سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: شاید دهه های دیگر محرم و صفر شور و گرمی عزاداری های دهه اول محرم را نداشته باشد، ولی به هر صورتی مجالس حسینی همچنان در مساجد و حسینیه ها برقرار است. شکی نیست که ارزش هر عملی به مقدار معرفت ما نسبت به آن است. محرم و صفر بهانه ی خوبی است برای افزودن بر معرفت مان نسبت به امام حسین(ع)، هدف قیام حسینی، شناخت یاران حسین بن علی(ع) و … . همه اینها راهی را باز می کند که عزاداری های ما نیز هرچه بیشتر رنگ و بوی حسینی بگیرد و عیارش بیشتر شود. وحید نصیری کیا در گزارشی با عنوان "کتاب‌هایی برای کسانی که حسین بن علی(ع) را دوست دارند" ۶۱ کتاب درباره امام حسین(ع) و قیام عاشورا به مخاطبان پیشنهاد داده است که اکنون 10 جلد از این کتاب‌ها به شما معرفی می‌شود.
طوفان بلا در کربلا/غلامرضا ادبی
فلسفه این کتاب جمع کردن مجموعه ای از نیازهای یک شخص در ماه محرم است؛ یک مجموعه کوچک و کاربردی. کتاب از دو بخش تشکیل می شود. بخشی در مورد ابعاد مختلف قضیه عاشورا و بخشی در مورد خود قضیه عاشورا و یاران و اتفاقات آن روز.
در بخش اول هرچیزی که لازم است درباره عزاداری دانسته شود را نویسنده به سرعت و اختصار مطرح کرده؛ و البته مستدل و منطقی و عالمانه. کتاب با فلسفه عزاداری شروع می شود و با بحثی تاریخی در مورد تاریخچه عزاداری ادامه پیدا می کند. از عزاداری قبل از خلقت حضرت آدم (ع) تا عزاداری حضرت رسول )ص) و عزاداری ائمه اطهار (علیهم السلام) بعد از شهادت ایشان.
در فصل بعدی به صورت خیلی کوتاه به آفات عزاداری بدون غر زدن اضافی پرداخته می شود! و بعد احکام عزاداری بنابر فتاوای علما مطرح می گردد؛ از شبیه خوانی تا علم برداری و سینه زنی و آرایش خانم ها. مختصر و مفید!
و بعد هم بحث گریه و برکات و آثار آن بر مصیبت حضرت سیدالشهدا (ع) و البته در ذیل هر کدام از این مباحث فصل هایی کوتاه که بحث را از جهات گوناگون باز می کنند.
بخش دوم کتاب به صورت روز شمار دهه محرم و به تبع هر روز، شخصی از یاران را مطرح می کند و البته بدون ماندن در لایه تاریخی در ضمن هربحث. مباحث متفاوت اخلاقی و علمی نیز مطرح می شوند.
حماسه و عرفان/آیت الله جوادی آملی
همان طور که از نام این کتاب بر می آید، موضوع آن درباره عرفان، حماسه و ارتباط بین این دو مقوله است. اصل مطالب کتاب، برگرفته از سخنرانی های آیت الله جوادی آملی است که در محرم سال ۱۴۱۱ق (۱۳۶۸ش) انجام شده و پس از انجام تغییرات لازم و حذف و اضافات، بازبینی و تأیید نهایی ایشان به چاپ رسیده است.
"نقش حماسه و تأثیر ستم ستیزی در تعالی روح بشر، زمینه اشتیاق عارفان ناب را به شهادت فراهم کرده و مجاهد کوی حق را با عرفان اصیل آشنا می سازد و این، همان هماهنگی حماسه و عرفان است."
"جهاد حقیقی بدون عرفان ناب نخواهد بود؛ چنانکه عرفان خالص بدون ایثار مال و جاه و نثار جان حاصل نخواهد شد. در وصف مجاهدان راستین، نشانه های عرفان مشهور است و در رسم عارفان واقعی، علامت های مجاهدت مشهود."
مطالب این کتاب که با محوریت عاشورا و نهضت حسینی(ع) است، طی یک مقدمه و سه بخش ارائه شده است: هماهنگی آیین اسلام با فطرت، فضیلت حماسه و عرفان، عارفان حماسه ساز و حماسه سازان عارف.
وارثان عاشورا/صفائی حایری
نوشته مزبور مجموعه ای است از پنج مبحث در زمینه: اضطرار به دین و حجت، حق و شبهه، احیای امر، وارثان عاشورا، اصحاب اباعبدالله(ع). این کتاب حاصل سخنرانی های استاد در چند دهه محرم می باشد که به همت و قلم خود ایشان، رقم زده شده.
