سرویس مد و لباس هنرآنلاین: سوزن‌دوزی یکی از صنایع دستی و هنرهای ایرانی است که با نخ و سوزن روی پارچه و دیگر بافت‌ها انجام می‌شود. این هنر در ایران بیشتر در استان سیستان و بلوچستان و بعضی از مناطق دیگر ایران همچون اصفهان (ارامنه)، بختیاری‌ها، شمال کشور (ترکمن‌ها)، خراسان و یزد (زرتشتیان یزد) انجام می‌شود.
سوزن‌دوزی‌های این مناطق از لحاظ طرح، رنگ و نوع دوخت با هم تفاوت‌هایی دارد اما در ایران مهد هنر سوزن‌دوزی سیستان و بلوچستان است که توسط زنان بلوچ انجام می‌گیرد.
مریم فامیل سماک جلالی هنرمندی است که نیمی از عمرش را صرف تحقیق، یادگیری، تدریس و زنده نگه‌داشتن انواع سوزن‌دوزی‌های ایرانی کرده و بالغ بر سه دهه است که در این عرصه به شکل مستمر فعالیت دارد.
او درباره چرایی لزوم توجه به هنر فاخر سوزن‌دوزی ایرانی در برهه کنونی به خبرنگار هنرآنلاین گفت: اگر استان سیستان و بلوچستان را به‌عنوان یکی از پیشگامان این هنر فاخر جهانی بدانیم، با اندکی تأمل در آثار این حوزه درخواهیم یافت که تمام دوخت‌ها برگرفته از آداب‌ورسوم، اقلیم و شرایط زندگی مردمان این استان در طول تاریخ و به نوعی هویت و شناسنامه فرهنگی این مردمان است.
این پیشکسوت عرصه سوزن‌دوزی در ادامه بر ظهور جلوه‌هایی از صبوری بانوان خطه سیستان و بلوچستان در تار، پود و نحوه نقش‌آذین کردن پارچه‌ها و لباس‌ها تأکید و تصریح کرد: این هنر زیبا سرشار از ظرافت دوخت و تنوع رنگ است و می‌تواند منشأ افزایش جذابیت‌های بصری در انواع مختلف لباس بانوان و آقایان در سراسر ایران و دیگر نقاط جهان باشد.
فامیل سماک جلالی در پاسخ به این پرسش که تا چه میزان باید بر نقوش سوزن‌دوزی‌های بلوچ در آثار مدرن وفادار بود، اذعان داشت: نباید دور سوزن‌دوزی‌های سیستان و بلوچستان دیوار کشید. نمی‌توان گفت چون گذشتگان فلان کار را انجام داده‌اند، ما نیز باید عیناً همان را تکرار کنیم.
او گفت: یکی از مهم‌ترین روش‌های ایجاد تنوع در این دوخت‌های ادغام انواع آن است که می‌تواند از این ترکیبات در تزئین انواع لباس، زیورآلات، کیف و کفش و دیر ملزومات لباس به‌خوبی بهره گرفت.
این مدرس سوزن‌دوزی در خاتمه به معرفی هشت تکنیک دوخت در سرزمین دختران آفتاب پرداخت و گفت: فرایز یا پرایز، آینه‌دوزی، شیدا، جوک، خامه‌دوزی، گراف، بلوچ دوزی و پلیوار، اشکال مختلف دوخت‌های سنتی استان سیستان و بلوچستان هستند که بر تاروپود پارچه‌ها نقش زده و هویتی مثال‌زدنی می‌بخشند و یادگیری هر کدام می‌تواند دریچه جدیدی از عرصه سوزن‌دوزی به روی علاقه‌مندان به این هنر دیرینه باز کند.