سرویس موسیقی هنرآنلاین: حسن ریاحی آهنگساز و مدیر گروه موسیقی دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی است. با او که چند سال در سمت دبیر جشنواره موسیقی فجر مشغول فعالیت بود، درباره وضعیت این روزهای موسیقی و شرایط آموزش در دانشگاه‌های موسیقی صحبت کرده‌ایم.
وضعیت امروز موسیقی بخصوص موسیقی پاپ را چطور می‌بینید؟
انسان امروز در جامعه صنعتی به خاطر سرعتی که در زندگی وجود دارد ساده‌پسند شده و از سروصدا و نویزهای بیش‌ازحد خسته شده و برای راه فرار نیاز به موسیقی دارد که در آن خودش را رها کند و در این هیچ ایرادی وجود ندارد.
یعنی موسیقی پاپ کاملاً سهل و ساده است؟
بله حتماً نیاز نیست در سالن کنسرتی بروید با کروات بشینید تماشا کنید، حتی می‌توانید در خانه یا ماشین در هر حالتی به آن گوش بدهید. البته هستند بعضی موسیقی‌های پاپ که واقعاً شنیدنی هستند، این نوع موسیقی لازمه هر جامعه است و خودم از آن دفاع می‌کنم.
وضعیت آموزش در دانشگاه‌های موسیقی چطور است؟
ما دانش موسیقی را یاد می‌دهیم، اما اندیشیدن به هنرجویان یاد داده نمی‌شود. تئوری را همه یاد می‌گیرند و استفاده می‌کنند، اما در زمینه اینکه بتوانند به‌طور مستقل در بخش آهنگسازی و نوازندگی فعالیت کنند، توانایی لازم را کسب نمی‌کنند. متأسفانه شاهد این هستیم که جوان‌ها از موسیقی ملی هم دور شده‌اند.
فکر می‌کنید این دور شدن از موسیقی ملی چه دلایلی دارد؟
این اتفاق در تمامی نقاط دنیا افتاده است و تنها در ایران با آن مواجه نیستیم. همه در مسیر دهکده جهانی به سمتی واحد پیش می‌روند، همان‌طور که در سایر مسائل نیز با این امر مواجه هستیم. هرروز آداب‌ورسوم ملل بیشتر به یکدیگر نزدیک می‌شود.
راهکار این موضوع را چه می‌دانید؟
این یک مسئله بسیار پراهمیت است. باید روی این موضوع متمرکز شد و رویش کارکرد. به‌خصوص در کشوری مانند ایران که اقوام متفاوتی در آن زندگی می‌کنند و سرشار از موسیقی غنی است. جوانان باید توجهشان به این موضوع بیشتر جلب شود. ما نیز باید به آنان کمک کنیم، حمایتشان کنیم و در شناخت و یادگیری همراهشان باشیم.
فکر می‌کنید چرا امروز آموزشگاه‌ها نسبت به دانشکده‌های موسیقی تأثیر بیشتری بر روی هنرجویان دارند و آن‌ها آموزشگاه‌ها را ترجیح می‌دهند؟
به نظر من در حال حاضر باید موسیقی را به‌صورت غیرحرفه‌ای کار کرد. ما امروزه با مشکل اشتغال مواجه هستیم. من در فیلیپین در سمیناری شرکت کردم که همین موضوع در آن مطرح بود. آنجا هم دغدغه این بود که جوانان از موسیقی ملی‌شان دور شده‌اند و پس از فارغ‌التحصیلی بستر فعالیتی مناسبی برایشان فراهم نیست. مجبور هستند آموزشگاهی تأسیس کنند و یا به‌عنوان استاد در آموزشگاه‌های مختلف به تدریس بپردازند. از نظر حوزه نوازندگی ما تنها دو ارکستر داریم، ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی. این دو ارکستر هم اعضای خود را دارند و فکر نمی‌کنم در حال حاضر عضوگیری داشته باشند. از همین روی است که به عقیده من اگر غیرحرفه‌ای کار بکنند، بیشتر لذت می‌برند. وقتی حرفه‌ای می‌شوید، دیگر مال خودتان نیستید، باید برای دیگران کار کنید و ما الان این مشکل را داریم.
نوازندگان خیابانی زیادی داریم اما انسجام و شکل‌گیری گروه در این بستر دیده نمی‌شود. علت چیست؟
خیابانی بودن مسئله عجیبی نیست و در تمام دنیا این دیده می‌شود. من در خارج از ایران تحصیل‌کرده‌ام و تجربه اجرای خیابانی را دارم. یکی از مشکلات هنرمندان جوان ما این است که روی صحنه بسیار مضطرب هستند. این اجراهای خیابانی می‌تواند خودش یک تمرین برای این موضوع باشد. باید این اضطراب و نگرانی از ریشه اصلاح شود و درصحنه بودن آموزش داده شود.
چرا در حوزه موسیقی بسیار کم‌کار هستید؟
گرفتاری‌ها و جلسات متعددی دارم و همین امر تمرکز لازم را از من می‌گیرد. هنرمند نیاز به خلوت فکری دارد تا به هنر بپردازد، وقتی ذهن مشغله‌های زیادی داشته باشد ممکن نمی‌شود. اگر نگاهی کلی بیندازید خواهید دید که تولیدات موسیقیایی کم شده و سطح کیفی آن‌ها پایین آمده است. فنّاوری چیزهایی می‌بخشد و در مقابل چیزهایی را نیز از انسان می‌گیرد. یکی از علل کم شدن ساعت تمرین‌های هنرجویان نیز همین است.