سرویس موسیقی هنرآنلاین: تا یک دهه پیش ژانرهای موسیقی در ایران به سه دسته پاپ، سنتی (موسیقی ایرانی) و کلاسیک تقسیم می‌شد و سبک‌های دیگر مانند راک هم زیرمجموعه سبک پاپ قرار می‌گرفتند.
در دهه 1380 شاید موردانتظارترین سبکی که می‌توانست به این دسته‌بندی‌ها اضافه شود، سبک رپ بود که در اوج قرار داشت و تلاش‌هایی هم در جهت مجاز شدن این سبک صورت گرفت. با این حال موسیقی تلفیقی که زمینه‌های آن از سال‌ها قبل در موسیقی کشورمان شکل گرفته بود به یک‌باره برجسته شد و ضلع چهارم دسته‌بندی پاپ، سنتی و کلاسیک را تشکیل داد، اما موسیقی تلفیقی چیست و جرقه آن چگونه زده شد؟
موسیقی تلفیقی گونه‌ای از موسیقی است که نتیجه تلفیق دو یا چند فرهنگ موسیقایی باشد. موسیقی تلفیقی ترجمه اصطلاح موسیقی فیوژن است که در اصل و ابتدا به ترکیب موسیقی جز با فانک و راک گفته می‌شد، اما امروزه به خصوص در موسیقی ایران شکل‌های مختلفی به خود گرفته و از تلفیق موسیقی پاپ با سنتی، موسیقی الکترونیک با آواز و... را موسیقی تلفیقی می‌گویند.
در موسیقی تلفیقی همواره تلاش در به هم رساندن موسیقی در دهکده جهانی موسیقی است و به عنوان مثال می‌توان به تلفیق موسیقی ایرانی و موسیقی کلاسیک غربی در آلبوم (مولانا و باخ) اثر داود آزاد یا تلفیق موسیقی اصیل آذربایجان با موسیقی جز که توسط عزیز مصطفی زاده در آذربایجان صورت می‌گیرد اشاره کرد.
شاید به طور دقیق نتوان گفت سرآغاز موسیقی تلفیقی در ایران به کجا می‌رسد، چرا که تلفیق همیشه در کار موزیسین‌های ما بوده و همواره هنرمندان خوش‌ذوقی داشته‌ایم که خواسته‌اند دو یا چند فرهنگ مختلف موسیقایی را با هم ادغام کنند و یک فرم جدید از موسیقی ارائه بدهند، اما به طور جدی موسیقی تلفیقی در ایران از اواسط دهه 1370 و زمانی که فضا برای ارائه موسیقی‌های مختلف بازتر شد رواج بیشتری یافت و گروه‌هایی نظیر آویژه، اوهام و ایجاز توانستند با موسیقی متفاوتی که ارائه می‌دادند، گوش و نظر مخاطبانی را به سمت خود جلب کنند.
"سیزده چهل" از گروه بمرانی جزو تازه‌ترین آلبوم‌هایی است که در این حوزه منتشر شده است. در ادامه این گزارش به معرفی برجسته‌ترین گروه‌های موسیقی تلفیقی که در دو دهه گذشته در موسیقی کشورمان فعال بوده‌اند خواهیم پرداخت:
گروه آویژه
رامین بهنا به عنوان یکی از پیشگامان موسیقی تلفیقی در ایران سال 75 گروه آویژه را با همکاری پدرام درخشانی، بابک ریاحی‌پور، و رضا آبایی تأسیس کرد که کنسرت‌های این گروه اولین تجربه موسیقی تلفیقی در ایران به‌شمار می‌آمد. آن‌ها آلبوم "نخستین" و "آویژه" را را به علاقه‌مندان موسیقی تلفیقی ارائه کردند و توانستند در اولین جشنواره موسیقی مهر، خورشیدِ زرین جشنواره را برای آلبوم "نخستین" به دست آورند. البته گروه آویژه عمر زیادی نکرد و پس از مدتی هر یک از اعضای آن جداگانه به فعالیت پرداختند و هر کدام از جهت خود، آن ایده‌ها را مطابق با سلیقه شخصی‌شان پی گرفته و هر از گاهی در بازار موسیقی و صحنه کنسرت ظاهر شده‌اند.
