گروه فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: حضرت فاطمه زهرا(س) دختر پیامبر اسلام(ص) و حضرت خدیجه(س) و همسر امام علی(ع) هستند.
حضرت فاطمه زهرا(س) تنها زن معصوم اسلام هستند که آیه قرآن درباره ایشان و اهل بیت علیهالسلام نازل شده است: (انما یرید الله الیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهر کم تطهیرا در معصوم بودن او همین بس که خداوند بواسطه خشم او خشمگین و به واسطه رضاى او راضى مىشود.)
برکاتی که از حضرت فاطمه زهرا(س) به ما رسیده از جمله تسبیح معروف ایشان است که احادیث در فضیلت آن بسیار است. خواندن ۳۴ مرتبه اللّهُ اَکبَرُ، ۳۳ مرتبه اَلْحمدُللّه و ۳۳ مرتبه سُبْحانَ اللّه پس از هر نماز. سوره کوثر، آیه تطهیر، آیه مودت و آیه اطعام و احادیثی چون حدیث بضعه، در شان و فضیلت حضرت فاطمه(س) نازل و نقل شدهاند.
پیامبر اکرم(ص) نام ایشان را فاطمه گذاشتند. کلمه فاطمه اسم فاعل است که از مصدر «ف ط م» گرفته شده؛ فطم در زبان عربی به معنی بریدن، قطع کردن و جدا شدن آمده است. در مورد علت این نامگذاری در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) آمده است: (إنّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ فَطمَ ابْنَتِی فاطِمَة وَوُلدَها وَمَنْ أَحَبًّهُمْ مِنَ النّارِ فَلِذلِکَ سُمّیَتْ فاطِمَة: خداوند دخترم فاطمه و فرزندانش و هر کس که آنها را دوست داشته باشد را از آتش دوزخ جدا کرده است به این دلیل او فاطمه نامیده شده است). امالمحسن، حانیه و الحرة، حصان، عذرا، منصوره، نوریه، زهرا، صدیقه، طاهره، راضیه، مرضیه، مبارکه، بتول، سیدهنساالعالمین و امابیها از القاب ایشان محسوب میشوند.
مطابق با آنچه به تفصیل در منابع شیعه نقل شده، دستگاه خلافت پس از بیعت گرفتن از مردم به روشهای گوناگون، متوجه امام علی(ع) شدند تا به هر نحوی از آن حضرت بیعت بگیرند. آنها به زور وارد خانه حضرت فاطمه(س) شده و حضرت را به شدت مضروب میکنند، حضرت فاطمه(س) بر اثر ضربه وارده پس از چند روز از این واقعه، به شهادت رسیدند. پیکر دختر پیامبر(ص) به سفارش خودشان شبانه و مخفیانه دفن شدند.
درباره روز شهادت حضرت زهرا(س) در میان کتابهای تاریخی چند نظر وجود دارد. بعضی از مورخان این زمان را چهل روز و افرادی این مدت را ۶ ماه بعد از وفات پیامبر(ص) ذکر کردهاند. همچنین در روایاتی که از ائمه اطهار(ع) به ما رسیده است، دو تاریخ ذکر شده که بسیاری از علما شیعه تاریخ ۹۵ روز بعد از رحلت پیامبر(ص) را معتبرتر میدانند.
ایام فاطمیه روزهایی است که شیعیان به مناسبت شهادت حضرت فاطمه(س) عزاداری میکنند. در ایران دو روز (۱۳ جمادیالاولی و ۳ جمادیالثانی)، روزهای احتمالی شهادت حضرت زهرا (س) دانسته میشود.
