به گزارش هنرآنلاین به نقل از روابط‌عمومی فرهنگستان هنر، مراسم گرامیداشت روز جهانی صنایع دستی و تجلیل از پیشکسوتان صنایع دستی و فرش و نیز پاسداران سلامت با حضور علیرضا اسماعیلی سرپرست فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی؛ سید محمودرضا آقامیری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران؛ عباس مقتدایی نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی؛ بهمن نامورمطلق سرپرست دانشگاه هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان؛ حسن بلخاری رئیس گروه تخصصی هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر؛ حبیب‌الله صادقی رئیس گروه تخصصی هنرهای تجسمی فرهنگستان هنر؛ هنرمندان حوزه صنایع دستی و مدیران فرهنگستان هنر، عصر یکشنبه 25 خرداد 1399، در تالار ایران فرهنگستان هنر برگزار شد.
هنرهای صناعی ریشه در فرهنگ غنی و پربار ما دارد
در ابتدای این مراسم علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگستان هنر، با گرامیداشت روز جهانی صنایع دستی و تبریک به هنرمندان این عرصه سخن آغاز کرد و گفت: بخش قابل ملاحظه‌ای از آنچه امروزه در جهان به نام هنر ایرانی مایه فخر و مباهات ماست، حاصل ذوق زیبایی‌شناسی و خلاقیت هنری هنرمندان هنرهای صناعی است که ریشه در فرهنگ غنی و پربار ما دارد و تجلی‌بخش هویت ایرانی-اسلامی ماست.
او به اهمیت و جایگاه این هنر در کشور اشاره کرد و گفت: تنوع و گستردگی هنرهای صناعی در کشور ما و نیز حضور چشم‌گیر زنان در این هنر نشان از اهمیت ویژه هنرهای صناعی دارد. در بخش اقتصاد نیز اشتغال‌زا بودن این هنر، با حداقل سرمایه و سهولت در ایجاد مراکز صنایع دستی، به‌ویژه در سال جهش تولید حائز اهمیت است.
سرپرست فرهنگستان هنر به اشاعه فرهنگ و هنر کشور از طریق صنایع دستی کشور اشاره و خاطرنشان کرد: اگر ما در صنعت‌مان به دلایلی گوناگون نتوانستیم فرهنگ‌مان را با صنعت همراه کنیم، در حوزه صنایع دستی هر آنچه تولید و صادر می‌کنیم مثل این است که فرهنگ پربار و چندهزارساله خود را اشاعه میدهیم.
علیرضا اسماعیلی با اشاره به آثار هنری و صنایع دستی کشور که در اقصی‌نقاط جهان وجود دارد، گفت: امروزه گنجینه‌ای ارزشمند از صنایع دستی ما زینت‌بخش موزه‌های داخل و خارج کشور است و این هنر، مهم‌ترین سفیر فرهنگی ماست.
اشیایی که در درون این موزه‌هاست می‌تواند الهام‌بخش هنرمندان ما در حوزه صنایع دستی باشد؛ به‌ویژه برای هنرمندان جوان این حوزه.
او به فعالیت‌هایی که فرهنگستان هنر برای حفظ و اشاعه هنرهای دستی و صناعی انجام داده پرداخت و عنوان کرد: ما در این فرهنگستان مجموعه‌های ارزشمندی از این گنجینه غنی را در قالب کتاب‌های «شاهکارهای هنر ایران در لهستان» و «شاهکارهای هنر ایران عصر قاجار در مجموعه‌های مجارستان» منتشر کرده‌ایم.
اسماعیلی در همین زمینه ادامه داد: نظر به اهمیت هنرهای سنتی و صنایع دستی، فرهنگستان هنر همواره به هنرهای این حوزه اهتمامی ویژه ورزیده و یکی از گروه‌های تخصصی فرهنگستان هنر، گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی است که پیشنهاد تأسیس دانشگاه هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان نیز یکی از پیشنهادهای این گروه بوده است.
