گروه معماری هنرآنلاین: توانایی بازنمایی فضاها، حرکت در گذر زمان، سینما را به معماری نزدیکتر میکند، به گونهای که فراتر از محدودیتهای نقاشی، مجسمهسازی و موسیقی است.
هم در سینما و هم در معماری، فضا موضوعی کلیدی است و اگرچه به شیوههای متفاوتی با آن سروکار دارند، اما با ارائه یک تجربه فیزیکی و بصری از محیط ساخته شده، همگرا میشوند.
در واقع معماری همانند سینما در دو بعد زمان و حرکت جریان دارد. یکی از پیوندهای متعدد این دو حوزه در نقد فضایی است که سینما ارائه میدهد یعنی نقد معماری. مجموعهای از تولیدات فیلم که از زمان لومیر منتشر شدهاند به بازنمایی شهر و معماری از طریق پرده میپردازند و بسیاری از آنها با نگاهی ناباورانه یا تحریکآمیز به تولید معماری کنونی به انجام این کار به شیوهای انتقادی اختصاص دارند.
شاید به دلیل اینکه فیلم همزمان با معماری مدرن پدید آمده است به ابزاری برای نقد تبدیل شده است. در واقع، بسیاری از تولیدات سینمایی به نمونههای به یاد ماندنی نقد معماری و جامعه مدرن شناخته میشوند. در این گزارش به بررسی پنج فیلم میپردازیم.
نقد زیستگاه مدرن: فیلم «دایی من»
فیلم «دایی من» با کارگردانی ژاک تاتی محصول سال ۱۹۵۸ فرانسه است. این فیلم بازدید آقای اولو از خانه خواهر و شوهر خواهرش که زندگی مرفهی دارند را نمایش میدهد. شهر مدرن به شیوهای استادانه در فیلم توسط ژاک تاتی به شکل انتقادی به نمایش درآمده است. تکنولوژی و مدرنیزاسیون که در مصنوعات، دستگاهها و ساختمانهای عجیب مجسم شدهاند با شخصیت نمادین آقای اولو در تضاد هستند، سوژهای که به سادگی با شیوه جدید زندگی که توسط فرآیند تسریع شده مدرنیزاسیون شهری اعمال شده است، تناسبی ندارد. او تلاش بیهودهای میکند تا با واقعیت جدیدی که وعده دهنده آسایش و راحتی است اما تاکنون تنها موانع و مقاومت را نشان داده است، تطبیق یابد.
نقد سیاست مسکن: فیلم «پرویت-ایگو»
فیلم «افسانه پرویت-ایگو» محصول سال ۲۰۱۱ امریکا به کارگردانی چاد فردریش است. پرویت-ایگو نام مجتمع مسکونی است که سالهای پس از جنگ برای اسکان طبقات پایین اجتماعی در حومه سنلوئیس آمریکا ساخت شد. این فیلم با جمعآوری گواهیهای ساکنان سابق این مجتمع، انگیزههایی را که منجر به ساخت مجتمع مسکونی بزرگ شد و تناقضاتی که منجر به انفجار آن در سال ۱۹۷۲ شد را آشکار میکند. منتقدان معماری، از تخریب این بنا برای حمله به معماری مدرن استفاده کردند. از جمله چارلز جنکس نظریهپرداز معروف معماری، لحظه انفجار این ساختمانها را لحظه مرگ معماری مدرن نامیده اما این فیلم روایت پیچیدهتری از این مجتمع مسکونی از زبان ساکنانش را بازگو میکند و شرح میدهد که مسئله فراتر از معماری بنا بوده است.
نقد شهر مدرن: فیلم «زمان بازی»
فیلم «زمان بازی» به کارگزدانی ژاک تاتی محصول دهه شصت فرانسه است. در این فیلم ریاضت زندگی در شهر مدرن بار دیگر در تقابل با شخصیت نوستالژیک آقای اولو در فیلم «دایی من» به تصویر کشیده شده است. فیلم «وفت بازی»، چالشهای انسان در رویارویی با وضعیت مدرنیته را در قالبی کمیک بررسی و بازنمایی کرده است.
نقد مصرف: فیلم «دو سه چیز که از او میدانم»
فیلم ساخته ژان-لوک گدار کارگردان فرانسوی در سال ۱۹۶۷ است. این فیلم از تصاویر تغییرات شهری حومه پاریس که در دهه ۱۹۶۰ رخ داده به عنوان استعارهای از زندگی شخصیتها استفاده میکند. این فیلم مصرفگرایی، سرمایهداری و جهانی شدن را به عنوان سوژههای اصلی داستان به تصویر میکشد.
نقد کنترل: فیلم «آلفاویل»
«آلفاویل» نام یک فیلم سیاه و سفید فرانسوی محصول ۱۹۶۵ به کارگردانی ژان-لوک گدار و فیلمی دیستوپیایی است که فاصلهای زیاد با واقعیت دارد و شهری تماما افسانهای را به تصویر میکشد. در این شهر تمام کنشهای اجتماعی توسط یک سیستم مرکزی کنترل میشود، کامپیوتری به نام آلفا ۶۰ که سرنوشت ساکنانش را تعیین میکند. به نظر میرسد این جامعه دیستوپیایی که تحت سلطه فناوری است، بسیار بیشتر از آنچه ما میخواستیم به واقعیت ما شباهت دارد. این فیلم شهرنشینی را دچار تحول میکند.