سرویس مد و لباس هنرآنلاین: انتخاب دو عنوان "نقش مکران" و "فر گلستان" در دو دوره اخیر جشنواره مد و لباس فجر میتواند گامی مؤثر در مسیر احیای لباس اقوام ایرانی و انواع سوزندوزیهای منحصربهفرد کشورمان باشد.
در این گزارش نگاهی کوتاه میاندازیم به تعریف برخی سرفصلهای آموزشی و کارگاهی دوختهای سنتی در نهمین جشنواره بینالمللی مد و لباس فجر.
پتهدوزی: پتهدوزی نوعی از رودوزیهای کرمان است. پارچه زمینه پته پارچهای ضخیم و پشمی است که عریض نامیده میشود. هنرمندان پته دوز که اکثراً نیز از زنان و دختران خانهدار هستند با کمک سوزن نقوشی ذهنی را که ملهم از پندارها و بینشهای شخصیشان است، بهوسیله بخیههای نخی رنگین بر زمینه یپارچه پشمی ضخیمی (عریض) مینشانند.
نمنم دوزی قزوین: نمنم دوزی هنر آراستن پارچه با مهرههای بسیار ریز با نام منجوق است. مانند کیف پول، جای قیچی، جای شانه و… این صنایع هنری زیبا بسیار جذاب هستند و نظر همه مسافران قزوین را به خود جلب میکند.
رشتی دوزی: رشتی دوزی یکی از رودوزیهای سنتی ایران و از صنایعدستی شهر رشت، استان گیلان است که در فهرست آثار ملی ایران و میراث فرهنگی ناملموس (معنوی) به ثبت رسیده است. دهه ۸۰ شمسی یونسکو نام این رشته را که قبلاً قلابدوزی رشتی بوده به نام دیرین و بومی رشتیدوزی تغییر داده است. رشتی دوزی نوعی از رودوزیهای سنتی ایرانی است که طی آن زمینه پارچه بهوسیله نخهای ابریشمین رنگین بهگونهای بسیار زیبا و چشمنواز تزئین میشود. مرکز عمده رشتی دوزی شهر رشت است که به سبب شهرتی که در رشت داشته رشتی دوزی نامیده میشود. رشتی دوزی به سه روش ساده، برجسته و معرق دوخته میشود کاربرد این هنر از دیرباز تاکنون شامل پرده، فرش، پوشش زین، سجاده، روکش مقابر بزرگان، کلاه، لباس، رومیزی و روتختی است.
کردی دوزی: نوعی دوخت ترکیبی فشرده که با الیاف ابریشم الوان نقش دوزی شده و بر روی کلاه، دستینه، چَنگه و بعضی اجزای پوشاک کُردهای شمال خراسان است.
خامهدوزی و سیاه دوزی سیستان: نوع دیگر سوزندوزی در سیستان، سیاه دوزی است که در آن از نخ سیاه ابریشم استفاده میشود و روی لباس مورداستفاده قرار میگیرد. خامهدوزی و سیاه دوزی تنها جنبه خود مصرفی داشته و فقط بین اهالی سیستان خریدوفروش میشود. سیاه دوزی نوعی سوزندوزی در منطقه سیستان است.
ممقان دوزی: ممقان دوزی از سری صنایع دستی و رودوزیهای سنتی و زیبای ایران است. ممقان نام یکی از قصبههای شهر تبریز است و ازآنجاکه این دوخت ، خاص این منطقه است ، به این نام معروف شده است و منظور از ممقان دوزی نوعی دوخت و دوز زینتی مربوط به این دیار است و از مهمترین صنایعدستی این منطقه محسوب میشود .در سوزندوزی ممقان زمینه اصلی پارچه را بهوسیله بخیههای ابریشمی رنگین با نقوش هندسی میپوشانند و نقش ستارههای هشت پر ایجاد میکنند.
سرمهدوزی: سِرمِهدوزی دوخت انواع ملیله فلزی روی پارچههای نفیس محکم ازجمله ترمه است که به همین دلیل ترمهدوزی و ملیلهدوزی هم گفته میشود.
ترکمن دوزی: سوزن دوزی ترکمن که در میان این اقوام به نام "کِشته" معروف بوده در گذشته کاربردهای فراوانی داشته و در جامعه سنتی ترکمن برای تزیین لباسهای مردان ، زنان و کودکان، پردهها استفاده میشده است؛ اما امروزه بیشتر در لباس زنان دیده میشود. این سوزندوزی زیبا به "سیاه دوزی" نیز معروف است.
چشمهدوزی: چشمهدوزی یکی از صنایع دستی و رودوزیهای سنتی و زیبای ایران است. چشمهدوزی یکی از قدیمیترین سوزندوزیهای استان اصفهان به شمار میرود و معمولاً بر روی پارچههای کتانی سفید یا رنگی با نخ همرنگ پارچه انجام میگیرد. اهمیت هنر چشمهدوزی در آن است که دوخت، توسط شمارش و حذف الیاف کتان صورت گرفته و پارچه بعد از رو دوزی ، حالت تور به خود میگیرد. اطراف چشمه دوزی را با دوختهای دیگر مثل قلابدوزی تزیین میکنند.