سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: صادق رشیدی پژوهشگر مطالعات نظری هنر و ادبیات، با این توضیح که کتاب جدیدی با عنوان "نظریههای نوین در تحلیل آثار ادبی و هنری" را در دست آمادهسازی برای انتشار دارد به هنرآنلاین گفت: این کتاب در واقع به دنبال معرفی و طرح نظریههای فرامتنی معاصر و نوین در تحلیل آثار ادبی و هنری است. مسئله اصلی کتاب، نظریههای مطالعات پسااستعماری است که به دلیل توجه به جنبههای بومی، موضوعات مهمی مانند هنر مهاجران یا هنرمندان مهاجر را بررسی میکند. اینکه چرا موضوع نظریههای معاصر در تحلیل آثار ادبی را مورد توجه قرار دادم این است که برخی از رویکردهای دهههای اخیر مانند "نقد زیست- محیطی" کمتر مورد توجه منتقدین بوده است و از آنجایی که ما نیازمند مطالعات انتقادی، اجتماعی و فرهنگی در مواجهه با آثار هنری هستیم، ضرورت پرداختن به نظریههای فرامتنی معاصر را برایم دو چندان کرد. به نظرم دهه امروز دهه مطالعات زیست محیطی و فرهنگی است.
او با بیان اینکه کتاب "نظریههای نوین در تحلیل آثار ادبی و هنری" به دنبال ارایه رویکردهایی است که لزوما به نقد ادبی آنگونه که رایج است نمیپردازد، بلکه نوعی فرایند بینارشتهای است، ادامه داد: این اثر تلاش میکند حوزههای کلان علوم انسانی معاصر را با هنر پیوند بزند و ساختارهای فرهنگی آثار هنری را به بحث بگذارد. مطالعات فرهنگی یکی از این مباحث است. در واقع در شیوههای رایج نقد ادبی، عموما ما با سه رویکرد کلی مانند "فرمالیسم"، "ساختگرایی" و "پساساختگرایی" مواجه هستیم که پیش از این به آنها توجه شده است. اگرچه پیوند این رویکردها بهطور مثال مشخصا در مورد تئاتر و سینما کم رنگ است. با این حال فکر میکنم نگاه و افق فرامتنی به دستاوردهای هنری و ادبی نیاز امروز ما در تحلیل ادبیات و هنر است. زیرا چالشهای اجتماعی و فرهنگی جوامع در حال حاضر بیرون از میدانهای مختلف فرهنگی قابل تصور نیست. بنابراین پرداختن به کارکردها و حتی دلایل فقدان کارکردهای فرهنگی مقوله هنر در کشور ما و محافل علمی میبایست مورد بررسی قرار بگیرد و برای این موضوع پرداختن پایههای نظری موثر فرهنگی در این امر محور اصلی مباحث کتاب اخیرم است.
رشیدی با این توضیح که "نقد زیست- محیطی" به عنوان یک رویکرد میان رشتهای در مطالعات ادبی و هنری، و نیز به عنوان یکی از رویکردهای انتقادی نقد ادبی، به مطالعه ارتباط میان ادبیات و محیط فیزیکی میپردازد، تصریح کرد: دقیقا به همان صورت که نقد فمینیستی زبان و ادبیات را از دیدگاهی جنسیت محور بررسی میکند و نقد مارکسیستی اطلاعاتی را درباره روشهای تولید و طبقه اقتصادی در خواندن متون مربوط به آن ارایه میدهد، نقد زیست- محیطی در تعریف گسترده آن عبارت است از ارتباط میان ادبیات و محیط زیست و به عبارتی دیگر مطالعه ارتباط بین مقوله انسانی و غیر انسانی.
این استاد دانشگاه افزود: نقد زیست- محیطی رویکردی "زمین بنیاد" را نسبت به مطالعات ادبی اتخاذ میکند. منتقدان محیط زیست و نظریهپردازان سوالاتی از این قبیل را مطرح میکنند: مظاهر طبیعت چگونه در یک شعر بازنمایی میشود؟ آیا استعارههای گوناگون درباره زمین بر رفتار ما نسبت به آن تاثیر میگذارد؟ چطور میتوان نوشتن درباره ویژگیهای طبیعت را به عنوان یک ژانر هنری توصیف کرد؟ علاوه بر این آیا مکان فیزیکی نسبت به یک نژاد، طبقه خاص و یا جنسیت باید در گروه انتقادی جدیدی قرار بگیرد؟ آیا نوشتن مردان درباره طبیعت، نسبت به زنان متفاوت است؟ مفهوم بیابان چطور با گذشت زمان تغییر کرده است؟ از چه راههایی و تا چه حدی بحران محیط زیست در ادبیات معاصر و فرهنگ عمومی رخنه کرده است؟ علم اکولوژی چه تاثیری بر مطالعات ادبی دارد؟ چگونه این دانش به تنهایی آماده تحلیل ادبی است؟ چه پیوند متقابلی میان مطالعات ادبی و گفتمان محیطی در ارتباط با رشتههایی نظیر تاریخ، فلسفه، روانشناسی، تاریخ هنر و اخلاقیات قابل تصور است؟ نقد زیست- محیطی مابین ادبیات و نظریههای فرهنگی معاصر قرار دارد، زیرا با علم اکولوژی ارتباط تنگاتنگی برقرار میکند. با توجه به پرسشهای کلیدی فعالان این حوزه، تشریح مبانی نظری و فکری رویکرد نقد زیست-محیطی به عنوان یکی از رویکردهای معاصر در نقد ادبی و هنری مورد توجه این کتاب است.
به گفته او، چند ناشر معتبر پیشنهاداتی برای چاپ این کتاب دادهاند که در حال مذاکره با آنهاست.
رشیدی درباره انتشار آخرین کتابش با عنوان "نشانهشناسی موسیقی" که کار مشترکی به همراه آزیتا افراشی است، اظهار داشت: این اثر دربردارنده 6 مقاله است که به بحث و بررسی موسیقی در سه زمینه "زبانشناسی"، "معنیشناسی" و "نشانهشناسی اجتماعی" میپردازد. از بین مقالههای حاضر دو مقاله به صورت تالیف است. به همین دلیل این کتاب در حقیقت نوعی ترجمه و تحقیق به شمار میرود و تلاش شده است تا دانشهای مورد نیاز در مورد نشانهشناسی موسیقی در اختیار علاقهمندان قرار بگیرد. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را منتشر کرده است.