سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: رمان "ماه خاتونها" نوشته جوخه الحارثی نویسنده عمانی بهتازگی با ترجمه اصغر علیکرمی توسط انتشارات ایجاز منتشر شده است. این رمان برگزیده جایزه بوکر سال 2019 است؛ به همین دلیل توجه بسیاری از رسانهها، ناشران و مترجمان سراسر جهان را به خود جلب کرده است.
در رمان "ماه خاتونها" زندگی چند نسل است زنان عمان روایت شده است که از اتفاقاتی که در استقلال عمان و نیز جنگ داخلی بین حکومت مسقط و دیگر مناطق این کشور و دخالت انگلیسیها در آن شروع میشود و تا دو نسل بعد یعنی روزگار کنونی ادامه دارد. البته محوریت رمان بر پایه زندگی زن و شوهری، شخصیتهای اصلی در روزگار معاصر است و در کنار آن گاهی اشاراتی به تاریخچه خانواده و یا اتفاقاتی که برای بردهها و کنیزهای آنها در زمان منع قانون بردهداری افتاده و موارد مشابه آن میشود. همچنین در جریان روایتهای جانبی رمان اشارههایی به زندگی صحرانشینان، باورها، اعتقادات و فرهنگهای آنها و نیز نگاهی به دیگر جریانهای اجتماعی و فرهنگی عمان در نیم قرن گذشته شده است.
علیکرمی در مورد انتخاب این کتاب برای ترجمه به هنرآنلاین گفت: وقتی رمان را برای نخستین بار دیدم احساس کردم ارتباط روحی و فرهنگی ویژهای با آن برقرار کردهام. از آنجا که پدرم سالها در کویت کار میکرد و وضعیت زندگیمان به شخصیت اصلی رمان یعنی عبدالرحمان بسیار شبیه بود تا حد زیادی فکر کردم که برای ترجمه این کتاب میتوانم به قالبهای ذهنی و زیست شخصی مراجعه کنم تا بتوانم معادل مناسبی برای آن در زبان فارسی پیدا کنم. از سوی دیگر فصلهای بسیاری از کتاب را با آنچه تاکنون در زندگی تجربه کردهام متناسب دیدم؛ مثلا چند فصل از کتاب سرشار از ابیات شعر است و حتی در دو جای آن مشاعره صورت میگیرد.
او افزود: مترجم این کتاب حتما باید یک شاعر باشد و با ظرافتهای شعر نیز آشنا باشد. چرا که مثلا اگر شعری که یک عرب صحرانشین برای معشوقهاش میخواند را به صورت شعر آزاد ترجمه شود، فضای حاکم بر رمان را دستخوش تغییر قرار میدهد. از این نظر احساس کردم باید این فصلها را ترجمه کنم و ابیات را به شعر فارسی برگردانم. حتی جالب است بدانید که چند سال پیش مدتی به مطالعه در زمینه نجوم و ستارهها پرداختم و از آنجا که در یکی، دو فصل رمان اشارههایی به علوم غریبه و اخترشناسی بطلمیوسی شده بود باز فکر کردم که تجربههای مطالعاتی هم در ترجمه این اثر مفید خواهد بود.
علیکرمی دلیل دیگر ترجمه این اثر را صرفنظر از زبان شاعرانه جوخه الحارثی و علاقه به فرهنگ ساکنان حاشیه خلیج فارس به ویژه عمانیها، رابطه عمیقی که از نظر روانی با شخصیتهای این رمان برقرار کرده دانست و تصریح کرد: حتی چند ماه پس از پایان ترجمه گاهی دلتنگ برخی شخصیتها از جمله عبدالرحمان و همسرش و پیشخدمت خانه آنها ظریفه میشدم و دوست داشتم خبری از آنها بگیرم.