سرپرست فرهنگستان هنر به برنامه‌های مختلفی که از گذشته در فرهنگستان هنر دنبال شده است اشاره کرد و یادآور شد: در گذشته این فرهنگستان علاوه بر نشر آثاری ارزشمند در حوزه هنرهای صناعی، به‌صورت ویژه برنامه‌هایی در قالب همایش‌های «گنجینه‌های ازیادرفته هنر ایران» و «هنر و فرهنگ عشایر» برگزار کرده که ماحصل آنها چاپ آثاری ارزشمند در حوزه هنرهای در حال فراموشی بوده است.
او سپس به برنامه‌هایی که فرهنگستان هنر پیش رو دارد و در حال انجام آن است اشاره کرد و گفت: در روز جهانی صنایع دستی نیز گروه هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر فراخوان همایشی با عنوان «فرش، سنت، هنر» را که رویدادی است در سه حوزه پژوهشی و نمایشگاهی و فیلم‌های مستند، ارائه کرد که ان‌شاءالله با همکاری و همراهی هنرمندان و پژوهشگران این حوزه، نتایجی پربار خواهد داشت.
علیرضا اسماعیلی، سرپرست فرهنگستان هنر، در خاتمه سخنان خود چنین عنوان کرد: ما امروز خوشحالیم که بر اساس وظایف اساسنامه‌ای‌مان، از هنرمندان این حوزه تجلیل می‌کنیم و نیز خشنودیم که از جامعه پزشکی و ایثارگران سلامت جامعه که جان‌شان را در طبق اخلاص گذاشته‌اند، تشکر و قدردانی می‌کنیم.
صنایع دستی هویت تاریخ انسان است
در ادامه این مراسم حسن بلخاری، رئیس گروه تخصصی هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر، به سخنرانی پرداخت و اظهار کرد: حضور انسان در صنایع دستی، حضوری ذاتی و جوهری است و او در این صنعت به ظهور می‌رسد.
او به واژه صنایع دستی اشاره کرد و درباره آن توضیح داد: امروزه کلمه «صنایع» به‌تنهایی معنایی جدا دارد اما وقتی در کنار آن، واژه «دستی» می‌آید، معنای آن متفاوت می‌شود و صنایع دستی را باید از لحاظ نظری جداگانه بررسی کرد.
بلخاری به تشریح بیشتر این معانی و کاربرد این واژگان پرداخت و ادامه داد: در هستی دو نوع مصنوعات داریم. مصنوعاتی که انسان در آن هیچ مدخلیتی ندارد که به آن طبیعی می‌گوییم و مصنوعی که ساخته دست انسان است. حضور انسان در صنایع دستی، حضوری ذاتی و جوهری است. انسان در صنایع دستی به ظهور می‌رسد و در واقع صنایع دستی هویت تاریخ انسان است.
رئیس گروه تخصصی هنرهای سنتی و صنایع دستی فرهنگستان هنر خاطرنشان کرد: در قرآن به صنایع دستی اشاره شده است و فلسفه صنایع ما ریشه در قرآن دارد. صنایع دستی اشرف، افضل و اَتَمّ در هستی انسان بوده و انسان، خود مظهر کامل صنایع دستی است و همه می‌دانیم که صانع انسان، خدای متعال است.
صنایع دستی می‌تواند بیشترین جذب گردشگر را به همراه بیاورد
این مراسم با سخنرانی فاطمه کاتب، رئیس دانشکده هنر دانشگاه الزهرا، ادامه یافت. او در ابتدا نسبت به علاقه وافر خود نسبت به هنر و بالاخص صنایع دستی سخن آغاز کرد و گفت: از سال 1362 که برای تحصیل وارد دانشگاه الزهرا شدم به هنر علاقه داشتم و در این زمینه توانستم کارهای خوبی انجام دهم و پیش استادان برجسته‌ای شاگردی کردم و با همکاری استادان خود توانستم چهار کتاب در حوزه صنایع دستی بنویسم.
