سرویس مد و لباس هنرآنلاین: شهرزاد اخگر عراقی در رشته های متفاوتی تحصیل کرده است؛ زمین‌شناسی، گرافیک و مدیریت منابع انسانی رشته‌هایی هستند که اخگرعراقی کارشناسی خود را در آنها دریافت کرده است و در مقطع کارشناسی ارشد، مدیریت بازرگانی- بازاریابی را با گرایش مد به اتمام رسانده و اولین پایان نامه در بازاریابی مُد را ارئه کرده است. او علاوه بر فعالیت در وزارتخانه‌ها و کارخانه های مختلف، در دانشگاه هنر و دانشگاه علم و فرهنگ به تدریس بازاریابی و اقتصاد در رشته طراحی پارچه و لباس می‌پردازد. علاوه بر این سوابق علمی، اجرایی و پژوهشی متعددی در زمینه هنر و مد دارد و مقالات متعددی مانند (آشنایی با علم بازاریابی) در دانشگاه هنر ، (آشنایی با بازاریابی و آمادگی ورود به بازار) در دانشگاه هنر، (بازاریابی ، مُد، بازاریابی مُد) جشنواره مد و لباس1391، ( تحلیل روند مد و بازاریابی مُد) دانشگاه شریعتی، ( فرایند طراحی تا ارائه محصول) جشنواره مد و لباس مصلای تهران (اسفند1391)، آشنایی با برند (دانشگاه شریعتی)، طراح ومجری پژوهش (بررسی انگیزه‌های خرید محصولات مُد) ارائه کرده است.
با توجه به گستردگی حوزه مد و لباس، برندهای مختلف در جوامع صاحب مد، از کارشناسان متعدد در رشته‌های مختلف کمک می‌گیرند تا بتوانند محصولی مناسب تولید کرده و به مخاطبان خود عرضه کنند. "کد پوشش" dress code یکی از موضوعاتی است که در کشورهای غربی مورد توجه بسیاری قرار می‌گیرد و اهمیت آن در حوزه مد اثبات شده است. شهرزاد اخگر عراقی با حضور در دفتر هنرآنلاین به بیان نکاتی تخصصی در مورد موضوع "کد پوشش" پرداخت.
کد پوشش از چه زمانی مورد توجه قرار گرفت؟
در اروپا حدود 200 سال است که به این موضوع پرداخته می‌شود چون اهمیت آن را متوجه شده‌اند. اگر کد پوشش را درست بشناسیم این فایده را دارد که به عنوان یک اهرم قدرت خوب از آن استفاده کنیم. البته باید توجه داشت که هر ابزاری قابلیت استفاده خوب و بد دارد.
چه تعریفی می‌توان از کد پوشش ارائه کرد؟
کدها به مجموعه قوانین، باید و نبایدها یا اصولی که به عنوان قوانین نوشته یا نانوشته با توجه به زمان، مکان و شرایط باید رعایت شوند اشاره دارند. موضوع کد پوشش بحث در مورد پوشش‌هایی است که به شکل ضابطه‌مند در یک چهارچوب تعریف شده اند. کدهای پوشش باید و نبایدهایی است که به پوشش ما ربط دارد و علاوه بر آن رفتارها، مسائل اخلاقی و مسائل دیگری را که باید رعایت شوند در برمی‌گیرد.
آنچه به عنوان کد پوشش می‌گوییم فقط به یک مکان خاص یا مقطعی از زمان مربوط نمی‌شود بلکه طیف وسیعی از پوشش‌هایی را که ما باید در مکان‌ها، زمان‌ها و مناسبت‌های مختلف رعایت کنیم شامل می‌شود. شاید در جامعه ما همه این نکات رعایت نشود، اما در بسیاری از جوامع به آن فکر شده و برایشان چهارچوب‌هایی را تعیین کرده اند.
