سرویس موسیقی هنرآنلاین: امروزه موسیقی نقش مهمی را در مدیومهای مختلف هنری و پدیدههای غیر هنری ایفا میکند و آن قدر برد وسیعی دارد که از آن برای تبلیغات استفاده میشود و میتواند به تنهایی یک پدیده را برجسته کند.
این روند تأثیرگذار باعث شده است که در چند سال گذشته، برندهای اقتصادی برای جذب مخاطب از موسیقی کمک بگیرند که اپراتورهای تلفن همراه نمونه بارز آن هستند.
از اواخر دهه 80 بود که اپراتور ایرانسل سرویس آهنگ پیشواز را فعال کرد. این سرویس یک پروژه اقتصادی و ضمناً فرهنگی موفق بود که در سالهای نخست مخاطبان بسیاری را به سمت خود کشاند. آهنگ پیشواز درست برعکس رینگتون گوشی موبایل عمل میکند و آوایی است که تماس گیرنده از سرویس تماس مخاطبش میشوند، البته طبیعتاً تا زمانی که مخاطب مدنظر او تماس را بی پاسخ بگذارد.
این سرویس از بدو فعال شدن خود، مخاطب میلیونی پیدا کرد و خیلی از قطعاتی که کد آهنگ پیشوازشان فعال شد، بیش از یک میلیون بار توسط مشترکین ایرانسل به عنوان آهنگ پیشواز گذاشته شدند. پس از اپراتور ایرانسل، اپراتورهای دیگری چون همراه اول و رایتل نیز سرویس پیشواز خود را با نامهای دیگری چون آوای انتظار و راینواز فعال کردند که آنها نیز به موفقیت خوبی رسیدند.
سرویس آهنگ انتظار، یک پروژه برد-برد هم برای اپراتورهای تلفن همراه، هم برای هنرمندان و هم برای مخاطبان است. نحوه فعال شدن یک آهنگ انتظار بدین شکل است که هنرمندان عرصه موسیقی با یک یا چند اپراتور برای فعالسازی قطعه یا قطعاتی از خود به توافق میرسند و سرویس موسیقی انتظار آنها فعال میشود و مخاطبان از طریق کد انتظار هر قطعه آن را روی شماره تلفن همراه خود برقرار میکنند.
در این بین، اپراتورها به لحاظ سود اقتصادی و تبلیغات به منافع خود میرسند، هنرمندان هم آثارشان شنیده میشود و هم درصدی از مبلغ فعالسازی آهنگ انتظار به آنها میرسد و مخاطبان نیز یک بسته فرهنگی بر روی موبایلشان فعال میشود که میتوانند با حدود 45 ثانیه از یک قطعه موسیقی، شخصیت و احوالات خود را به مخاطبان تلفن همراهشان نشان دهند.
بنابراین ایده اجرایی شدن آهنگ انتظار بر روی تلفنهای همراه، یک ایده بسیار خود و موفق است اما اینکه اپراتورها چقدر در این زمینه موفق عمل کردند و چقدر به روز بودند مسئله است. این سرویس در همان شروع فعالیت به خاطر تازگی که داشت، موفق عمل کرد و خیلیها را به سمت خود کشاند. مشخصاً در آن زمان به روز بودن چندان اهمیت نداشت و سرویسهای انتظار معمولاً آثار قبلی خوانندگان را سر وقت و بدون شتابزدگی در لیست آهنگهای انتظار خود قرار میدادند اما طبیعتاً پس از دوره موفقیت یک پدیده، میبایست با به روز بودن و افزایش کیفیت، آن را همچنان روی پا نگه داشت که در این زمینه برخی از اپراتورها ناموفق بودند.