در مبحث اول نویسنده به بحث اضطرار به ولیّ و انتظار از ولیّ و انتظار برای ولیّ پرداخته است و با توجه به آیاتی از سوره آل عمران و فجر و تکاثر، از تمحیص و بلاء و فتنه و اشتغال به نعمت ها گفت و گو کرده.
در مبحث دوم به تحلیلی از حق و شبهه می پردازد، تا در برخورد با شبهه و فتنه و وسوسه و بدعت، همراه نور و هدایت و بینات و فرقان، بتوانیم مسلط و سالم و بهره مند باشیم.نویسنده می کوشد تا نشان دهد همراه این بینات و با دستیابی به یک میزان مشخص و فرقان حاکم و با توجه به بیان حضرت امیر در خطبه ۱۸۲ نهج البلاغه که از حق و هدف، طریق و راه، قائد و رهبر و آداب و فقه حرکت گفت و گو می کنند، چطور می توان از بند شبهه رهید و زمینه فتنه را از بین برد و یا ضعیف کرد و از انحراف ها و بدعت ها رها شد.
در مبحث سوم به این نکته پرداخته شده که احیای امر اهل بیت را چگونه و از کجا دنبال کنیم، تا از کسانی باشیم که به حیات قلبی رسیده باشیم، آن هم تا روزی که تمامی دل ها می میرند.در این نوشته با توجه به تمامی روایات احیاء امر، از عوامل احیاء و مراحل پنج گانه آن، سخن به میان آمده.
در مبحث چهارم که عنوان کتاب هم از همین بحث گرفته شده، مولف توضیح می دهد که میراث حسین(ع) که وارث آدم تا خاتم است، به کسانی خواهد رسید که از آگاهی و علم، عبودیت و تقوا، عبودیت و صلاح برخوردار باشند و این ها وارثان عاشورایند.
در مبحث پنجم به تحلیل و تطبیق و بررسی اوصاف و خصوصیات اصحاب اباعبدالله، پرداخته می شود؛ که چطور مسلم بن عقیل به استقامت و هانی بن عروه به حمیت و حمایت و حرّ به محاسبه و مقایسه و انتخاب و حرّیت و عبودیت و زهیر به نجات و فلاح و سرداری و قیس بن مسهر و عبدالله بن یقطر به مقام سقایت و رسالت و شهادت و هم چنین دیگر یاران به آن مقام وفا و ادب و فداکاری و فوز رسیدند.
عاشورا/صفائی حایری
در این کتاب با توجه به این نکته که زندگی صحنه پیکارها و میدان مبارزه هاست، به اشکال مختلف، انگیزه ها، هدف ها، نیازها و سدها و مانع های جهاد و مبارزه می پردازد. و در نهایت با بررسی تحلیل های مختلف در رابطه با قیام و حرکت امام حسین(ع)، نویسنده خود به تحلیلی از قیام اباعبدالله(ع) می پردازد.
عاشورا !
از این داستان خون تا به حال تحلیل هایی شده است. تحلیل هایی نه چندان نزدیک و همدم، بلکه در برابر و مخالف با هم. شهادت،شفاعت، امر به معروف، جلوگیری از ظلم، انقلاب و تشکیل حکومت.
کتاب "عاشورا" بر آن است تا فهم دورهای نزدیک و بزرگ های فشرده را برای ما آسان تر کند.
چهل حدیث از امام حسین ع/صفائی حایری
"…گاهی من می خواهم مقدمه ای را شکار کنم، می کوشم و موفق نمی شوم و گاهی هم بدون مقدمه، عنایت ها را همراه می بینی که بیدار می کنند و صدا می زنند و خود را بر تو آشکار می سازند و تو می بینی که این ها از تو نیست و به آگاهی، به اختیار و به اقدام تو، مرتبط نمی باشد، که عنایت او و رعایت اوست. از یک محرّمی به فکر بهره مندی بیشتر از کلمات اهل بیت افتادم و شروع و ختم سخن را با کلام آن ها همراه کردم. دوستان توصیه کردند، که روایات را مستقل منتشر کنیم و شروع کردند. و من پیشنهاد دادم که اربعینیاتی فراهم کنیم، دست به کار شدیم و در نتیجه این چهل حدیث از اباعبدالله الحسین(ع) فراهم آمد."
حماسه حسینی/استاد مرتضی مطهری
حماسه حسینی نام مجموعه کتاب دوجلدی (و سابقا سه جلدی) است از استاد مرتضی مطهری، مشتمل بر کلیه سخنرانی‌ها و یادداشت‌های او پیرامون واقعه کربلا و تحریفات تاریخی صورت گرفته در نقل آن. جلد اول مجموعه دو جلدی شامل سخنرانی‌ها و جلد دوم شامل یادداشت‌های آقای مطهری است .این کتاب به چندین زبان ترجمه شده و تا کنون بیش از ۵۰ بار در ایران تجدید چاپ شده است.
