سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: روز بزرگداشت نظامی گنجوی در ۲۱ اسفند ماه هر سال فرصتی است برای ارزیابی کارنامه نظامی‌پژوهی در ایران و جهان و این‌که در چه حوزه‌هایی بایسته است به نظامی و آثارش توجه بیشتری صورت بگیرد و دانشگاه‌ها و مراکز ادبی و محققان در این باب پژوهش‌های نوین را در برنامه‌های خود در نظر بگیرند.
علی‌اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی و بین‌الملل شهر کتاب، با اشاره به روز بزرگداشت نظامی گفت: نظامی شاعر و داستان‌سرایی یگانه و بزرگ‌ترین سراینده منظومه‌های عاشقانه فارسی است و حکیمی بود که در آثارش گرایش‌های فلسفی مشهود است و آگاهی خوبی به دانش‌هایی چون نجوم، پزشکی، تاریخ و ... داشت و از تجارب ژرفی در بسیاری از امور دیگر برخوردار بود.
محمدخانی به بُعد شاعری نظامی اشاره کرد و تصریح کرد: از اشارات مکرر نظامی می‌دانیم که او نه روزها، بلکه شب‌ها به کار شاعری می‌پرداخت و در سراسر عمر خود گاه تا سپیده‌دم سرگرم این کار بود. او بیش از هشتاد سال زیست و در همان زادگاه خود، گنجه، درگذشت و به خاک سپرده شد.
معاون فرهنگی شهر کتاب با اشاره به آثار نظامی و معاصرانش گفت: نظامی نخستین منظومه خود، مخزن‌الاسرار را در حدود چهل سالگی آغاز کرد و بعد از آن به سرودن دیگر منظومه‌ها چون خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت پیکر و اسکندرنامه پرداخت. نظامی در سرایش مخزن‌الاسرار به حدیقه‌الحقیقه سنایی نظر داشته است و فاصله سرایش این دو اثر حدود سی‌ویک سال است.
او افزود: هفت‌پیکر از مهم‌ترین منظومه‌های نظامی است که به سبب ساختار هنرمندانه، فصاحت و روانی بیان، بکری و تازگی موضوع آن و مهارت در تکنیک حکایت‌سازی و نیز ارزش‌های هنری و زیباشناسی آن، شاهکاری بی‌مانند در ادب فارسی و حتا در ادب جهانی است و به زبان‌های دیگر هم درباره این اثر، آثار متعددی نوشته شده است.
محمدخانی به ایران‌دوستی نظامی اشاره کرد و گفت: نظامی سراینده‌ای ایران‌دوست و ایران‌ستاست و آثار او مشحون است از اشاره به اساطیر و تاریخ و روایات ایران کهن که او همیشه با غرور و احترام از آن یاد می‌کند و بدان می‌بالد و در آثارش بیش از همه از فردوسی و شاهنامه تاثیرپذیرفته است. همچنین آثار او و به ویژه دیباچه‌های آن‌ها، حکایت از ایمان عمیق او به توحید و دیانت اسلام و ارادت به پیامبر اکرم (ص) دارد.
محمدخانی به برگزاری کنگره نظامی در تبریز و باکو در هفته جاری اشاره کرد و گفت: بی‌شک نظامی، این شاعر فارسی‌زبان زمینه‌ساز نزدیکی ملت‌ها و فرهنگ‌هاست و در طول سده‌ها بسیاری از محققان ادبی منظومه‌های عاشقانه او را در حد آثار شکسپیر سنجیده‌اند و ایران‌شناسان و محققان فراوانی چون هلموت ریتر، یان ریپکا، برتلس، کراچکوفسکی، اورساتی، مایکل بری در کشورهای دیگر و وحید دستگردی، سعید نفیسی، علی‌اصغر حکمت، عبدالحسین زرین‌کوب، برات زنجانی، بهروز ثروتیان، سعید حمیدیان و ... از ایران درباره نظامی پژوهش‌های ارزشمندی را در اختیار علاقه‌مندان قرار داده‌اند.
او به فعالیت‌های مرکز فرهنگی شهر کتاب در باب نظامی‌پژوهی اشاره کرد و گفت شهر کتاب در حد توانایی و مسئولیت خود در سال ۱۳۸۹ به مدت یک سال درس‌گفتارهایی درباره نظامی را در روزهای چهارشنبه برگزار کرد تا نظامی‌شناسان با تحلیل و بررسی منظومه پنج گنج او، ویژگی‌های هنری، ادبی و فکری نظامی را برای علاقه‌مندان آشکار کنند و برگزاری این درس‌گفتارها باعث شد که اقبال مردم به آثار نظامی فزونی گیرد و کتاب‌هایی که درباره نظامی منتشر شده است بیشتر خوانده شود.
محمدخانی با اشاره‌به کارنامه نظامی‌پژوهی در یک‌سال اخیر گفت: در سال گذشته در مجموع ۶۱ اثر، از نظامی و درباره نظامی در۴۴۴۲۰ شمارگان منتشر شده است. از این میان، ۳۳ اثر به چاپ و تصحیح مجدد منظومه‌های نظامی اختصاص داشته و ۲۸ اثر به پژوهش درباره آثار و منظومه‌های او پرداخته است. بالاترین میزان توجه از میان آثار نظامی به خسرو و شیرین و لیلی و مجنون معطوف شده است.
متاسفانه اثر شاخصی درباره نظامی در یک سال گذشته منتشر نشده است که حاوی نکته و پژوهش نوینی باشد و کماکان کتاب‌سازی و چاپ آثار گذشتگان جریان دارد. امیدواریم که محققان در سال‌های آینده تک‌نگاری‌های نوینی درباره زندگی و آثار نظامی منتشر کنند.