رئیس دانشکده هنر دانشگاه الزهرا به جذب گردشگر از طریق صنایع دستی ایران اشاره و بیان کرد: هنر صنایع دستی می‌تواند بیشترین صادرات ایران و جذب گردشگر را به همراه بیاورد. هیچ کجای دنیا به اندازه ایران تنوع صنایع دستی نیست. ما باید دانشگاه صنایع دستی و دانشگاه فرش داشته باشیم. این مسئله بسیار اهمیت دارد که دانشگاهی در این زمینه تأسیس شود.
کاتب در سخنان خود به گشایش موزه صنایع دستی اشاره و خاطرنشان کرد: سعی ما این است که موزه صنایع دستی به‌زودی بازگشایی شود تا هنرمندان آثار خود را برای ثبت در تاریخ به این موزه اهدا کنند. خوب نیست ایران به بازار فروش محصولات دیگر کشورها تبدیل شود. باید دانشجویان صنایع دستی و فرش را باور کنیم تا آنها بتوانند آثاری ارزشمند در حوزه صنایع دستی خلق کنند و در خدمت کشور قرار دهند.
تشکیل فراکسیون حمایت از هنرمندان و صنایع دستی در مجلس
عباس مقتدایی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، از دیگر سخنرانان این مراسم بود که سخنان خود را این‌گونه آغاز کرد: ایرانیان اهل فرهنگ و صلح و دوستی‌اند. صنایع دستی در واقع بروز و ظهور روحیه‌ای است که با فرهنگی عظیم آمیخته است.
او به آثار هنری ایران اشاره کرد و گفت: در بسیاری از شهرها وقتی به مناره‌ها نگاه می‌کنید ظهور و تجلی هنر ایرانی را مشاهده می‌کنید. اصفهان پایتخت هنر است و بنده به‌عنوان نماینده مردم اصفهان، پیام‌آور مردم عزیز این خطه‌ام.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی ضمن برشمردن کاستی‌ها و نواقص موجود در حوزه صنایع دستی، از جمله کمرنگ‌بودن نقش آموزش در این صنایع، نبود بانک اطلاعاتی کارگاه‌های صنایع دستی، فقدان تخصص‌های مورد نیاز، نادیده‌انگاشتن نقش زنان در صنایع دستی، و نبود موزه صنایع دستی در شهرها، به تشکیل فراکسیون حمایت از هنرمندان و صنایع دستی در مجلس اشاره کرد.
با دستاوردهای فردی هنرمندان می‌شود آرزوها را به واقعیت تبدیل کرد
محمدعلی ودود دیگر سخنران این مراسم بود که سخنان خود را این‌گونه آغاز کرد: باید از تجربیات گذشتگان استفاده و برای آینده بهتر تلاش کرد. با دستاوردهای فردی هنرمندان است که می‌شود آرزوها را به واقعیت تبدیل کرد.
او عرصه هنر را محلی برای رقابت‌های بین‌المللی دانست و گفت: هنرهای ایرانی احتیاج به فدراسیون ملی دارد و چیزی از ورزش کم ندارد. هنرمندان اگر بدانند فدراسیون ملی هنر وجود دارد خود را برای رقابت‌های بین‌المللی آماده می‌کنند.
این پژوهشگر هنرهای سنتی بیان کرد: امیدواریم دستاوردهای ما، رضایت قلب پیشکسوتان عرصه هنر را در پی داشته باشد و بتوانیم به وظایف خود در حوزه هنر به‌خصوص صنایع دستی عمل کنیم.
دولت و مجلس باید از صنایع دستی حمایت بیشتری کنند
در ادامه این مراسم، بهمن نامورمطلق، سرپرست دانشگاه ایرانی‌ـ‌اسلامی استاد فرشچیان، به سخنرانی پرداخت و اظهار کرد: روز صنایع دستی یکی از روزهای مهم ایران است و فقط کشورهای هند و چین می‌توانند در حوزه صنایع دستی با ایران رقابت می‌کنند.
