سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: محمد جواد صابری، نویسنده معاصر گفت: میگویند نویسندهای برای نوشتن اولین جمله رمانش 10 سال فکر کرده است. هر چند این گونه حرفها به ویژه در مورد نویسندگان زنده، بیشتر میتواند جنبه تبلیغاتی داشته باشد، اما من میخواهم از این نقطه شروع کنم و نظر خودم را درباره شروع یک رمان بگویم.
او به هنرآنلاین گفت: فرض را بر این میگیریم که نویسندهای واقعا 10 سال صرف نوشتن اولین جمله رمانش کرده است. قطعا او این کار را کرده تا به غنای اثرش اضافه کند. حال سوال اینجاست که جمله اول یا شروع یک رمان چطور میتواند به غنای آن اثر کمک کند؟
نویسنده کتاب"نه چندان زیبا، با هوشی متوسط" ادامه داد: "در زندگی زخمهایی هست که مثل خوره روح را آهسته و در انزوا میخورد و میتراشد." شروع رمان بوف کور برای خیلیها از مردم عادی گرفته تا نویسندگان و منتقدان ادبی عالی است. شاید بر این اساس و از آنجا که این رمان یکی از پر تیراژترین، پر خوانندهترین و مشهورترین رمانهای فارسی است خیلیها را به دام تقلید (اینجا به طور خاص بحثم درباره آغاز رمان است) بیندازد.
صابری گفت: با این همه، نمیتوانیم بگوییم از این به بعد هر کسی رمانش را به این خوبی شروع کرد و در آغاز خواننده را درگیر اتمسفر کار خودش کرد، مقلد و به این اعتبار اثرش کم مایه است. بحث دقیقا باید همین جا قوام پیدا کند و به نتیجه برسد.
محمد جواد صابری با پیش کشیدن سوال "چرا آغاز بوف کور را دوست داریم؟" گفت: دلیل اصلی آن این است که هدایت با نوشتن جمله اول و در چند پاراگراف ابتدایی کارش، ما را وارد اتمسفر رمانش میکند. این اتفاق شاید در مورد برخی از دیگر آثار داستانی در ادبیات فارسی هم وجود دارد. " در ساعت یازده شب چهارشنبه آن هفته جن در آقای "مودت" حلول کرد." این جمله آغازی ملکوت بهرام صادقی هم میخکوب کننده است و باز هم، البته نه به اندازه بوف کور بلکه تا حدی، دلیل آن راه یافتن خواننده به فضای نوشته با خواندن ابتدای کتاب است.
صابری گفت: به نظر من موضوع اصلی همین است: آغاز کتاب را باید جوری نوشت که خواننده را وارد فضای نوشته کند. این اتفاق دقیقا آن چیزی نیست که در ابتدای پاسخم به آن اشاره کردم. قرار نیست صرفا جمله اول مسحور کننده باشد. آنهایی که حرفهایی مثل این میزنند که من 10 سال وقت صرف نوشتن جمله اول کتابم کردند و کسانی که به این موضوع به دید تحسین نگاه میکنند، در واقع مروجان سنتی مرده هستند.
صابری در پایان گفت: شاهکارهای زیادی وجود دارد که جمله اول آنها از آن جملههایی نیست که به عنوان کلام قصار می رود روی دیوارهای مجازی. جمله آغازی یک اثر و کل آغاز یک رمان به این دلیل اعتبار مییابد که تشخص میدهد به کار و ناگفته پیداست که هر رمان روی ستونهای خودش استوار شده است.