سرویس موسیقی هنرآنلاین: همه چیز از سال 1247 و زمان قاجار شروع شد، در زمان ناصرالدین شاه بود که آلفرد ژان باتیست لومر معاون هنگ اول گارد پیاده‌نظام فرانسه، برای آموزش موزیک نظامی به ایران آمد. مدرسه موزیک نظام، در سال ۱۲۳۵ شمسی به همت دو کارشناس فرانسوی موسیقی به‌نام‌های بوسکه و ریون تأسیس شد، اما با آمدن لومر به ایران و استخدامش در دولت ایران در سال ۱۲۴۹، رسماً شعبه موزیک نظام در واحدهای تابع مدرسه دارالفنون تأسیس شد. این شعبه به مدرسه موزیک نظام شهرت یافت و اولین جایی در ایران است که موسیقی در آن به‌صورت کلاسیک تدریس می‌شد.
البته این فرم به همین حالت باقی نماند و بعد از حوادث فراوان در نهایت مدیریت این مدرسه موسیقی به علینقی وزیری رسید و او نیز فرمت این مدرسه را با اندکی تغییر به مدرسه موسیقی یا همان مدرسه موسیقی مبدل کرد که امروزه آن‌را با عنوان هنرستان موسیقی می‌شناسیم.
بعد از سال‌ها و جا افتادن آموزش موسیقی کم کم ردپای آموزشگاه‌های موسیقی پیدا شده و در کمترین زمان به تکثیر رسیده و این مسئله آنقدر تکرار شد که کیفیت خود را از دست داد. در واقع در ابتدای کار مدیریت آموزشگاه‌ها بر عهده اساتید موسیقی که سالیان سال در این ژانر مشغول فعالیت بودند قرار داشت و آنها نیز بعد از رنج فراوان و تدریس خصوصی در منازل توانسته بودند با اندکی بودجه که از برگزاری کنسرت یا تدریس بدست می‌آوردند محلی را به عنوان آموزشگاه موسیقی به مدیریت خود دایر کرده و همکاران خود را در همان محل جمع و بتوانند محفلی برای رشد موسیقی ایجاد کنند؛ اما با بالا رفتن عرضه و کم شدن تقاضا کیفیت کار پایین آمد و همان چند هنرمند سرشناس موسیقی نیز از خیر این مسئله گذر کرده و به همان تدریس خصوصی در منازل خود ادامه دادند.
(آموزش گیتار در ۱۰ جلسه تضمینی ... سازدهنی را برای همیشه تنها با ۵ جلسه آموزش نزد استاد ... برنده بهترین سازدهنی‌نواز آسیا فرا بگیرید ... ۱۵ جلسه آموزش کامل سه‌تار و سپس تدریس در همان آموزشگاه ... آموزش تضمینی پیانو با ارگ با مجوز شماره ... از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی..) همه ما حداقل یک بار این شکل از تبلیغات را چه در فضای مجازی و چه روی در و دیوارهای این شهر مشاهده کردیم و حتماً همه ما به این فکر رسیده‌ایم که چطور می‌شود در کمتر چند جلسه بتوان مهارت نواختن یک ساز را به خاطر سپرد.
این مشکل در تابستان که ایام تعطیلی دانشجو و دانش آموزان است به شکل غیرقابل وصفی افزوده شده و رقابت بین این افراد برای جذب مشتری به قدری بالا می‌رود که برای یک جلسه آموزشی یک ساز مبلغ ناچیزی بین صاحبان آموزشکده‌ها رواج پیدا کرده و همین مسئله پای مشتری‌های بیشتری را که هیچ‌گونه اطلاعاتی از نحوه آموزش و... ندارند را براحتی به این مکان‌ها باز می‌کند.
مشکلات این عرصه به قدری در زمان خود اوج که گرفت که چند سال پیش رئیس مرکز گسترش آموزش‌های هنری از تشدید نظارت بر فعالیت و عملکرد آموزشگاه‌های آزاد موسیقی در سطح کشور خبر داد و گفته بود نظارت بر فعالیت آموزشگاه‌های آزاد موسیقی تشدید می‌شود. البته این نیز مدتی دوام داشت و بعد از چندی مسئله همچنان بر جای خود باقی مانده است.
موضوع مهمی که درباره آموزشگاه‌ها مطرح می‌شود، هزینه آنهاست. طبق مصوبه مرکز آموزش و توسعه فعالیت‌های فرهنگی و هنری وزارت ارشاد، شهریه آموزشگاه‌ها در سال 1391 این‌طور تعیین شده:
برای آموزشگاه‌های درجه یک، هزینه کلاس‌های مقدماتی حداکثر 80000 تومان، عمومی 125000 تومان و تخصصی و ویژه 160000 تومان، آموزشگاه‌های درجه دو، هزینه کلاس‌های مقدماتی حداکثر 65000 تومان، عمومی 90000 و تخصصی 120000 و آموزشگاه‌های درجه سه، هزینه کلاس‌های عمومی حداکثر 50000 تومان، عمومی 850000 و تخصصی هم 100000 تعیین شد.
زمانی هم که برای هر جلسه کلاس در نظر گرفته شده است، حداقل 20 دقیقه است ولی اگر به کلاس‌ها مراجعه کنید حتماً می‌بینید که اغلب اساتید هر کلاسی را در طی 15 دقیقه تمام می‌کنند. البته آموزشگاه‌ها بسته به سابقه‌شان، مبلغ دریافتی و زمان کلاس‌شان فرق می‌کند. قرار بر این است که هر موسسه‌ای هر هفته بین 20 تا 1 ساعت زمان به هر هنرجو اختصاص دهد. هر ترم هم دو ماه است. البته این هزینه‌ها برای کلاس‌های عمومی و خصوصی فرق می‌کند.