کتابهای بیشماری با محوریت زندگی و ابعاد شخصیت حضرت فاطمهزهرا (س) نوشته شده است. برخی از این آثار بارها تجدید چاپ و به زبانهای مختلفی همچون عربی، اردو، ترکی آذری، ترکی استانبولی، سندی، انگلیسی و روسی ترجمه شدند؛ عناوین چهل اثر:
۱-«فاطمه فاطمه است» علی شریعتی
۲-«اسرار و آثار تسبیح حضرت زهرا(س)» علیرضا رجالیتهرانی
۳-«رنجها و فریادهای فاطمه(س)» عباس قمی و محمد محمدیاشتهاردی
۴-«کشتی پهلو گرفته» سیدمهدی شجاعی
۵-«فاطمه از نگاه علی سلام الله علیهما» محمد محمدیان
۶-«تحلیل سیره فاطمهالزهرا(س)» علی اکبرزاده
۷-«زندگانی صدیقهکبری حضرت فاطمهزهرا(س)» عبدالحسین دستغیب
۸-«زندگانی فاطمهالزهرا(س)» ناصر مکارم شیرازی
۹-«فاطمهزهرا (ع): مام پدر» فاضل حسینیمیلانی با ترجمه منیژه زیبایی
۱۰-«زندگانی فاطمه الزهرا» حسین عمادزاده
۱۱-«زندگانی حضرت زهرا (ع)» باقر شریفقرشی با ترجه محمدرضا مهری
۱۲-«چشمه در بستر» سیدمسعود آقایی
۱۳-«دانشنامهای کوچک از احادیث کمتر شنیده شده حضرت صدیقه کبری» محمد دشتی
۱۴-«حوادث فاطمیه: سیر حوادث شهادت حضرت فاطمه (س)» مهدی خدامیانآرانی
۱۵-«فاطمه نگین جهان و جنان» محمدرضا رمزیاوحدی
۱۶-«تحلیل سیره فاطمهالزهرا(س)» علی اکبرزاده
۱۷-«پرتوی از فضایل فاطمهزهرا در کلام معصومین(علیهم صلوات الله)» علی محمدنژاد
۱۸-«زندگانی حضرت فاطمه الزهرا(س) و دختران آن حضرت» سیدهاشم رسولیمحلاتی
۱۹-«سیصد و شصت داستان از فضایل، مصائب و کرامات حضرت فاطمه(س)» عباس عزیزی
۲۰-«زندگانی فاطمهزهرا» سیدجعفر شهیدی
۲۱-«کرامات الفاطمیه» علی میرخلفزاده
۲۲-«فاطمه (ع) اسوه بشر» عبدالله جوادیآملی
۲۳-«زندگانی فاطمهالزهرا(س)» ناصر مکارمشیرازی
۲۴-«اسرار فدک» محمدباقر انصاری و سیدحسین رجایی
۲۵-«اخلاق فاطمه(س)» احمد لقمانی
۲۶-«انارهای آسمانی» مجید ملامحمدی
۲۷-«بانوی آفتاب» نسترن قدرتی
۲۸-«بانوی مینوی» سیدمحمد صادق موسویگرمارودی
۲۹-«بزرگ زن جهان حـضرت فاطمه زهرا (س)» زینب محبی
۳۰-«زخم خورشید» مهدی حسینیانقمی
۳۱-«زندگانی حضرت فاطمه (س)» جمعی از علمای لبنان با ترجمه حمیدرضا کفاش
۳۲-«زندگانی حـضرت فـاطمه زهرا (س)» عباس قدیانی
۳۳-«زنـدگانی صدیقهکبری حضرت فاطمه زهرا (س)» سـیدمحمدتقی مدرسی
۳۴-«فاطمه (س) در آیینه کتاب» اسماعیل انصاری زنجانیخوئینی
۳۵-«فاطمه زهرا شادمانی دل پیامبر» احمد رحمانیهمدانی و حسن افتخارزادهسبزواری
۳۶-«زندگانی فاطمه الزهرا» حسین عمادزاده
۳۷-«آتش به خانه وحی» سیدمحمد حسین سجاد
۳۸-«صدیقه شهیده» سیدعبدالرزاق موسویمقرم
۳۹-«نهج الحیات (فرهنگ سخنان حضرت فاطمه(س)» احمد دشتی
۴۰-«فاطمهالزهرا از ولادت تا شهادت» مولف سیدمحمد کاظم قزوینی با ترجمه علی کرمی
شاعران آیینی در سوگ شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) اشعاری سرودند؛ چند نمونه شعر:
مه خسوف گرفته، دو چشم خود وا کن
به لرزههای دو زانوی من تماشا کن
تمام قوت این بازوان خسته من
برای حرکت پلکت کمی تقلا کن!
به درد سینه حیدر، امان بده بانو
تبسمی کن درد مرا مداوا کن!
مگیر اشک علی را کمی سبک بشوم
بیا و با ورم بازویت مدارا کن!
بلند شو، خود من میشوم عصای تنت
حسن شکسته شده، کم اگر و اما کن!
چه درد سر شده این دنده شکسته دگر
نفس عمیق بکش، فکر زینبت را کن!
بیا و کمتر از این، غیر تشنگی حسین
برای بوسه به حنجر بهانه پیدا کن!
دگر شفای خودت از خدا نمیخواهی؟!
بخواه تا که بمانی، چرا نمیخواهی؟!
