سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: سهیل سمی مترجم حوزه ادبیات، با این توضیح که کتابهای بیمحتوا و زردی که ترجمه میشوند به زبانهای اصلی اروپایی و غیر اروپایی نوشته و منتشر شدند، پس اینگونه آثار خارج از کشورمان هم وجود دارد به هنرآنلاین گفت: اما دلیل عمده و گرایش به ترجمه و نشر این متون در کشور ما، قضیه مالی است؛ یعنی هر چیزی که از آن پول درمیآید، شاهدیم که یورش عظیم و شدیدی به سمت آن هست.
او افزود: دلیل اینکه کتابی ترجمه میشود و ظرف یک سال نزدیک به 150 بار تجدید چاپ میخورد، اما به لحاظ محتوایی هیچ ارزشی ندارند این است که ساده خوانده میشود و هیچ چالشی برای خواننده ندارد چون کتاب اصیلی نیست. مخاطبان چنین آثاری هم نسبت به ترجمه آگاهی یا خودآگاهی ندارد و فقط میخواهند یک کتابی را بخوانند.
مترجم "سرگذشت ندیمه" با بیان اینکه تعامل دو طرفه پول محور شدن در صنعت چاپ و فرهنگ و از آن طرف خیل عظیم افرادی که در کتاب در پی یک مطلب آماده هستند به ترجمه صدمه زیادی وارد کرده است، ادامه داد: حدود 20 سال پیش کتاب "نکسوس" اثر هنری میلر را ترجمه کردم که هنوز چاپ دوم آن به فروش نرفته است. ولی در این مدت زمان کتابهایی ترجمه و چاپ شدند که برای من به عنوان مترجم ناامیدکننده بودند.
او با اشاره به اوضاع نشر و فروش کتاب، اظهارداشت: تا حدود 12 سال پیش خودم کتابها را برای ترجمه انتخاب میکردم اما مدتی است اگر بخواهم کتابی را به فارسی برگردانم با ناشر رایزنی میکنم تا مطمئن شوم فروش خواهد داشت یا نه؟ دلیل اینکه یکسری آثار کلاسیک دوباره ترجمه میشوند همین است؛ از آثار همینگوی تا مارکز. همواره بحران اقتصادی، بحران فرهنگی به همراه دارد و موضوع چنان ریشهای و عمیق است که فقط در بخش فرهنگی نمیتوان به آن پرداخت.
مترجم "فرار کن خرگوش" با این توضیح که هر کتابی که در مدت یک سال به عدد بالایی در چاپ میرسد میتوان گفت درباره آن کتابسازی صورت گرفته است، افزود: گاهی همین آثاری که در مدت کمی بارها تجدید چاپ میشوند را عینا ناشر دیگری منتشر میکند با همان کلمات. هیچ متولی وجود ندارد به این موضوع مهم رسیدگی جدی کند. امروزه فرهنگ حکم کلاس انشا را در دوران تحصیل پیدا کرده است که به آن اهمیتی داده نمیشد؛ در حالی که حیاتی بود. به همین ترتیب تمایلی هم وجود ندارد برای اینکه با جریان کتابسازی برخورد جدی صورت بگیرد.
سمی یکی از رویکردهای ناشران برای چاپ کتابهای ترجمه را مسئله سانسور دانست و گفت: یک نویسنده ایرانی با گفتن برخی مسایل در کتابش دچار مشکلات ممیزی میشود ولی این قضیه در ترجمه و کتابهای خارجی بسیار متفاوت است. از سوی دیگر مجموعه کل کارهای که در دنیا نشر مییابند نسب به تالیف در یک کشور بیشتر است در نتیجه تعداد این متون به تناسب افزایش پیدا میکند.
او شرایط و وضعیت حال حاضر این جریان را تغییرناپذیر توصیف کرد و افزود: امیدوارم در دوره ابتدایی، معلمهای شریفی استخدام شوند که البته بسیاری از آنها این ویژگی را دارند تا در 30 -40 سال آینده شاهد موفقیتهایی در زمینه ترجمه باشیم.