برای ریشه‌یابی این مشکل به سراغ چند تن از مدرسان این عرصه رفته‌ایم تا ابهامات را برطرف شود:
خانواده‌ها به هر آموزشگاه موسیقی اطمینان نکنند
همایون نصیری نوازنده سازهای کوبه‌ای که مدت کوتاهی است اولین آموزشگاه خود با نام "دارکوب" را افتتاح کرده درباره این مشکل گفت: وضعیت آموزش و هنرجویان نسبت به گذشته خیلی تغییر کرده است. هنرجویان با جان و دل تلاش می‌کنند. اساتید زمانی که این تلاش‌ها را می‌بینند خوشحال می‌شوند و دوست دارند هر چقدر می‌توانند به آنها کمک کنند.
نصیری در ادامه بیان کرد: نسل امروزی خیلی باهوش است و می‌تواند آینده موسیقی را بسازد. یکی از معضلات حوزه آموزش این است که بعضی‌ها خودشان را استاد می‌دانند و به هنرجویان آموزش می‌دهند، در صورتی که خودشان نیاز به آموزش دارند. بسیاری از آموزشگاه‌ها مجوز ندارند و اصلاً سررشته‌ای در این زمینه ندارند. مسئولین باید بیشتر به این موضوع رسیدگی کنند.
نصیری افزود: خانواده‌ها باید تحقیق کنند و به هر آموزشگاهی اطمینان نکنند و بهترین اساتید را برای آموزش انتخاب کنند. بسیاری از هنرجویان به دلیل شیوه نادرست آموزش دل‌زده شده‌اند پس باید زیر نظر برجسته‌ترین اساتید آموزش ببینند تا بیشتر به یادگیری این هنر علاقه‌مند شوند.
چگونه به آموزشگاه‌ها مجوز می‌دهند؟
نادر مشایخی که سال‌ها در خارج از کشور مدرس موسیقی بوده در این باره پیش از این گفته است: آموزش موسیقی چهار مرحله دارد و بزرگترین آن که هفتاد درصد آموزش در آن نهفته است مسئله دیدگاه هنری است، یعنی آدم را آموزش بدهند که با متریال چه کارهایی می‌توان انجام داد. تمام دیدگاه هنری از فرم تا ساز‌شناسی در این هفتاد درصد است.
او ادامه داد: بیست درصد دیگر یاد گرفتن کار، پنج درصد دیگر آرتیستیک است یعنی شما به عنوان یک موزیسین باید به روی سن بروید و بدانید چگونه آهنگ اجرا کنید که گاهی در ایران این جنبه عوض می‌شود و 95 درصد آموزش موسیقی را می‌گیرد، همچنین پنج درصد باقی مانده که باید آن را یاد گرفت این است که بعد از پایان درس باید کجا کار پیدا کرد.
مشایخی همچنین گفت: تمام تئوری‌هایی که در ایران آموزش داده می‌شوند تئوری‌های از سال 50 میلادی به بعد است، علت آن هم افرادی هستند که تئوری یاد گرفته‌اند، کتاب ترجمه کرده‌اند کتاب‌های مربوط به یک دوره را ترجمه کرده‌اند، زیرا مردم اروپا نمی‌خواهند گذشته‌شان که به جنگ باز می‌گردد را به یاد بیاورند برای همین از صفر شروع کرده‌اند.
او تاکید کرد: این موضوع اشتباه است زیرا تعدد سازها خوب نیست بلکه باید آموزش یک ساز را فرا بگیرد و آن را ادامه بدهد، در ایران هر کسی 8 ماه موسیقی تعلیم می‌بیند خود به سراغ آموزش می‌رود برای همین فقط در شهر تهران 850 آموزشگاه موسیقی وجود دارد و سوالی که ذهن من را درگیر کرده این است که چگونه به آنها مجوز می‌دهند.
مشکل اصلی آموزشگاه‌های مساله مدرس نیست
سامان احتشامی نوازنده پیانو که سال‌هاست مشغول تدریس در یک آموزشگاه خصوصی به سر می‌برد تنها بلد بودن موسیقی را دلیل کافی برای آموزش ندانست و گفت: پیش از این صحبت شده بود تا آزمونی باشد و هرکسی در آن شرکت کرد و کارت مخصوص را دریافت کرد توانایی تدریس در آموزشگاه به فرد داده شود اما مشکل اینجاست که شما شاید نوازنده خیلی خوبی باشید، اما نتوانید حتی از پس تدریس مبانی اولیه بربیایید.
او ادامه داد: البته مشکل اصلی آموزشگاه‌های مساله مدرس نبوده و فراتر از اینهاست، اصلی‌ترین مسئله‌ای که امروز در آموزشگاه‌ها با آن سر و کار داریم نبود سطحی‌ترین امکانات است. خیلی از سازها را بخاطر قیمت گزاف آن در آموزشگاه قرار نمی‌دهند این در حالی است که این ساز پایه‌ترین ساز است و وجود آن نیاز است و یا حتی محیط‌هایی که برای آموزش در نظر گرفته شده‌اند آنقدر کوچک هستند که هیچ شباهتی به مکان آموزشی ندارند.
احتشامی اضافه کرد: جدای از این بیشتر افراد نابلدی که مشغول آموزش موسیقی هستند هنوز معنی تعهد را درک نکرده‌اند، همین اتفاق به‌ظاهر ساده باعث می‌شود که هنرجویان سازشان را رها کنند، مثلاً بلافاصله با یافتن کاری جدید از آن آموزشگاه می‌روند و هنرجویان را بدون اینکه هیچ توضیحی بدهد، رها می‌کند. این مشکلات هم به چیزی جز شرایط اجتماعی و اقتصادی هنرمندان موسیقی برنمی‌گردد.