گروه اوهام
گروه اوهام در سال 78 توسط شهرام شعرباف، خواننده و آهنگساز به همراه شاهرخ ایزدخواه (گیتار الکتریک) و بابک ریاحی‌پور (گیتار بیس) در تهران تشکیل شد. آن‌ها اولین آلبوم خود با نام "نهال حیرت" را در تابستان همان سال ضبط کردند اما آلبوم آن‌ها مجوز دریافت نکرد. اوهام در زمستان 79 وب‌گاه رسمی خود را راه انداخت و تمام آهنگ‌های "نهال حیرت" را به صورت رایگان در اختیار شنوندگان قرار داد. بدین ترتیب آهنگ‌های اوهام در مدت کوتاهی بین جوانان ایرانی پخش شد و توانست طرفداران بسیاری بدست آورد. اوهام در این مدت همچنان به تلاش‌های خود برای انتشار قانونی آلبوم و نیز اجرای زنده ادامه می‌داد که هیچ‌کدام به ثمر نرسید. بعد از آن هم تمام تلاش‌ها برای گرفتن مجوز، سرانجام گروه اوهام در زمستان 80 اولین اجرای زنده خود را به صورت خصوصی در کلیسای روس ارتودکس تهران برگزار کرد. آن‌ها چهار آلبوم را به‌طور غیررسمی منتشر کردند ولی در نهایت توانستند پنجمین آلبوم و نخستین آلبوم رسمی خود را سال 92 با عنوان "این خرقه بینداز" را منتشر کنند. در اردیبهشت 93 اوهام برای 2 شب در مجموعه میدان آزادی (که تبدیل به مکانی محبوب برای طرفداران اوهام شده) به روی صحنه رفت و آلبوم جدید خود را به همراه قطعات محبوب طرفداران از آلبوم‌های قبلی اجرا نمود که با استقبال طرفداران مواجه شد. همین کنسرت در تاریخ 30 خرداد 93 برای یک شب دیگر تمدید شد و گروه برای این اجرا آهنگ‌های دیگری از آلبوم‌های قدیم و جدید خود را به لیست اجرا افزود.
گروه رومی
پس از فروپاشی گروه آویژه، پدرام درخشانی بیشترین کسی بود که موسیقی تلفیقی را در همان فرم پیگیری کرد. درخشانی به همراه رضا آبایی و یکی دو نوازنده دیگر گروه رومی را بنا نهاد و هر آنچه در آویژه نمی‌پسندید در رومی اصلاح کرد و آنچه پسند سلیقه‌اش بود را به گوش مخاطب رساند و به سرعت محبوب شد. او در رومی بار اصلی موسیقی‌اش را روی دوش موسیقی شرق گذاشت و دقیقاً برعکس آویژه، تلاش کرد موسیقی ایرانی را در روکشی از موسیقی غربی-شرقی ارائه کند. تفاوت مهم دیگر رومی، استفاده از کلام و اشعار کلاسیک در موسیقی‌اش بود. خوانندگان گروه رومی را مهرداد هویدا، حامد نیک‌پی و پدرام درخشانی تشکیل می‌دادند. رضا مقدس، علی رحیمی، دارا دارایی ، میلاد درخشانی، پاشا هنجنی به‌عنوان نوازنده ثابت و امید حاجیلی، نسیم سعد هم به عنوان نوازنده مهمان این گروه را همراهی می‌کردند. گروه "رومی" علاوه‌بر کنسرت‌هایی که برگزار کرده، در این سال‌ها سه آلبوم با نام‌های "رومی1"، "رومی2" و "رومی3" را هم منتشر کرده است.
گروه باراد
باراد یک گروه موسیقی راک ایرانی بود که در سال 82 آلبومی به همین نام منتشر کرد که تلفیقی از موسیقی راک و موسیقی نواحی ایران است. این گروه توسط پویا محمودی تأسیس شد و با تأثیرپذیری از موسیقی نواحی جنوب ایران، آثاری تلفیقی خلق کرد. اعضای گروه باراد را پویا محمودی (خواننده و نوازنده گیتار)، کسری سبکتکین (نوازنده باس)، آرش مقدم (نوازنده درامز) و آیدین نائینی (نوازنده گیتار) تشکیل می‌دادند. گروه "باراد" دو سال پس از انتشار تنها آلبومشان با نام "باراد" در سال 82، منحل شد که دلیل آن هم مشخص نشد.