اپراتورهای تلفن همراه بین سالهای 90 تا 92 در زمینه آهنگ انتظار در اوج موفقیت قرار داشتند و آن قدر نفوذ پیدا کردند که کد آهنگ انتظار اپراتورهای ایرانسل و همراه اول روی جلد آلبومها درج میشد و گاهی قصور و ضعفهایی نیز از طرف اپراتورها وجود داشت که باعث میشد دموی قطعات آلبومهای موسیقی پیش از انتشار لو برود. به هر حال در آن سالها اپراتورها شرایط ایدهآلی داشتند و با اکثر خوانندگان به خصوص پاپ، قراردادهایی امضاء میکردند که هم برای دو طرف منافع مالی داشت و هم برندشان را شناخته و بولد میکرد. این روند در ادامه نزول پیدا کرد و اکنون گاهی مشاهده میشود که آهنگ انتظار خیلی از قطعات محبوب، چند ماه پس از انتشار فعال میشود و یا اصلاً روی هیچ اپراتوری قرار نمیگیرد. خیلی از خوانندگان نیز هستند که ارتباط خود را با اپراتورهای تلفن همراه قطع کردهاند و به هر شرایطی حاضر به کسب درآمد نیستند.
شاید یکی از مشکلاتی که اپراتورهای تلفن همراه در زمینه آهنگ انتظار برای خودشان درست کردند، قرار دادن آهنگهایی در لیست پیشواز بود که احساس میشد هیچگونه ممکن نیست قراردادی بین اپراتور با هنرمندان آن آثار بسته شده باشد، به دلیل آنکه صاحبان آن آثار یا در قید حیات نبودند و یا هر کدام اکنون در یک نقطه دیگری از دنیا فعالیت میکردند و مجوز فعالیت از وزارت ارشاد را نداشتند. برای مثال دو قطعه از پیشوازهای پر مخاطب ایرانسل از اورتور قطعات یک خواننده قدیمی است که اکنون در خارج از مرزهای این کشور حضور دارد و طبیعتاً برای استفاده از آن قراردادی نمیتواند ثبت شود. با این حال همچنان اپراتورهای تلفن همراه را به لحاظ به وجود آوردن شرایطی برای کسب درآمد خوانندگان کمتر شناخته شده میتوان یک منبع تغذیه اقتصادی خوب برای موسیقی دانست.
در کشورمان فقط معدود خوانندگانی هستند که هر آلبومشان با فروش قابل ملاحظهای مواجه میشود، به جز این خوانندگان، بقیه میبایست برای ارتزاق از راه موسیقی، راههای دیگری را هم در پیش بگیرند. عدهای این کار را با کنسرت انجام میدهند و عدهای هم با تبلیغات، اما آن دسته از خوانندگانی که نه به هر دلیلی آلبومشان میفروشد و نه میتوانند کنسرتهای متعددی برگزار کنند، در صورتیکه قطعات قابل ارائهای داشته باشند میتوانند روی درآمد آهنگ انتظار روی اپراتورهای تلفن همراه حساب باز کنند که اتفاقاً رقم دندان پر کنی هم گیرشان میآید.
تصور کنید یک خواننده آلبومی را منتشر کرده که یک قطعه محبوب در آن آلبوم وجود دارد اما کیفیت کلی آلبوم چندان برای مخاطب جذاب نیست که سی دی اورجینال آن را خریداری کند. در این صورت مخاطبان این خواننده یا حداقل مخاطبان قطعه محبوب او شاید مایل باشند که از قطعه مورد علاقهشان برای آهنگ انتظار تلفن همراه خود استفاده کنند که همین اتفاق میتواند یک منبع کسب درآمد برای خواننده مذکور باشد.
طبق آماری که چند سال پیش اپراتور ایرانسل اعلام کرد و طبق آماری که همین اپراتور پس از فعالسازی یک پیشواز به مخاطبین نشان میدهد، خیلی از قطعات موسیقی پاپ همچون قطعه "سکوت" محسن یگانه یا "کجایی" از محسن چاوشی، آمار یک یا چند میلیون نفری دارند، یعنی یک یا چند میلیون سیم کارت ایرانسل این قطعات را به عنوان پیشواز انتخاب کردهاند. از آنجایی که ارزش یک پیشواز 500 تومان است، درآمد حاصل از یک قطعه پیشواز معروف چون آثاری که نام برده شد، برای اپراتور ایرانسل بین 500 میلیون تا یک یا چند میلیارد تومان است. حال اگر حتی کمترین درصد از این مبلغ هم به خود هنرمند و شرکتهای صاحب اثر برسد، مطمئناً درآمد خوبی نصیب خوانندگان میشود.