این کدها در جامعه چگونه دیده می‌شوند؟
رنگها، سمبل‌ها، الگوهای لباس، برش‌ها، اندازه‌ها، قطعاتی که در لباس استفاده می‌شود و... نشان دهنده کدها هستند و باعث می‌شوند مفاهیمی در مورد شما سریع به بیننده منتقل شود. کد پوشش با اینکه یک کلمه کوچک است مفاهیم گسترده‌ای را ارائه می‌دهد. مثلا در ادارات رعایت نکات اخلاقی یا شکل پوشش، برگرفته از یک بخشنامه یا آیین نامه است که به عنوان نوعی از کد پوشش در نظر گرفته می‌شود. روپوش مدارس یا لباس نظامی هم از کدهای پوشش هستند و شما وقتی وارد مدرسه یا محیط نظامی می‌شوید نمی‌توانید افراد را با لباسی غیر از آنها ببینید. همچنین در ادیان مختلف سمبل‌هایی وجود دارد که مفاهیم مختلف را ارئه می‌کند. مثلا ما در ماه محرم رنگ سیاه و سمبل‌هایی را میبینیم که نشان دهنده عزاداری هستند.
کدهای پوشش در دنیا یکسان هستند؟
خیر، هر جامعه کدهای مخصوص به خود را دارد و نمی‌توان کدهای یک جامعه را برای جای دیگری استفاده کرد. بنابراین هر جامعه نیاز به پژوهش‌هایی از زوایای مختلف دارد تا این کدها مشخص شوند. حتی در یک جامعه هم کدهای متفاوتی وجود دارد، مثلا خانواده هم یک جامعه کوچک محسوب می‌شود اما شاید آنچه در جامعه کوچک خانواده قابل استفاده است در جامعه بزرگتری مثل مدرسه، محل کار و... قابل استفاده نباشد.
در جامعه ما کدهای پوشش رعایت می‌شوند؟
بسیاری از ما چون کدهای لباس را نمی‌شناسیم لباس‌ها را اشتباه می‌پوشیم، یعنی لباسی را که مربوط به یک محفل خانگی است در محیط عمومی میبینیم و اینها اشتباهاتی است که به دلیل نپرداختن به کد پوشش با آن مواجه می‌شویم.
ریشه های تاریخی کد پوشش به چه زمانی برمی‌گردد؟
شاید بیشتر از 100 سال است که به کد پوشش به شکل پر رنگ پرداخته می‌شود، اما ریشه‌های تاریخی آن را درخیلی از کشورها از جمله ایران و ادیان مختلف می‌توان دید. از این نگاه کد پوشش را در تفاوت جنسیت مرد و زن می‌توان تشخیص داد، یعنی لباس‌های زنانه و مردانه در طول تاریخ متفاوت بوده است. از نظر طبقات اجتماعی و اقتصادی، موقعیت‌ها و جایگاه‌های شغلی میبینیم که در طول تاریخ افرادی مانند قضات لباس متفاوتی داشتند یا اقوام بر اساس نوع قومیت خود لباس‌های متفاوت دارند. اینها کدهای پوشش است که به راحتی در لباس آنها قابل تشخیص است.
یک نگاه دیگر گرایشات اجتماعی را نشان می‌دهد. کدهای پوشش در طول تاریخ این طور ثبت شده که گرایشات فکری و اجتماعی با نوع پوشش افراد معرفی می‌شده و شباهت‌هایی که افراد یک گروه در پوشش خود داشتند نشان دهنده گرایش آنها به تفکری خاص است.
جدا از آن در بخشی از تاریخ دنیا میبینیم که برای متمایز کردن گروهی از افراد جامعه از گروه دیگر، از کد پوشش استفاده می‌شده است. گاه یک اقلیت مذهبی یا یک طبقه خاص از مهاجران یا افرادی که اجتماع آنها را پایین از دیگران می‌دانسته با لباس‌های خاصی مشخص می‌شدند. ادیان مختلف هم کدهای پوشش را مشخص کردند، مثلا در اسلام کدهایی برای پوشش مردان داریم که از طلا استفاده نکنند و ابریشم نپوشند و در مورد خانمها هم چهارچوب دقیق پوشش به جز صورت و دستها مشخص است.