گروه دارکوب
گروه دارکوب سال 86 به بهانه پرداختن به موسیقی با محوریت سازهای کوبه‌ای تشکیل شد که همایون نصیری، حبیب مفتاح بوشهری و رضا گلزار هسته اولیه آن بودند. دارکوب بر اساس توجه به موسیقیِ سازی شکل گرفت و در یک دوره‌ای با محبوبیت خوانندگانش، خواننده‌محوری را تجربه کرد و اگرچه به شهرت بیشتر این گروه منجر شد، انتقاداتی هم برای آن‌ها به همراه داشت.
گروه کامنت
کامنت یا کامنت بند گروه موسیقی آلترناتیو راک ایرانی است که سال 86 توسط کیان پورتراب و نیما رمضان در تهران شکل گرفت. بعدتر با اضافه شدن سایر اعضا تعدادی از آهنگ‌های ساختهٔ کیان ضبط و سرانجام سال 88 آلبوم اول گروه با عنوان "میرم بالاتر" منتشر شد. کیان پورتراب (خواننده و ترانه سرا)، نیما رمضان (گیتار الکتریک)، بردیا امیری (درامز)، اشکان آبرون (کیبورد) و آرین کشیشی (گیتار بیس) اعضای گروه کامنت هستند.
گروه بهنا
گروه بهنا در پاییز 85 توسط رامین بهنا با هدف ارائه موسیقی تلفیقی با هویت ایرانی تشکیل شد. این گروه کوچک و خودمانی با تمرین قطعات قبلی بهنا (یعنی آن‌هایی که برای گروه آویژه ساخته شده بود) شروع به کار کرد و طی دو کنسرت یکی در فرهنگسرای هنر 85 و دیگری در سالن سبز کاخ نیاوران 87 آهنگ‌های جدیدتری نیز برای شنوندگان نواخت که آن‌ها را در آلبومی به نام "نه آن چُنان" (۱۳۸۹) جای داد. آلبوم تهران 11 که حاصل بیش از دو سال کار است، نه قطعه دارد و در سال 95 توسط این گروه منتشر شد. رامین بهنا و گروهش در این آلبوم، ساز ایرانی را به‌کل کنار گذاشتند و اعتقاد دارند که ساز ایرانی دیگر پاسخ‌گوی صدای تهران نیست. "پارک وی"، "پیاده‌رو"، "بازار"، "سیدخندان"، "تنهایی" و "عاشقانه" از قطعات این آلبوم می‌باشند.
گروه دنگ‌شو
اولین جرقه تشکیل گروه موسیقی "دنگ شو" سال 83 در ذهن طاها پارسا و رضا شایا زده شد؛ دو برادری که پسر علیرضا شجاع‌نوری (بازیگر سرشناس سینما و تئاتر و تلویزیون) هستند ولی آن‌ها راه و علاقه خود را در موسیقی پیدا کردند که به گروه دنگ‌شو ختم شد. نخستین کنسرت رسمی گروه در فرهنگسرای ارسباران تهران برگزار شد که با استقبال ویژه شنوندگان و مطبوعات روبرو شد. در سال 87 ضبط اولین آلبوم رسمی گروه در تهران آغاز شد و هم‌زمان، دنگ شو به برگزاری اجراها، حضور در مجامع هنری و فستیوال‌ها مبادرت می‌ورزید. در سال 89 اولین آلبوم رسمی گروه به نام شیراز چل ساله که در آن طاها پارسا و امید نعمتی و سپنتا مجتهدزاده خوانندگی را بر عهده داشتند و آیدین آغداشلو و رؤیا نونهالی دکلمه‌های آلبوم را بر عهده داشتند و غزل شاکری بک وکال این آلبوم بود. گروه "دنگ‌شو" تاکنون آلبوم‌های "شیراز چل‌ساله"، "دل تنگ شو"، "اتاق گوشواره" و "مد و نای" را منتشر کرده‌اند.