او به جایگاه فرش ایرانی در جهان پرداخت و خاطرنشان کرد: فرش ایرانی نگینی است که همه موزه‌ها به داشتن آن افتخار می‌کنند. موزه لوور فرانسه به داشتن فرش ایرانی مزین است و در حوزه صنایع دستی یکی از پرمدال‌ترین کشورهاییم.
سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان به وضعیت هنرمندان عرصه صنایع دستی اشاره کرد و گفت: ایران را در جایگاه متنوع‌ترین صنایع دستی دنیا می‌شناسند. اما سؤال این است که وضعیت هنرمندان عرصه صنایع دستی چندان خوب نیست. فاصله بسیاری میان ظرفیت‌ها و وضعیت‌ها وجود دارد و کرونا نیز شکاف‌ها را بیشتر و ضعف‌های ما را برملا کرد.
نامورمطلق به تنزل صادرات فرش ایرانی اشاره و تصریح کرد: صادرات فرش ما نسبت به گذشته بسیار کاهش یافته است و این عرصه نیاز به بررسی و توجه بیشتری دارد.
او با اشاره به وظایف ارگان‌ها و نهادها نسبت به حمایت از صنایع دستی، خاطرنشان کرد: ساختار فعلی صنایع دستی نیاز به اصلاح دارد و باید مجلس و دولت این صنایع را تقویت کنند. قوانین این حوزه نقص فراوانی دارد و باید اصلاح شود. صداوسیما وظیفه دارد که در حوزه فرهنگ و صنایع دستی نقش خود را ایفا کند و زیبایی‌شناسی بومی و ملی ما را در برنامه‌های خود ترویج کند.
سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی واحد هنرهای اسلامی-ایرانی استاد فرشچیان گفت: کرونا یاد داد که در یک کشتی هستیم و بخشی از این کشتی به هنرها و صنایع دستی تعلق دارد و اگر این هنرها کم شود شاهد شکاف در این عرصه خواهیم بود.
تجلیل هنرمندان و پیشکسوتان صنایع دستی و پاسداران سلامت
در انتهای این مراسم از پیشکسوتان صنایع دستی و فرش و نیز پاسداران سلامت با حضور مسئولان دانشگاهی و هنری تجلیل شد.
در حوزه صنایع دستی و فرش، امیرمنصور احمدی پیشکسوت رشته منبت؛ مهین بدیعی پیشکسوت رشته منبت؛ حسن پیران پیشکسوت رشته گچ‌بری سنتی؛ حسین شمس پیشکسوت رشته قفل‌سازی سنتی؛ محمود صفری‌روشن پیشکسوت رشته سرامیک؛ مهدی علمداری پیشکسوت رشته قلم‌زنی؛ مهرزمان فخارمنفرد پیشکسوت نگارگری و هنرهای لاکی؛ قربانعلی مزینانی پیشکسوت رشته مرمت و رفوگری فرش؛ کامران آراسته هنرمند فعال رشته مینای خانه‌بندی؛ محسن الله‌مرادی هنرمند فعال رشته منبت؛ حسین غزنوی هنرمند فعال رشته سفال و سرامیک؛ و مینو مهرجویی هنرمند فعال پته‌دوزی کرمان؛ تجلیل شدند.
همچنین امیرسعید کریمی به نمایندگی از مدیران کادر درمانی، مهشید صحابی به نمایندگی از جامعه پزشکان، و ربابه کمیلی‌نژاد به نمایندگی از جامعه پرستاران، مورد تقدیر قرار گرفتند.
گفتنی است در این مراسم بیانیه‌ای از سوی هنرمندان حوزه صنایع دستی و فرش قرائت و بر لزوم توجه بیشتر به این حوزه از هنر کشورمان تأکید شد.