کدهای پوشش ثابت هستند؟
کد پوشش نسبت به زمان تغییر پیدا می‌کند و پویا است، مثلا در بخشی از تاریخ اروپا به دلیل مصرف افراطی زیورآلات و تزیینات تجملی، قوانین منع مصرف تدوین می‌شده که لباس‌ها تزیینات زیاد نداشته باشند. همچنین در قرن 21 کدهای جدید به وجود آمده و اگر تا 50 سال پیش تقسیم‌بندی لباس‌ها به کلاسیک، مدرن، تشریفاتی، کار و... محدود می‌شد، الان کدهای پوشش بینابینی به وجود آمده است، مثلا لباس اسمارت بیزنس یعنی لباسی که نه خیلی رسمی است و نه خیلی عادی و راحت و در محل کار استفاده می‌شود.
شخصیت افراد چگونه با کد پوشش ارتباط پیدا می‌کند؟
گاهی اوقات کدی که شما در پوشش استفاده می‌کنید باعث می‌شود سوءتفاهم‌هایی برای دیگران به وجود بیاورید. ظاهرهای خیلی آشفته و دور از پیراستگی ممکن است در آدمها ایجاد سوءتفاهم کند و شما را متفاوت با آنچه هستید نشان دهد. زمانی که کدها را اشتباه استفاده می‌کنید سوءتفاهم به وجود می آید و ممکن است یک انسان بسیار پسندیده و موجه با استفاده نابه جا از کدها شخصیتی متفاوت از خود را به بیننده منتقل کند.
اشاره کردید که در گذشته، اختلاف بین پوشش اقشار مختلف بیشتر بوده و افراد از لباس خود شناخته می‌شدند، اما الان اختلاف در نوع پوشش آنقدر زیاد نیست. در جامعه افراد مختلف با پوشش تقریبا مشابه دیده می‌شوند و در ادارات، مدیر مجموعه با کارمندان چندان تفاوتی ندارد. این موضوع فکر شده است یا ناشی از فکر نشدگی است؟
موضوع پنهانی را پیدا کردید. سه جواب برای این سوال وجود دارد. بخش اول با بی‌توجهی به این نقطه می‌رسند و عدم آگاهی از کدهای پوشش باعث می‌شود هر چیزی را که در بازار هست خریداری کرده و بپوشید و دلیل شباهت افراد، این موضوع است. بخش دوم آن است که مدیر یک سازمان به این نکته فکر می‌کند که اگر لباس خیلی متمایز بپوشد باعث تبعیض و ایجاد فشار روحی در کارمندش می‌شود. پس در طراحی کد پوشش ضمن رعایت درجه بندی افراد از نظر جایگاه، اتحاد و هماهنگی در طراحی ایجاد کردند به طوری که در یک کمپانی از مدیران ارشد تا طبقات پایین از چهارچوب‌هایی پیروی می‌کنند که علاوه بر اینکه نشان می‌دهد همه به آن مجموعه تعلق دارند، متوجه می‌شوید هر کدام به چه طبقه ای از سازمان تعلق دارند.
قسمت سوم این است که چهارچوب‌های کلی تعیین می‌شود، اما سلیقه مدیران در آن اعمال می‌شود و با رضایت گروه استفاه کننده به یک چهارچوب خاص می‌رسند. مثلا مشخص می‌شود که برای گروه مدیران حتما استفاده از کت و شلوار ضروری است ولی رنگ پیراهن زیر آن و نحوه استفاده در سرما و گرما و... به عهده خود افراد گذاشته می‌شود.
ادامه دارد...