سرویس معماری هنرآنلاین:حسن قادر، مرمتگر و مدرس دانشگاه، بناهای تاریخی را عنصر مهمی در راستای حفظ تاریخ و هویت دانست و در این‌باره به خبرنگار هنرآنلاین گفت: به نظر می‌رسد که امروزه در شهرهای ما بناها و عناصر تاریخی صرفاً از نگاه کالبدی مورد توجه و تأمل هستند درحالی‌که به جز ارزش تاریخی و کالبدی بناها باید به اسناد، مصادیق و اموال منقول و نامنقول که در قالب اموال فرهنگی یاد می‌شوند نیز توجه کنیم.
او افزود: با این دیدگاه جدا از بناهایی نظیر بازار تهران، کاخ گلستان و ... که قدمتی بیش از صد سال دارند، باید بناهایی چون کاخ دادگستری یا اداره مالیات که شاید معاصر تلقی می‌شوند نیز مدنظر قرار گیرند زیرا این بناها نیز به نحوی در قالب اموال فرهنگی به شمار می‌روند. در واقع ماجرای آتش سوزی در حسن آباد یک اتفاق دو بعدی بود که علاوه بر اینکه به کالبد تاریخی صدمه زد، بخشی از اسناد تاریخی را نیز دچار آسیب ساخت زیرا یکی از دفترخانه‌های رسمی که در آن مکان فعال بود در این آتش سوزی صدمه دید و بخش مهمی از اسناد تاریخی دچار آتش شد.
این مدرس دانشگاه ادامه داد: در واقع اگر اتفاقی نظیر آتش‌سوزی میدان حسن آباد در بناهایی که ما نگاه تاریخی به آن نداریم، نظیر کتابخانه پارک شهر رخ دهد، می‌تواند آسیبی جدی در تاریخ و اسناد ما به دنبال داشته باشد؛ بنابراین ما باید دیدگاه درستی را در مقوله آثار تاریخی دنبال و از نگاه صرفاً کالبدی گذر کنیم.
قادر با اشاره به مرمت‌های انجام شده در بافت تاریخی، بیان کرد: بخش نخست در این بخش به سیاست کلان مدیران شهری مربوط است، زیرا همان‌طور که می‌دانید بخشی از آثار شناسنامه‌دار شده‌اند و توسط سازمان میراث فرهنگی که متولی مستقیم امر است و برخی ارگان‌های مردم نهاد نیز کارهایی انجام شده اما با نهایت تأسف این نوع اقدامات در اولویت کلان کشوری قرار ندارد.
او خاطرنشان کرد: ما در بدو امر باید بدانیم که چرا به تاریخ و عناصر آن نگاهی ارزشی داریم و آیا این نگاه صرفاً مربوط به اسناد فرهنگی است؟ این در حالی است که فراتر از انگیزه‌هایی چون حفظ هویت ملی یا جذب گردشگر در تمام دنیا و اساساً بشر امروز به دنبال این است که به جستجو در تاریخ بپردازد. در واقع تاریخی که ما متصور می‌شویم در قیاس با میلیاردها سال تاریخ جهان بسیار اندک اما مهم است پس جستجو در تاریخ ارزشی فراتر از مباحثی سطحی دارد که متأسفانه برخی از ما به دلیل عدم درک بر روی آن تمرکز می‌کنیم.
این مرمتگر، بر لزوم افزایش تعامل بین مردم و دولت در راستای حفظ تاریخ تأکید کرد و در این باره گفت: متأسفانه طی چند دهه اخیر، نگاه مردم ما این‌گونه بود که همواره خود را در این سو و مسئولان را در سمت دیگری دیده‌اند؛ اما من فکر می‌کنم که برای حفظ تاریخ کشورمان نیازمند یک تعامل دوسویه و خالی از قضاوت هستیم؛ زیرا اگر یک شهروند به مسئولیت‌های خود در قبال آثار تاریخی و زندگی اجتماعی عمل کند، بخش مهمی از موضوعات حل می‌شود. به عنوان مثال آسیبی که برخی شهروندان با تخریب یا یادگاری نویسی به بناهای تاریخی می‌زنند، در برخی موارد از آتش‌سوزی نیز بدتر است اما به دلیل اینکه گسترده دیده نمی‌شود، مد نظر قرار نمی‌گیرد.
قادر بر لزوم آگاهی بخشی به جامعه تأکید کرد و افزود: جامعه باید بتواند با آگاهی بخشی به مردم کمک کند تا بر مبنای دانایی خود حرکت کنند؛ زیرا از این طریق ارزش داشته‌ها مد نظر قرار می‌گیرد و روند بهتری را شاهد خواهیم بود. در واقع این آگاهی بخشی کمک می‌کند که رویکردهای کلان‌نگری نیز در بخش عمده‌ای از جامعه تغییر پیدا کند زیرا بر مبنای همین کلان‌نگری مردم ما در پیشگیری از حوادث اقدام خاصی نمی‌کنند. به همین خاطر شاهد بودیم که متأسفانه با اتفاق افتادن زلزله مردم تازه متوجه اهمیت پیشگیری شدند.
او تأکید کرد: متأسفانه بسیاری از پروژه‌های موجود در کشور ما از مسکونی گرفته تا پروژه‌های فرهنگی و کلان فاقد اصول ایمنی، بهداشت و محیط زیست هستند، زیرا اساساً در اغلب موارد نگاهی سطحی بر این بخش‌ها حاکم است.
این مرمتگر اظهار کرد: در بسیاری از موارد شاهد هستیم که افراد صرفاً ظاهر و نمای بنا را مرمت می‌کنند و با بندکشی یا ترمیم کاشی‌ها، برای بنا یک کاربری تازه مانند رستوران یا موزه و ... تعریف می‌کنند که در گام نخست بسیار هم خوب است؛ اما مسئله اینجاست که قطعاً کار نباید در این نقطه تمام شود؛ بلکه پس از مرمت کالبدی، تازه نوبت برنامه‌ریزی‌های بیشتری در حوزه بهره‌برداری و استمرار امر احیا است.
قادر خاطرنشان کرد: وقتی بنایی چون کاخ گلستان مرمت می‌شود، باید بخش‌های زیرمجموعه آن مانند آلبوم‌خانه، موزه‌ها و مرکز اسناد و کتابخانه و حتی امنیت افرادی که در آن تردد می‌کنند، مد نظر قرار گیرد. در واقع با این دیدگاه ارزش بنایی چون بازار تهران به کالبد، تناسبات معماری، تزئینات و ... نیست و امنیت مردمی که در آن تردد یا فعالیت می‌کنند نیز به اندازه خود بنا ارزشمند است. در واقع باید سؤال اصلی درباره بناهای موجود چه تاریخی و چه معاصر این باشد که ما چه تمهیداتی را برای امنیت بنا و استفاده‌کنندگان آن اندیشیده‌ایم.
او ادامه داد: مسئولان و مردم باید به این نکته توجه کنند که اگر در فضای تاریخی مانند بازار تهران آتش‌سوزی رخ دهد، چه اتفاقی برای مردم و حاضران در آن فضا رخ خواهد داد زیرا روح و کالبد یک بنای تاریخی با افراد و حاضران در آن فضا برابری می‌کند اما متأسفانه هنوز مدیریت کلان ما صرفاً بر روی نما و ظاهر متمرکز شده و از عمق داستان و بخش‌های حادثه آفرین غافل است.