حمایت نمی‌کنند، به تولید انبوه نمی‌رسند و دیده نمی‌شوند.
در آینده شما خبرهای خوبی از همکاری سازمان ملی استاندارد با مرکز هنرهای نمایشی برای تولید مشترک تئاترهایی با موضوع کالای ایرانی خواهید شنید. همچنین سازمان ملی استاندارد با خانه سینما، بنیاد ملی مد و لباس و مرکز هنرهای تجسمی نیز تفاهم‌نامه‌هایی را امضاء خواهد کرد تا از این طریق بخشی از ظرفیت‌های هنری در جهت تبلیغ و ترویج تولید و استفاده از کالای ایرانی استفاده شود. انشاءالله به زودی قدم‌ه‌های خوبی در این زمینه برداشته خواهد شد. امیدوارم تعامل بهتری میان سازمان ملی استاندارد و حوزه فرهنگ و هنر برقرار شود و این دو به یکدیگر کمک کنند. من از همه هنرمندان خواهش می‌کنم که در این زمینه به ما کمک کنند و به پویش "من کالای استاندارد ایرانی می‌خرم" بپیوندند.
من خیلی خوشحالم که یک جهشی در سازمان ملی استاندارد صورت گرفته و حلقه‌های اتصال میان این سازمان و فرهنگ و هنر برقرار شده است. البته چنین جهشی را باید حاصل علاقه و حمایت رییس فرهنگ دوست این سازمان، سرکار خانم مهندس پیروزبخت دانست که برای برقراری اتصال حلقه فرهنگ و هنر و استاندارد اهتمام ویژهای دارند و به بنده حقیر نیز در این زمینه آزادی عمل لازم را داده‌اند. خوشبختانه سازمان ملی استاندارد رویکرد مناسبی را در پیش گرفته و در آینده اتفاقات بهتری در این سازمان رخ خواهد داد. در ایران بیش از 33 هزار استاندارد تدوین شده که از این تعداد، 13 هزار تای آن فقط در دولت تدبیر و امید بوده که حجم شگفت‌انگیزی از فعالیت است.