توجه کنید که این رقم هم صرفاً برای یک قطعه و از یک اپراتور است و خیلی از خوانندگان پاپ دارای چندین قطعه هستند که آمار استفاده میلیونی در اپراتورهای مختلف دارند. البته در این مورد نباید این را هم نادیده گرفت که برای هر یک میلیون بار استفاده از یک قطعه به عنوان آهنگ انتظار مبلغی پرداخت نمیشود، در واقع ممکن است 20 ،30 درصد از این آمار مربوط به پیشوازهای تعویضی باشد که در این صورت میتوان 20،30 درصد از رقم فرضی را کسر کرد.
اگر چنین شرایطی برای یک خواننده نوپا یا خوانندگانی که سبک خاصی دارند و یا خوانندگان کم فروش اتفاق بیفتد، یک قطعه از آلبوم آنها میتوانند برای آن ها از اپراتورهای ایرانسل، همراه اول و رایتل درآمد خوبی را به همراه داشته باشد. بنابراین میتوان روی آهنگهای انتظار اپراتورهای تلفن همراه به عنوان یک اسپانسر خوب حساب باز کرد تا اقتصاد بهتر آنها را به سمت کارهای قویتر و آکوستیکتر سوق دهد. خوانندگان زیادی وجود دارند که همچنان یک تک قطعه از آنها در اپراتورهای ایرانسل و همراه اول فروش قابل توجهی دارد. از آنجایی که معمولاً در ایران کپی رایت رعایت نشده و صدا و سیما و دیگر ارگانها هم برای استفاده از آثار موسیقی درآمدی نمیپردازند، شاید جالب باشد که خوانندهای همچنان برای قطعهای که در سالهای 88 و 89 یا حتی خیلی قبلتر خوانده کسب درآمد کند.
به طور کلی سرویس آهنگ انتظار اپراتورهای تلفن همراه را میتوان یک پروژه موفق در عرصه رشد فرهنگ و اقتصاد موسیقی دانست که البته میتواند موفقتر هم باشد و خدمات جنبی دیگری هم ارائه دهد. یکی از ضعفهای این سرویس در سالهای گذشته کیفیت نوای شنیداری بود که خوشبختانه اخیراً بهتر شده است، اما باز هم جای بهتر شدن دارد. مسئله دیگر به روز بودن این سرویس است که میبایست تمهیداتی اندیشیده شود تا یک قطعه تا زمانی که هیت است و مردم آن را دوست دارند به عنوان آهنگ انتظار استفاده شود، در واقع ضروی است که نامهنگاریها برای درخواست پیشواز پیش از پخش قطعه انجام شود تا پیشواز و آوای انتظار آثار موسیقی همراه با انتشارشان در دسترس مخاطبان باشد.
یکی از مشکلات عمده دیگر این سرویس هم روشهای تبلیغاتی غیر صحیح است که باعث میشود گاهی آدمهایی که چندان با تکنولوژی آشنا نیستند، ناخودآگاه برای خودشان یک آهنگ پیشواز یا آوای انتظار غیر مناسب با شخصیتشان بگذارند که این مسئله مشترکین به خصوص میانسال و کهنسال را ناراضی میکند. در صورتی که سرویس آهنگ انتظار سعی کند که مشکلات پیش آمده را رعایت کرده و شفافیت بیشتری داشته باشد، قطعاً موفقتر خواهد بود.
این سرویس اخیراً مورد استفاده خود هنرمندان هم قرار میگیرند و بعضاً خوانندگانی هستند که از آهنگ انتظار با صدای خودشان یا دیگران استفاده میکنند که بسیار جالب است و این انتظار را به وجود میآورد که این بسته فرهنگی و البته پولساز موفقتر از همیشه باشد تا در نهایت همه چیز به نفع موسیقی تمام شود.