گروه بمرانی
گروه بمرانی از سال 87 فعالیت خود را با ضبط آلبوم "آسمان زرد خورشید آبی" توسط بهزاد عمرانی و با همکاری حمیدرضا بهزادیان و به دنبال آن یک اجرای صحنه ای در مجتمع فنی تهران آغاز کرد. این گروه از معدود گروه‌هایی است که در این سال‌ها توانسته آهسته و پیوسته، مسیر خود را در موسیقی پیدا کند و اعضای اولیه خود را همچنان حفظ کند. اعضای این گروه که با هم نسبت خانوادگی دارند، سال‌ها در فضای غیررسمی فعالیت می‌کردند که دو آلبوم "جوراب‌های لخت" و "اتوبوس قرمز" حاصل این فعالیت بود و تازه سال 94 توانستند از اولین آلبوم رسمی خود یعنی "مخرج‌مشترک" رونمایی کنند. آن‌ها در حوزه تئاتر هم بسیار فعال بوده‌اند و سال 91 طبق اعلام اداره تئاتر، با حضور در پنج نمایش، پرکارترین گروه موسیقی در تئاتر شناخته شدند. آخرین آلبومی که از گروه بمرانی منتشر شده است، آلبوم "سیزده چهل" است.
گروه پالت
استارت اولیه گروه موسیقی پالت در سال 88 به صورت کاملاً اتفاقی زده شد. برای اجرا در مؤسسه خیریه محک دور هم جمع می‌شوند و آن‌قدر این تجربه به دهان‌شان مزه می‌کند که از همان موقع استارت اولیه پالت زده می‌شود. اعضای این گروه چند سال بعد یک ورژن جالبی از قطعه "خونه مادربزرگه" را همراه با موزیک‌ویدئوی آن منتشر کردند که به‌سرعت در فضای مجازی دست به دست شد. بعد از آن هم با اعتراض خلاقانه‌ای که برای نشان ندادن ساز در تلویزیون در برنامه "رادیو هفت" از خود نشان دادند، توانستند بیش از پیش محبوبیت عام پیدا کنند. گروه پالت پس از انتشار آلبوم "آقای بنفش"، در اردیبهشت ماه سال 94 آلبوم دومش را منتشر کرد که به اندازه آلبوم اول مورد استقبال مخاطب عام قرار نگرفت. گروه پالت با ترانه "تمام ناتمام" برای سریال "لیسانسه‌ها" برای اولین‌بار در مدیوم تلویزیون حاضر شد.
گروه دیوار
گذشته: گروه "دیوار" سال 90 توسط مسعود همایونی (نوازنده گیتار الکتریک) و یاشار خسروی (نوازنده ساکسوفون) پایه‌گذاری شد. در ادامه، پویا نیک‌پور (نوازنده کیبورد و پیانو)، بابک ریاحی‌پور (نوازنده باس) و ایلیار خسروی (درامر) نیز به این جمع پیوستند تا "دیوار" تکمیل شود. هدف اصلی گروه، تولید سبکی از موسیقی آلترناتیو بود که بازار پرمخاطبی ندارد و "دیوار" بستری بود تا این نوازنده‌های اغلب سرشناس، موسیقی‌ای که خارج از این فضا طالب چندانی نداشت را اجرا کنند.
گروه چارتار
گروه چارتار یک گروه موسیقی ایرانی است که در سال 90 توسط آئین احمدی فر، آرش فتحی، آرمان گرشاسبی و احسان حائری تشکیل شد. حاصل شکل مؤلف محور گروه و خلاقیت اعضا، آلبوم "باران تویی" بود که در بهمن ماه 90 منتشر شد. موسیقی چارتار ترکیبی است از حال و هوای موسیقی ایرانی و کلاسیک، کلامی خوش آهنگ و پرداختی مدرن. قطعه "باران تویی" مشهورترین قطعه گروه چارتار است که آن‌ها با همین آهنگ توانستند مخاطبان گسترده‌ای پیدا کنند. چارتار سال 94 آلبوم دوم خود را با نام "جاده می‌رقصد"منتشر کرد. سومین آلبوم گروه چارتار هم "دریا کجاست" نام دارد که این آلبوم سال 96 منتشر شده است.
