سرویس مد و لباس هنرآنلاین: سومین نشست علمی از سلسله نشست‌های علمی هفتمین جشنواره بین‌المللی مد و لباس فجر، دوشنبه، 16 بهمن ماه با سخنرانی حسن ذوالفقاری، عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس درباره موضوع نقش باورها و اعتقادات در پوشش اقوام ایرانی برگزار شد.
ذوالفقاری درباره جایگاه پوشاک در باورهای ایرانیان بیان کرد: مردم شناسی، فرهنگ عامه و پوشاک ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و با تکیه بر فعالیت‌های پژوهشی که اینجانب با عنوان باورهای عامیانه مردم ایران انجام داده‌ام بالغ بر 12 هزار باور عامیانه در میان مردم ایران وجود دارد.
او با اشاره به اینکه بسیاری از مدخل‌های موجود در میان این باورها به حوزه پوشاک مربوط است بیان کرد: در این حوزه، باورهای بسیاری وجود دارد که میان اقوام ایرانی مشترک است؛ پوشش فرهنگ عظیمی است و باید دید مردم چگونه با این باورها زندگی کرده‌اند و آن را به نسل‌های بعدی منتقل کرده‌اند.
مدیر گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به فراوانی ضرب المثل‌های برگرفته از حوزه پوشاک اظهار داشت: پوشاک می‌تواند از زوایای گوناگون در حیطه باورهای ایرانیان مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
ذوالفقاری ادامه داد: در میان باورهایی که به نوعی به حوزه مد و لباس مربوط می‌شود برخی از آن‌ها خرافاتند، برخی دیگر به عقاید یا اعمالی اشاره دارند که مخالف عقل و علم هستند و برخی دیگر بازماندگانی از اسطوره‌های قومی و پیشگویی‌های آنان مربوط می‌شود.
این مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه باورهای ایرانیان در حوزه پوشاک دارای ویژگی‌های مختلفی هستند تصریح کرد: نسبی بودن، گستردگی و شمول، تناسب با زندگی بشر، دگردیسی، تأثیر و نفوذ باورها در وجود انسان، تحمیلی بودن و انتقال از سنت‌های گذشته را می‌توان ازمهمترین این ویژگی‌ها برشمرد.
او ادامه داد: عوامل درونی و بیرونی همچون کنجکاوی، پیشگویی، ترس، تقلید، اشتباه، نادانی، محیط اجتماعی، رهبران و حاکمیت و تربیت نیز از جمله عوامل مهمی هستند که می‌توانند در دوام و پویایی باورها مؤثر باشند.
ذوالفقاری با اشاره به اینکه استیلای فرهنگی و سلطه‌پذیری در وهله نخست از مسیر پوشاک محقق می‌شود اظهار داشت: ریشه‌های باورهای عامیانه همچون ریشه‌های مذهبی، اسطوره‌ای، طبی، افسانه‌ای و امثال آن‌ها با موضوع پوشاک عجین هستند و به‌وفور در میان اقوام دیده می‌شود.
این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: نقش پوشاک در شکل‌گیری باورهای مثبت و منفی مؤثر است و به جرأت می‌توان گفت پوشاک بارزترین نماد فرهنگی، مهم‌ترین و مشخص‌ترین مظهر قومی و سریع‌الانتقال‌ترین نشانه فرهنگی است.
عضو بنیاد ملی نخبگان با اشاره به اینکه باورهای عامیانه در عمق وجود افراد نفوذ و رسوخ دارد و بر تمام ابعاد زندگی مادی و معنوی آن‌ها را برای قرن‌ها سایه می‌افکند اذعان داشت: نزدیک‌ترین ابزار مادی به آدمی پوشش اوست و همواره جز حفظ او در برابر طبیعت، هویت‌ساز و فرهنگ‌پرور نیز بوده است.
ذوالفقاری گفت: چنین عنصر هویتی و فرهنگی همواره با باورهای او آمیخته و باورها پیله‌ای سخت در مردمان آویخته که بودن در عصر جدید هم نمی‌تواند از این باورها بکاهد.