گروه فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: زرتشت اخوان ثالث پسر برومند م. امید و صاحب نشر زمستان، کتاب «گفت‌وگوی شاعران» یعنی مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، م. آزاد تهرانی و شاعر هندی‌تبار گرداری لعل تیکو را حلیه طبع پوشاند. کتاب سخت خواندنی است و به اصطلاح جزو کتاب‌های Best Seller است و بهترین منظومه برای آشنایی توده‌های مردم با شعر امروز از نیما تا اخوان و از اخوان تا شاملو. کتاب را که ورق می‌زنیم، به ضرس قاطع می‌توان گفت بهترین راه آشنایی و عروج و عزت با شعر نو است. زبانی زیبا و موانس که برای لمس اجزای شعر نو، بهترین هدیت و زیباترین کتاب برای آشنایی با مکتب اخوان، شعر فروغ و دوستداری شعر احمد شاملو این بزرگ شعر نیمایی است.
پسر نازنینم عماد علی‌آبادی که خود دستی در شعر و هنر دارد، این کتاب را با همت و حمیت قابل ذکرش برای پدر تهیه کرد و من با شوق بسیار کتاب را تورق و تصفح کردم و دیدم دکتر مرتضی کاخی پس از «باغ بی‌برگی» که یادنامه استاد ازل مهدی اخوان ثالث است عجب کار کارستانی کرده! در یک کلام گفتگو یک میزگرد است و خامه پرچامه گرداری لعل تیکو این شاعر هندی‌تبار، چه برگ برنده‌ای بر صفحات شعر امروز افزوده است. این را امروز شاید بتوان مدیون زرتشت اخوان و دکتر مرتضی کاخی دانست، اما چه صمیمانه و صادقانه این میزگرد شکل گرفته و گفتاگوهای این پنج نفر چه ساده چه به سادگی چهره عیان کرده‌اند و هر چه دل تنگشان خواسته است گفته‌اند. مخصوصا در این میان گفتار زنده‌یاد فروغ فرخزاد که کمتر به قول معروف تن به مصاحبه و گفت‌وشنود می‌دهد، عجب سخن نغز و پرمغزی را در مجموعه لعل تیکو آورده است. این شاعر پژوهشگر هندی، در چند نشست جداگانه در سال ۱۳۴۵ گفتگوهایی را فراهم آورده که پس از سال‌ها در دهه هشتاد زیور طبع پوشیده و با همت دکتر کاخی که هماره دست و دلش برای مکتب شعر خراسان لرزیده و تعصبش بر این شعر زبانزد اقران و دوران است، به زیباترین شکل‌ها و دیالوگ‌های بردل‌نشستنی، چهره کرده است. کتاب در مجموع یک منظومه زیبا و خواندنی است که همه شاعران می‌توانند به وسع خود باری چیزی از آن بربگیرند و برای نخستین بار این چهار تن رودرروی یکدیگر شعر امروز را منقح کرده و توانسته‌اند کتابی مفصل و در عین حال موجز و منجز فراهم بیاورند.
البته در این میان نقش تیکو، علیرضا انوشیروانی، جانت اسمار و امین بنانی را نباید فراموش کرد که هر کدام با یادداشت‌هایی سریع و فوری به حمیت و زیبایی کتاب افزوده‌اند. نکته‌ای را گوشزد می‌کنیم؛ این‌که کتاب فی‌الواقع یک دستاورد بزرگ ادبی است و این چهار تن که خدایشان بیامرزاد و با اجداد بزرگشان محشور دارد، هر کدام توانسته‌اند صادقانه آنچه درباره دستگاه شاعرانه شعر امروز می‌دانند بر صحیفه کاغذ بیاورند. تیکو بسیار صبر کرد، چندان که دیگر از زمان وفاتش حالیا بسیار گذشته است، اما دکتر کاخی با آن شم کتاب‌یابنده زیرکانه‌اش همراه با زرتشت نازنین، هر دو توانسته‌اند کتابی منجز بر ذهن خواننده داننده بیاورند. من بر آنم که این کتاب باید بسا بیش از این‌ها معرفی و بررسی شود، چون سهل و ممتنع است. از سویی پیچیدگی‌های شعر امروز را از زبان فروغ، شاملو و اخوان بازمی‌گوید و از دیگرسو با آن زبان محیط و مسلط و پرتند و خند، شعر نیمایی را معرفی می‌کند.
در هر حال در مجموع باید کتاب «گفت‌وگوهای شاعرانه» انتشارات زمستان را یک اتفاق در بازار نشر کتاب تلقی کرد، مخصوصا بازار و نشر که ارتباطی تماتیک با یکدیگر دارند و شاید از همین روی بود که من سهراب سپهری و فروغ فرخزاد را بهترین راه حل برای بازشناخت شعر امروز تلقی می‌کنم که خواننده می‌تواند با شعر آشتی کند، آن هم شعری که مغضوب بسیاری از شاعران است و هنوز هم هستند خوانندگانی که با شعر امروز آن هم‌آوایی و هم‌خوانی را نیافته‌اند و چه کنیم که در این کتاب فروغ فرخزاد با آن نظرات زیبا و بلیغش چه کولاک‌ها که نمی‌کند و نیز با زبان پرطنز اخوان که به همراه شاملوی بامداد چه بزرگواری‌ها که برای تثبیت شعر نو انجام نمی‌دهند.
غرض من از این یادداشت دو نکته است: بازار و کتاب. این کتاب خیلی راحت می تواند در بازار فروش بسیار داشته باشد، چندان که دارد و نیز دست دوستی و مهر و محبت با شعر نیمایی که آن نیز باز در این کتاب مستتر است. سخن کوتاه آن‌که این وجیزه بیشتر قصد معرفی دارد تا بررسی و نقد. هدف من آشنایی دوستداران شعر نو و مراسم آشتی‌کنان با درخت تناوری است که از زبان مرتضی کاخی، این خراسانی مکتب فراخ و بزرگنای خراسان، بار دیگر چهره می‌کند و ثابت می‌کند که شعر خراسانی حتی در قالب امروزی نوخراسانی است و باید برای اجله دوستداران شعر، راهی جداگانه برای خویش باز کند. درست است که این مقاله برای بازخورد یک میزگرد است اما این میزگرد چندان صمیمی و شاعرانه شکل گرفته که فی‌الواقع لقب میزگرد برای این کتاب شاید وافی به مقصود نباشد، اما هر چه هست برای هر سبد خریدی یک کتاب بست سلر است که هنگام خرید روزمره می‌تواند در کنار اعیان و اشیا خریداری‌شده، آرام و رام کنار سفره بانوان خریدار کتاب قرار گیرد.
در هر حال من امیدوارم که این کتاب بتواند چهره‌های شعر امروز را آن هم چهره‌هایی مطرح، منقح و کارکشته را به خوبی نشان بدهد و ما این همه را هم به دکتر مرتضی کاخی که عمرش به درازای نوح باد و نیز زرتشت نازنینم مدیونیم که با دلیری بسیار توانست کتابی با این همه دلبری و آگاهی به بازار کتاب عرضه کند. هر چه هست این کتاب آخرین کتاب‌ها درباره شعر امروز است و هنوز هستند بسیار کتاب‌ها که باید درباره این نحله شعری بزرگ و مزکا چهره کنند. تا آن روز...