به گزارش هنرآنلاین به نقل از روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو- ایران، مراسم "تجلی یلدا در اشعار حافظ و مولانا" با حضور حجت‌الله ایوبی دبیرکل کمیسیون، عبدالمهدی مستکین مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو- ایران، مهدی محبتی و عبدالمحمود رضوانی از اساتید ادبیات و علی خدایی و سعدالله نصیری از اساتید موسیقی در سالن اجتماعات کمیسیون ملی یونسکو- ایران، برگزار شد.
حجت‌الله ایوبی با بیان این که ما آموزه های زیادی داریم که در تاریخ شاید رگ و ریشه هایش گم شده است، گفت: ریشه های بسیاری از آیین‌ها در فرهنگ ایران اسلامی است.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران توضیح داد: مردم ایران به بهانه‌های مختلف به دنبال ایجاد شادی هستند و حتی برای کاشت و برداشت هم آیین‌هایی دارند که در فرهنگ و آداب و رسوم به آن اشاره شده است.
ایوبی ادامه داد: شمس می‌فرماید شادی هم‌چو آب لطیف صاف به هر جا می‌رسد در حال شکوفه عجبی می‌روید. غم هم‌چو سیلاب سیاه به هر جا که می‌رسد، شکوفه را پژمرده می‌کند و آن شکوفه که قصد پیدا شدن دارد، نهلد که پیدا شود. در فرهنگ ما بهانه‌های مختلف برای باهم بودن و گفت‌وگو و شادی کردن وجود دارد.
او گفت: شب یلدا غیر از دیدار و گفت‌وگو، فضایی برای شعر و کتابخوانی است. شعر در زبان ما جاری است و کمتر ملتی را سراغ داریم که این‌گونه شعر و ادب بر زبان مردمش جاری باشد؛ اساتید با زبان شعر و پدران با فرزندانشان با زبان شعر سخن می‌گویند. افتخار می‌کنیم در شب یلدا حافظ می‌خوانیم و پند و اندرزها می‌شنویم. گستره ادبیات فارسی ایران بسیار زیاد است تا جایی که اشعار خیام به روسی توسط ۱۴۰ مترجم، ترجمه شده است و در این سرزمین همه خیام می‌خوانند.
مهدی محبتی استاد دانشگاه و پژوهشگر نیز در این مراسم اظهار داشت: می‌توان در یک نگاه یلدا را به عنوان یک اسم و واژه بررسی کرد و دید چه شاعرانی از آن استفاده کرده‌اند. نوع برخورد دوم آن است که یلدا یک رمز است. با مفاهیم کهن می‌توان از آن به عنوان افتخاری در گذشته یاد کرد و همچنین کارکرد امروزی آن را دریافت.
او ادامه داد: یلدا به عنوان نماد تلاش دائمی انسان‌ها در جنگ پیوسته سیاهی و سپیدی است و این مهم مختص فرهنگ ما نیست و در کشورهای شرقی این مهم دیده می‌شود. در گزاره‌های زرتشت آمده است که هزاره ظلمت با هزاره نور می‌جنگد و یلدا تجسم لحظه آخر سیطره سیاهی است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: در اسلام نیز ظلمات و نور بسیار مورد توجه است و در فرهنگ‌های عبری نیز به این مهم اشاره شده است و همه ملت‌های متمدن برای آن که بگویند پایان شب سیه سپید است این مهم را آفریده‌اند و ادامه دادند.
محبتی ادامه داد: در دوره اسلامی، مهم‌ترین کسانی که به سیاهی و سپیدی می‌پردازند شاعران هستند. شاعران در گذشته زبان گویای مردم خودشان بودند و مانند امروز خیلی در کناره نبودند.
سپس از نگاه مولانا نسبت به مساله سیاهی و سپیدی، ترسیمی ارائه کرد و گفت: در آثار مولوی، ۴ پرده سیاه در هستی در نظر گرفته می شود و سالک باید این ۴ لایه را پاره کند و به نور برسد.