حبیب نیازی
بسترت را جمع کن، یک روز دیگر هم بمان
التماسم را نکن رد، فاطمه پیشم بمان
بیتو یک لحظه تو میدانی که میمیرم، بمان
ای جوانم، تکیهگاهم، سرد و دلگیرم٬ بمان
یار تنهایی من، تنهاترینم فاطمه
باش تا جبران کنم، ای بهترینم فاطمه
این سه ماه آخرت پیر شدی٬ آب شدی
هی زمین خوردی و تب کردی و بیتاب شدی
از همه شهر بریدی و تو سیراب شدی
این همه دردولی باز تو مهتاب شدی
همه عمر علی٬ حرف دلت چیست بگو؟
قاتل محسن من فاطمه جان کیست بگو؟
میخ در، لکه خون، کوچه، حسن کشت مرا
نیمه شب، باز حسن.. لفظ نزن.. کشت مرا
شستن هر ساعت این پیرهن کشت مرا
حرف غسل دادن و تابوت و کفن کشت مرا
پیش چشمم آیههای کوثرم سوخت خدا
پشت در داد زدم که همسرم سوخت خدا
بعده تو از لیله تار متنفر شدهام
از سکوت خیل اشرار متنفر شدهام
دیگر از واژه مسمار متنفر شدهام
فاطمه از درو دیوار متنفر شدهام
شرمنگینم من ز رویت ای بهاره مرتضی
تو حلالم بکن ای دارو نداره مرتضی
حسین خیریان
خالق احدی باتو برابر نکشیده
مانند تو صدیقه اطهر نکشیده
خطاط تو را غیر شکسته ننوشته
نقاش تو را غیر مکسر نکشیده
تصمیم علی شد که زره را بفروشد
چون از تو خدا سینه سپرتر نکشیده
حتی نفسی دست زحیدر نکشیدی
آنگونه که می دست ز ساغر نکشیده
تا شعله نگیرد به پر شیعه مولا
مانند تو کس جام بلا سر نکشیده
الحق و الانصاف که تو فاطمه هستی
در شعله زدی… کار به محشر نکشیده
زجری که تو از داغی مسمار کشیدی
حلقوم حسین تو ز خنجر نکشیده
ششماهه به ششماهه دهد درس شهامت
کی گفته به محسن؛ علیاصغر نکشیده
بال ملک از داغی این منظرهاش سوخت
محسن همهاش سوخت علی حنجرهاش سوخت
سعید توفیقی
بعد از رسول حرمت آلعبا شکست
دست قضا، شیشه شرم و حیا شکست
آتش گرفت باب نزول ملائکه
در سست شد به ضرب لگد از جفا شکست
یا ایهاالرسول بخوان واقعه که چون
مسمار در، سینه خیرالنسا شکست
سنگی که حرمت رخ آیینه را نداشت
با سیلیای که زد رخ آیینه را شکست
گوشوارهای که بود ضریح طواف حور
یا رب به ضرب سیلی یک بیحیا شکست
افتاد از نفس، پر پروانه هم که سوخت
روح غرور و غیرت شیر خدا شکست
وقتی که قلب حضرت خاتم زغم شکست
عیسی صلیب و موسی عمران عصا شکست
دست قضا قدر همه را جمع کرد بعد
این غصه را به روی سر کربلا شکست
یاایهالرسول کجایی قیامت است
سر نیزه پهلوی پسر مرتضا شکست
آه از دمی که گودی گودال خون گرفت
با نعل تازه سم ستور سینه را شکست
با سنگ و تیر و نیزه همه زائرش شدند
یک پیرمرد گونه او با عصا شکست
رامین برومند
باغ از یک سو در آتش، خرمن گل یک طرف
غنچه نشکفته یک سو، دامن گل یک طرف
شعله در باغ ولایت سرکشیها کرد و سوخت
غنچه را پیراهن از یک سو، تن گل یک طرف
ای دریغا در میان شعلههای کینه سوخت
غنچه را تن یک طرف، پیراهن گل یک طرف
بلبل پر بسته را از باغ بیرون میبرند
خس ز یک سو، خار یک سو، دشمن گل یک طرف
میزند این تازیانه، میزند آن با غلاف
قنفذ از یک سو، مغیره، دشمن گل، یک طرف
یک طرف، بیشرمی آتش بیار معرکه
ماجرای تلخ سیلی خوردن گل، یک طرف
یک طرف، بر روی نازک تر ز گل سیلی زدن
دیدن بر روی خاک افتادن گل، یک طرف
یک طرف گستاخی گلچین و ظلم خار و خس
سوختن از بعد پرپر کردن گل، یک طرف
عاقبت دست خدا را این محن از پا فکند
کشتن گل یک طرف، سوزاندن گل یک طرف
طاقت از دست تماشا برد در آن گیر و دار
شعله از یک سو، به خون غلطیدن گل یک طرف
در میان دودها و شعلهها پیچیده بود
ناله بلبل ز یک سو، شیون گل یک طرف
محمدعلی مجاهدی