گروه پیتر سلیمانی‌پور
گروه پیتر سلیمانی‌پور با هدف شرکت در نخستین "هفته موسیقی تلفیقی" در زمستان 91 شکل گرفت. موسیقی این گروه مبتنی بر تعدادی از ساخته‌های بسیار قدیمی سلیمانی‌پور و رویکرد آن دوره او به موسیقی بود که به دلایلی نتوانسته بود آن‌ها را روی صحنه ببرد. سلیمانی‌پور می‌گوید آشنایی با نوازندگان بسیار خوب و قهاری که همیشه دوست داشته با آن‌ها کار کند، بهانه‌ای شد که رپرتواری از کارهای اوایل دهه 70 و کارهای جدیدی که شبیه همان کارهای گذشته بود را برای علاقه‌مندان اجرا کند. اعضای این گروه را آرش پژندمقدم (درامز)، دارا دارایی (گیتارباس)، نیما رمضان (گیتارالکتریک)، حمزه یگانه (کیبورد) و پیتر سلیمانی‌پور (ساکسیفون، آهنگساز) تشکیل می‌دادند که حضور بعدی‌شان روی صحنه مربوط به سال 93 در جریان دومین هفته موسیقی تلفیقی می‌شد که به دلیل استقبال مخاطبان آن اجرا برای یک سانس دیگر هم تمدید شد. این آنسامبل قرار بود قطعات اجرا شده در کنسرت را به صورت یک آلبوم منتشر کنند که تا حدی هم آن‌ها را ضبط کرده بودند اما این پروژه ناتمام ماند و با درگیر شدن پیتر در کوارتت "کاسته" و برخی فعالیت‌هایش در دیگر گروه‌ها مثل "دارکوب"، آنسامبل "پیتر سلیمانی‌پور" نیمه کاره رها شد.
گروه کاسته
شاید بتوان گفت یکی از چالش‌های مهمی که در این سال‌ها کوارتت "کاسته" با آن روبه‌رو شد، جدا شدن پیتر سلیمانی‌پور از گروه بود که به دلیل برخی شرایط، از تابستان سال 95 دیگر نتوانست گروه را همراهی کند تا به این ترتیب، به پیشنهاد خود پیتر، سهیل پیغمبری جایگزین او شود. "کاسته" از سال 91 با عنوان "تریو احسان صدیق" فعالیت‌اش را آغاز کرد. بخشی از قطعات ارائه شده در اولین آلبوم گروه که سال 94 با عنوان "ایستگاه یک" منتشر شد، موسیقی متن فیلم‌های کوتاه ساخته احسان صدیق بود. بعد از رفتن پرویز نوری و آمدن مازیار یونسی، تریو احسان صدیق میل به کوارتت شدن پیدا کرد و به پیشنهاد رامین صدیقی، پیتر سلیمانی‌پور به گروه اضافه و به این ترتیب تریو تبدیل به کوارتت کاسته شد. بعد از انتشار آلبوم اول در سال 94، گروه کنسرت‌های متعددی در کشورهای مختلف اجرا کرد که از اجرای آن‌ها به عنوان بهترین اجرای فستیوال هلند در رسانه‌های خارجی یاد شد.
گروه دال
گروه دال که نامش را از اول واژه دوستی گرفته، در اسفند 92 با انتشار تک آهنگ "آوازم را می‌رقصیدی" شکل گرفت. دال در سال 93 چند تک آهنگ دیگر در فضای مجازی منتشر کرد که به واسطهٔ آن‌ها جایش را در بین مخاطب‌های موسیقی تلفیقی امروز پیدا کرد و در همان سال قطعهٔ "طعم شیرین خیال" را برای تیتراژ فیلمی با همین نام ساخت. اولین موسیقی گروه دال با نام "گذر اردیبهشت" در بهار 95 منتشر و جزو پر فروش‌ترین موسیقی‌های سال شد. این موسیقی در سی و دومین جشنواره موسیقی فجر برنده لوح تقدیر بهترین موسیقی تلفیقی سال و همچنین کاندید جایزه "باربد" در بخش آهنگسازی شد. دال از ابتدا پنج عضو ثابت داشت؛ شایان شکرآبی، یزدان بهمنی و میلاد سعدی به همراه امین هدایتی که آواز قطعات را می‌خواند و غزل مهدوی که ترانه‌ها را می‌نوشت.