محبتی توضیح داد: لایه اول در نگاه عرفانی، وجود است و در این نگرش، جهان براساس ماده است و اساس ماده تیره است و جز رگه هایی از نور از آن نمی توان پیدا کرد. در لایه دوم و در دل این جامعه، مردمان هستند که در غفلت هستند مگر آن که با تلاش، خود را به رگه های نور پیوند دهند.
او تاکید کرد: در لایه سوم، در دل جامعه، مساله جسم است و حجاب سوم محسوب می شود. برای رهیدن از این پرده سوم باید نفس را آرام کرد. حجاب چهارم نفس است و کسی از این چهار حجاب می تواند رها شود که مسیر متعالی را طی کند تا به نور برسد و نور را باید کسب کرد. در عین حال حافظ وجود را خاکستری می‌بیند و در گزاره‌های مختلفی این را مطرح می‌کند.
عبدالمحمود رضوانی از اساتید دانشگاه و مترجم آثاری نفیس هم‌چون گلستان نیز اظهار داشت: واژه یلدا ریشه سریانی دارد و زیرمجموعه زبان سامی است و از زیرمجموعه زبان‌های آفریقایی و آسیایی است.
او ادامه داد: یلدا به معنای تولد است؛ میلاد خورشید و مهر و میترا. دو روز در سال داریم که شب و روز یکسان است اما دو روز داریم که انقلاب تابستانی و زمستانی است. در ابتدای زمستان، بلندترین شب و کوتاه‌ترین روز را داریم و در تابستان این فضا برعکس است.
این استاد دانشگاه با اشاره به استفاده از یلدا در ادبیات فارسی تاکید کرد: روز بعد از شب یلدا، "خُر روز" یا "روز خورشید" نامیده می شد؛ این روز، روز ویژه ای بوده و کهتری و مهتری معنایی نداشته است. در این روز کسی به کسی دستور نمی‌داده و همه کارها را داوطلبانه انجام می‌دادند و خون‌ریزی حتی ذبح ممنوع بوده و دشمنان ایران در این روز دست از جنگ می‌کشیدند و گاه این آتش‌بس یک روزه دائمی می‌شده است.
رضوانی توضیح داد: بسیاری در این روز از ترس گناه کاری نمی‌کردند. سرو برای ایرانیان مقدس است زیرا جلوی زمستان مقاومت می‌کند و یلدا در حیطه اسطوره‌شناسی هم وارد شده است.
میخاییل آنسیموف مدیر کانون گسترش فرهنگ پارسی «"حافظ" استان چلیابینسک روسیه مهمان روس این مراسم نیز اظهار داشت: از استان شلوینسک آمدم و برای من ادبیات فارسی بسیار لذت بخش است.
جمعیت ما نژاد کردی و تاجیک هستند و فارسی‌زبانان بسیارند و ۳ میلیون جمعیت داریم. من‌طرفدار زبان فارسی هستم و این زبان را در این استان گسترش می‌دهیم. دوست دارم بیشتر با فرهنگ ایرانی آشنا شوم و این افتخار بزرگی برای من است.
سپس به زبان روسی حافظ خوانی کرد.
عبدالمهدی مستکین مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو- ایران نیز در این باره با بیان این که یلدا قدمتی بالغ بر ۳ هزار سال دارد توضیح داد که سبب چیست در طولانی‌ترین شب سال شادمانی می کنیم.
او با اشاره به حکایتی از سهروردی عنوان کرد: مقصود از یلدا صرفا نشستن نیست. آزمون‌های زمستان و خزان و تابستان و بهار هم‌چو جان در پی می‌آیند. زمانی از یلدا می‌توانید بهره‌مند شوید که با طلوع خورشید سیاهی شما از بین برود وگرنه هر شب و روز ما یلداست. زمانی که به جدال با نفس کافرکیش بروید می‌توانید از تیرگی بروید.