به گزارش هنرآنلاین براساس خبر رسیده، پانصد و نود و چهارمین شب از شب‌های بخارا که به بزرگداشت سیروس پرهام اختصاص داشت، با همکاری انتشارات علمی و فرهنگی روز چهارشنبه ۲۶ آذرماه به صورت مجازی برگزار شد.
در ابتدای این مراسم علی دهباشی سردبیر مجله بخارا با اشاره به شرایط فعلی و شیوع ویروس کرونا گفت: امکان برگزاری مراسم به صورت حضوری نبود و به همین دلیل برنامه به صورت ضبط‌شده ارائه شده است. در این برنامه چند سخنرانِ فرهنگی درباره فعالیت‌ها و کارنامه او سخن خواهند گفت. اگرچه فعالیت‌های او نیاز به معرفی ندارد و اساسا چنین مراسمی زمان کافی برای پرداختن به همه وجوه شخصیت برجسته‌ای مانند سیروس پرهام را نیز ندارد.
سیروس پرهام تفکر مانایی فرهنگ اصیل سرزمینش را به دوش می‌کشد
سپس نادره رضایی مدیرعامل انتشارات علمی و فرهنگی، با اشاره به کتاب "همگام با زمانه" به کارنامه سیروس پرهام پرداخت و به خاطر همکاری طولانی و اثرگذار با انتشارات فرانکلین و علمی و فرهنگی از او قدردانی کرد.
او همچنین گفت: سیروس پرهام به گواهی آثار پرشمار و سوابق اثرگذارش، تفکر مانایی فرهنگ اصیل سرزمینش را به دوش می‌کشد و بازتاب اندیشه‌اش به شیوایی و زلالی در نگاشته‌های او جاری و در بازشناخت انگاره‌های علمی و بومی و هنری این سرزمین ساری است. ما به داشتن گنجینه‌ای عظیم و تکرارناشدنی چون استاد سیروس پرهام بر خود می‌بالیم و تا همیشه تاریخ به تکریم از چنین بزرگی دست می‌فشانیم و بلندای حضور او را ارج می‌نهیم.
سیروس پرهام پیشگام نقد کتاب است
در ادامه برنامه، هرمز همایون‌پور به آغاز آشنایی‌اش با سیروس پرهام پرداخت و خاطرنشان کرد: دکتر پرهام از چند جهت برجسته است؛ در دهه ۳۰ که نقد کتاب یا تعریف و ستایش بود یا انتقاد و تسویه‌حساب شخصی، پرهام پیشگام نقد درست یا به قول خودش نقد تحلیلی بود. در نقد هنری و نقد تاریخی هم پرهام پیشرو بود و با همراهی بزرگانی همچون منوچهر انور، کریم امامی و نجف دریابندری علم ویرایش را توسعه و ترویج داد.
این مترجم و فعال فرهنگی در ادامه به شاخه‌های دیگر فعالیت‌های سیروس پرهام پرداخت و کارهای او را در زمینه فرش‌های عشایری فارس ستایش کرد. او گفت: در حالی که کشوری مثل سوئد ۹۰۰ سال است اسناد را جمع‌آوری می‌کند، پرهام برای اولین‌بار در ایران برای این کار پیش‌قدم شد و در سال ۱۳۴۹ سازمان اسناد ایران را پایه‌گذاری کرد و توسعه داد.
هرمز همایون‌پور به انتشار مجموعه مقالات سیروس پرهام اشاره کرد و گفت: کار انتشارات علمی و فرهنگی کار ارزشمندی است؛ چراکه با نشر این کتاب، از همکار ارزنده خودش قدردانی کرده است.
او با تاکید بر اهمیت علمی کتاب "همگام با زمانه" به نثر کتاب هم پرداخت و گفت: نثر این کتاب در نهایت اختصار و ایجاز دلنشین است و همه به آن معترف هستند.
پرهام بنیانگذار سازمان اسناد ملی است
ایرج پارسی‌نژاد نیز سیروس پرهام را از پیشگامان فرهنگ معاصر ایران خواند و با اشاره به حوزه‌های گسترده فعالیت او گفت: پرهام در نقد ادبی تحلیلی، ویرایش و حفظ اسناد ملی از سابقون و پیشگامان بوده است.
او سپس با یادآوری وضعیت نقد و تحلیل در زمانه سیروس پرهام گفت که عملا نقدی در کار نبوده و مقالات صرفا مدح یا ذم بوده‌اند.
پارسی‌نژاد بر عملکرد بدیع سیروس پرهام در نقد به معنای پرداختن به نقاط قوت و ضعف یک اثر تاکید کرد و ادامه داد: سیروس پرهام نخستین فردی بود که به ویرایش و مقابله کتاب در موسسه فرانکلین پرداخت و پس از او منوچهر انور، فتح‌الله مجتبایی و نجف دریابندری راه او را ادامه دادند.
از دیگر فعالیت‌های سیروس پرهام که پارسی‌نژاد به آن اشاره کرد راه‌اندازی سازمان اسناد ملی ایران است. به گفته او تا پیش از اقدام پرهام در راستای حفظ و نگهداری اسناد ملی، موضوع اهمیت حفظ این اوراق برای مسئولان امر مطرح نبود و از آن‌ها برای سوخت استفاده می‌شد، که با همت سیروس پرهام این مرکز راه اندازی شد و آرشیو ملی در ایران پدید آمد.
