سرویس مد و لباس هنرآنلاین: محمدرضا چیت‌ساز، دارای مدرک دکترای تاریخ ایران باستان، مدرس دانشگاه و پژوهشگر در حوزه‌های مطالعات و تحقیقات ایران باستان، در جلسه پایانی سلسله نشست‌های بررسی مبانی نظری و مفاهیم دینی حوزه مد و لباس اسلامی و ایرانی که در روز 11 بهمن از ساعت 14 تا 17 در خانه کتاب تهران برگزار شد در ارتباط با موضوع "تاریخ پوشاک ایرانیان از ایران باستان تا دوره اسلامی" به ایراد سخنرانی پرداخت.
او در آغاز با گرامیداشت یاد شهدای ساختمان پلاسکو، این بنا را یکی از نشانه‌ها و نقاط عطف تاریخ معاصر تهران و از آثار به‌یادماندنی قلب تاریخ پایتخت برشمرد.
چیت‌ساز در این نشست با اشاره به نام مورخانی همچون مسعودی و توصیفات مندرج در کتاب "خدای‌نامه" و نگاره‌های برجای مانده از پادشاهان و درباریان به شکل رنگی و با توضیحی به پهلوی ساسانی در ذیل تصاویر بیان کرد: مسعودی با وصف پوشاک پادشاهان و شاهزادگان در این تصویر مثلاً تاج شاپور به شکلی کنگره‌دار به رنگ آسمانی و نیلگون با پره‌هایی طلایی، و بعد هم برخی توصیفات مهم، اثری ماندگار و کم‌نظیر را برای مطالعه پوشاک ایران باستان در اختیار ما قرار می‌دهد.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: کتاب "خدای‌نامه" را حمزه اصفهانی نیز بازگو کرده است و برخی نیز جور دیگری موضوع را دیده‌اند. به عنوان مثال در مقاله اسرار پوشاک اثر نورمحمد رضایی مواردی آمده است که قرار نیست وارد جزییات شد و تنها می‌توان طرح مسئله کرد و از نمونه‌های آن اینکه هنوز مشخص نیست ردای بر تن بزرگان هخامنشی، اگر بخواهد امروز برش خورده و دوباره دوخته شود شامل یک تکه لباس بوده است یا دو تکه و این امر هنوز مورد مناقشه است.
چیت‌ساز در بخش‌های مختلف این نشست به معرفی منابع مناسب برای پژوهش در زمینه تاریخ پوشاک ایران باستان پرداخت و به آثاری همچون "تاریخ پوشاک ایرانی" اثر پریچهر رحیمی، "فرهنگ لغات پارچه و لباس" از محبوبه الهی، "طراحی اندام لباس" از فاطمه شلتوکی و "امثال و حکم دهخدا" برای تورق واژگانی بر آمده از تاریخ پوشاک ایران باستان با اصطلاحاتی بسیار مهم اشاره کرد.
این پژوهشگر ایران باستان با اشاره به لزوم توجه به حوزه مهندسی صنایع در تولید پوشاک برای مطالعه هر چه بهتر تاریخ پوشاک ایران اذعان داشت: این عرصه مقالاتی در این باب در اختیار می‌گذارد که دارای اهمیت بسیار است. به یاد دارم وقتی مدیر پژوهشی پژوهشگاه سازمان میراث بودم برای برخی مرمت‌ها از منسوجات استفاده کردیم که در این میان مرمت ارگ بم که البته بر اثر زلزله بم فروخت نیز نتایج ویژه‌ای در این حوزه در اختیار ما قرار داد.
چیت‌ساز گفت: در زمان مرمت ارگ بم دیدیم که تعدادی جسد در دیوارها دفن شده‌اند و حال آنکه آیا این‌ها کارگران و مرمت‌گران ارگ بوده‌اند یا ساکنان - چرا که تا زمان قاجار در ارگ بم سکونت داشته‌اند - مورد بحث و مناقشه است، اما نکته مهم دریافت‌هایی بود که از پوشاک این افراد از دل این مرمت حاصل شد.
او در ادامه با تأکید بر اینکه لباس محلی اقوام باید مورد توجه ما باشد اظهار داشت: طی سال‌های اخیر، در دو نوبت و در پژوهشکده مردم‌شناسی، گروه‌هایی بسیج شدند و تاریخ لباس استان‌های ایران را تا پنجاه سال قبل جمع‌آوری کردند که در سال‌های 84 و 85 این پروژه نیمه‌کاره به اتمام رسید.
این مدرس دانشگاه به وجود بقایایی از تاریخ پوشاک ایران باستان در لباس اقوام اشاره و تصریح کرد: در این راستا آثاری از جلیل ضیاپور با وجود درج تصاویر متعدد از نقوش پوشاک تاریخی در برابر کاربرد متون می‌تواند منبعی درخور اهمیت پژوهشگران باشد.
چیت‌ساز در ادامه منبعی دیگر در این زمینه معرفی کرد و افزود: ایرج افشار یزدی فرزند دکتر محمود افشار، پیش از درگذشتش دو جلد پایانی در دائره‌المعارف اسلامی را به چاپ رساند و آن مربوط به فهرست مقالات فارسی بود، اثری بی‌نظیر و نه کم‌نظیر که هر محققی در هر حوزه مرتبط با ایران باید آن را مطالعه کند. افشار یزدی در این اثر تمامی مفاهیمی که به نوعی در ارتباط با فرهنگ ایران است، با زبان فارسی و نه عربی و لاتین از باستان تا به امروز طبقه‌بندی کرده است.
او با اشاره به اینکه مقالات مرتبط با جواهرات، پوشاک و رنگ از مهم‌ترین نقاط عطف این اثر است اظهار داشت: افشار بسیاری از مجلات را کاویده و در بحث پوشاک سی تا چهل مقاله نوشته‌شده را ذکر کرده و فهرستی از ارزشمندترین مقالات فارسی را در اختیار محققان و پژوهشگران قرار داده است.
در این نشست، تصاویر متعددی از پوشاک مصور مانده از تاریخ ایران باستان از سوی محمدرضا چیت‌ساز به نمایش گذاشته شد و اجزای متعدد این البسه در دوره‌های مختلف تاریخی بررسی و مورد پرسش و پاسخ جمع حاضر قرار گرفت.