گروه داماهی
داماهی یک گروه ایرانی است که در سال 93 با هدف تولید موسیقی با رویکردی آزادانه در تلفیق اِلمان‌های موسیقی محلی ایران (به‌ویژه موسیقی سواحل جنوب ایران)، جاز، رگه، فلامنکو، آفرو، لاتین، فانک، موسیقی هند و … به ساخت و تولید اولین آلبوم خود اقدام نمود. این گروه در بدو تأسیس این شانس را یافت تا همراه با پروژهٔ سینمایی "دو-ر-می-فا-صلح" در جریان جام جهانی 2014 به برزیل سفر کند و همراه با چند گروه دیگر ایرانی علاوه بر اجرای چند کنسرت در شهرهای مختلف برزیل، قبل از بازی ایران و نیجریه در شهر کوریتیبا به روی استیج رسمی فیفا که در این شهر برپا بود برود و به اجرای کنسرت بپردازد. پس از آن، گروه به ایران بازگشت و در تهران و بندرعباس تعدادی کنسرت اجرا نمود. با توجه به عمر کوتاه این گروه، کنسرت‌های این گروه در ایران همواره با استقبال بسیار خوب مردم همراه بوده و گروه توانسته علاوه بر ایجاد رضایت در مخاطب عام، نظر منتقدین و بسیاری از موزیسین‌های ایرانی را نیز به خود جلب کند. آن‌ها دو سال پیش اولین آلبوم خود را منتشر و کنسرت‌هایشان را برگزار کردند. در این راه به واسطه موسیقی خلاقانه و البته پرفورمنس رضا کولغانی (خواننده) به قدری توانستند مخاطب را به سمت خود جذب کنند که کنسرت‌هایشان به برج میلاد هم نقل مکان کرد.
گروه کماکان
سال 94 بود که مهدی ساکی، اولین آلبوم رسمی خود یعنی کماکان را با نظارت هنری ماکان اشگواری منتشر کرد. البته پیش از آن با چندین اجراى زنده بین مخاطبان شناخته شد و اولین آلبومش توانست تبدیل به یکى از موفق‌ترین آلبوم‌هاى ژانر تلفیقى شده و به فروش ویژه‌اى در این ژانر دست پیدا کند. از اشعار مولانا گرفته تا ابراهیم منصفی و حسین منزوی و حتی لالایی‌های محلی و ترانه‌بازی‌های کودکان به زبان عربی، در "کماکان" استفاده شد.
گروه نیوش
این گروه متشکل از سروش قهرمانلو خواننده و نوازنده سه‌تار الکتریک، آرش قهرمانلو یکی از مؤسسان و مدیر برنامه و کیکاووس مختاری تنظیم‌کننده است. سبکی که آن‌ها اجرا می‌کنند تلفیقی است از موسیقی راک، سنتی و فولکور. در واقع نمی‌توان موسیقی آن‌ها را در سبک خاصی گنجاند. نیوش تاکنون توانسته است به مقام‌های متعددی در حوزه موسیقی دست یابد که از این میان می‌توان به کسب مقام دوم در فستیوال بین‌المللی موسیقی وومد و مقام‌هایی در داخل کشور اشاره کرد.
سروش قهرمانلو که مدت‌ها در کنار استاد جلال ذوالفنون و در گروه او می‌نواخت بعد از مدتی در همراهی با برادرش آرش اقدام به تأسیس گروه خود کرد. نیوش از همان ابتدا به دلیل سبک و سیاقی که داشت توانست مورد توجه واقع شود، چرا که در ابتدای کار در ایستگاه‌های مترو تهران و با مجوز فرهنگسرای مترو، اقدام به برگزاری اجراهای خود کرد و به همین دلیل بسیار خبرساز شد. "خرده‌های تاریکی"، "کینه" و... عنوان آلبوم‌هایی است که این گروه دارد.