این نویسنده و پژوهشگر تاکید کرد: فعالیت پرهام تنها برای حفظ اسناد مکتوب نبوده است و او درباره گنجینه اشیا و آثار تاریخی ایران نیز مقالات متعددی نوشته که در کتاب "همگام با زمانه" نمونه‌هایی از این مقالات آمده است.
پارسی‌نژاد اقدامات پرهام را برخاسته از عشق او به ایران دانست و گفت: همین عشق و اقدامات فراوان بزرگداشت او را ضرورت می‌بخشد.
پرهام الگوی پژوهش‌های فرش است
تورج ژوله، تاریخ‌نگار فرش ایران سخنران بعدی این مراسم بود که با اشاره به تشویق دائمی دانشجویان به خواندن مقالات و آثار پژوهشی سیروس پرهام گفت: برای یک پایان‌نامه به یکی از دانشجویان گفتم کتاب "دست‌بافت‌های عشایری و روستایی فارس" را طبقه‌بندی موضوعی کند. بیش از ۴۰ موضوع مختلف به غیر از موضوع اصلی کتاب، در این اثر یافت شد؛ موضوعاتی مثل تاریخ اجتماعی سیاسی و تاریخ فرش ایران.
ژوله با ستایش جایگاه علمی و فرهنگی سیروس پرهام تأکید کرد: شیوه او در حوزه پژوهش‌های فرش باید به یک الگو تبدیل و بین دانشجویان فرش ترویج شود.
این تاریخ‌نگار فرش ایران ضمن آرزوی سلامتی برای پرهام، از جامعه هنری خواست درباره روش و شیوه نگاه و قلم او بحث و گفت‌وگو کنند و نتیجه این کار منتشر شود.
مجموعه "سیری در هنر ایران" بی‌نظیر است
کیانوش معتقدی، نویسنده، مترجم و پژوهشگر هنر اسلامی، نیز گفت: آدم‌هایی از جنس سیروس پرهام، ستون‌های فرهنگ و هنر ایران هستند. پرهام نه‌تنها در زمینه فرهنگ و هنر ایران بلکه در زمینه ادبیات، فرش ایران، ترجمه و مجموعه‌ای از توانمندی‌هایی که شاید امروز در چند نفر جمع شود یک‌تنه همه این‌ها را به دوش خود کشیده و بیش از نیم‌قرن بدون توقف کار کرده است.
او همچنین بیان کرد: تلاش خستگی‌ناپذیر شخصیت اندیشمند بزرگی مثل سیروس پرهام باعث شده فرهنگ و هنر این سرزمین باقی بماند و ما بتوانیم برای آیندگان دستاوردهایی از جنس کتاب‌ها و مقالات او را به ارمغان بیاوریم و حفظ کنیم.
معتقدی به هماهنگی مطالعات پرهام با مطالعات بین‌المللی و روزآمدبودن کار او اشاره کرد و نمونه کار بی‌نظیر او را مجموعه بزرگ "سیری در هنر ایران" دانست.
او یکی از مهمترین وجوه تلاش‌های فرهنگی پرهام را تلاش او در زمینه ترجمه هنر دانست و گفت: نباید فراموش کنیم که در صد سال اخیر، نهضت ترجمه در ایران به‌خصوص ترجمه‌های هنری و ادبی مقارن با شرایط اجتماعی‌سیاسی خاص ایران آغاز شد. در بین گروه اول روشنفکران و دانش‌آموختگانی که تقریبا از سال ۱۳۰۰ به بعد به دنیا آمدند، دکتر پرهام با دقت نظر، چیزی اضافه بر آن‌چه متن دارد، ترجمه می‌کند؛ زیرا او به هنر اشراف دارد؛ به خصوص در رشته فرش.
۱۱۰ مقاله در یک کتاب
سیروس پرهام نیز در پانصد و نود و چهارمین شب بخارا درباره کتاب "همگام با زمانه" صحبت کرد.
این مترجم، منتقد و پژوهشگر گفت: "همگام با زمانه" مجموعه مقالاتی است که در طول ۶۴ سال نوشته شده و اولین مقاله در سال ۱۳۳۴ در مجله "انتقاد کتاب" منتشر شده است.
او در توضیح فعالیت‌های خود به نام برخی از مجلات اشاره کرد که در آن‌ها مقالات خود را به چاپ رسانده است؛ از جمله ماهنامه فرهنگستان، نامه بهارستان، مجله آینده و به‌خصوص راهنمای کتاب به سردبیری یارشاطر و ایرج افشار.
پرهام افزود در سال‌های اخیر بخش عمده مقالات را در مجلات بخارا و نقد و بررسی کتاب تهران منتشر کرده است.
او به زمینه‌های شکل‌گیری کتاب هم گریزی زد و گفت: با توجه به این‌که همه مقالات در دسترس نبود از انتشارات علمی و فرهنگی خواهش کردم شروع به جمع‌آوری این مقالات کند و آن‌ها را در چهار بخش "پژوهش و نقد ادبی"، "پژوهش و نقد هنری"، "پژوهش و نقد تاریخی" و "زیر و بم‌های ترجمه و ویرایش" به شکل کتاب به چاپ برساند.
پرهام در پایان گفت: من بیش از ۲۰۰ مقاله دارم ولی صرف‌نظر از بعضی مقالات اولیه که آن‌ها را نمی‌پسندیدم حدود ۱۱۰ مقاله را در این کتاب منتشر کردم.