استاد مرتضی مطهری در بخش تحریفات لفظی واقعه عاشورا، به شدت از محدث نوری و کتاب او در زمینه تحریفات عاشورا، یعنی لؤلؤ و مرجان متاثر است. ایشان مصادیق تحریفات لفظی را بیشتر از این کتاب نقل کرده و صراحت و شجاعت محدث نوری را تحسین میکند.
جان ها فدای دین/علامه مصباح
"جان ها فدای دین" ویرایش ۳ سخنرانی آیت الله مصباح در محرم ۱۳۸۳ شمسی است که توسط حجه الاسلام مهدی نادری قمی تدوین شده است.
در این کتاب، تحلیل انسان ساز و الهام بخشی از واقعه عاشورا می خوانید. تحلیلی که ابتدا با ذکر روایتی از امام صادق (ع) و ۵ وصیت مهم پیامبر عظیم الشان (ص) به امیرالمومنین(ع) شروع می شود.
پرهیز از دروغ، دوری از خیانت، خوف از خدا و گریه از خشیت الهی ۴ وصیت اول پیامبر(ص) به امیرالمومنین(ع) است و پنجمین وصیت، وصیتی است که عنوان کتاب را در بر گرفته و تحلیل می گردد: یاعلی! سفارش پنجم من به تو این است که مالت را و خونت را در راه دینت نثار کنی.
در ادامه حضرت علامه دو پرسش طرح کرده و به آن پاسخ می دهند. یکی اینکه چگونه خون امام حسین(ع) اسلام را بیمه کرد؟ و دیگر اینکه آیا اصولا جایز است کسانی جان خود را به خطر اندازند و خود و خانواده خود را به کشتن دهند برای بقای دین؟
همچنین یک تحلیل غلط و شاید بعضا رایج درباره قیام اباعبدالله (ع) مبنی بر اینکه حضرت به اعتماد نامه های کوفیان به سمت کوفه حرکت کرده و اگر می دانستند در این راه شهید می شوند، تقیه می کردند و راه برادر را در پیش می گرفتند، طرح و نقد شده و دیدگاه صحیح از زبان علامه مصباح نقل می گردد.
آذرخش کربلا/علامه مصباح
این کتاب بخشی از سخنرانیهای استاد مصباح یزدی است که در ایام محرم سال ۱۴۲۱ ایراد گردیده است. برخی از محورهای مورد بحث عبارت است از:
شبهاتی پیرامون عاشورا و بزرگداشت آن: در این قسمت از علل گرامیداشت عاشورا و عزاداریِ امام حسین علیه السلام و روشهای عزاداری بحث می‌شود.
زمینه های قیام عاشورا: در مباحث این بخش پیشینه تاریخی واقعه عاشورا و زمینههای اجتماعی انحراف جامعه و عوامل انحراف عملکرد معاویه و علل انفعال جامعه در برابر فعالیت های معاویه بررسی شده است.
هدف قیام: در این بخش پس از بحث از مفهوم اصلاح و تصریح به این حقیقت که هدف اصلی قیام امام حسین علیه السلام اصلاح مفاسد بوده است، درباره اموری چون اصلاح مطلوب و امر به معروف مطالبی عرضه شده است.
مدرسه حسینی/مصطفی دلشاد تهرانی
کتاب شامل یک مقدمه و دو فصل است که نگارنده در آن به بررسی خاستگاه و اصول مدرسه حسینی پرداخته است. نویسنده در این کتاب پس از پرداختن به جایگاه مدرسه حسینی، ساختار مدرسه حسینی را بررسی کرده و بیان می¬کند که این ساختار بر اساس فهم درست اسلام، جامعیت اسلام و هندسه صحیح اسلام است.
در بخش پایانی، نگارنده به اصول تربیتی مدرسه حسینی می¬پردازد و اصولی چون حریت و آزادگی، پارسایی، عدالتخواهی، شجاعت، جهاد، استقامت، دیگرخواهی، حق¬محوری، غیرت دینی، نفی خودکامگی، والاهمتی، حمیّت و سازش-ناپذیری، بینایی و بیداردلی و …. را در نهضت حسینی و فرهنگ اسلامی بررسی می¬کند و شواهد گوناگون و فراوانی را برای این اصول از مکتب امام حسین علیه¬السلام ارائه می¬کند که در شناخت مکتب حسینی با اهمیت است.
این کتاب، ساده و روان نوشته شده و استخراج نکات دسته¬بندی شده و منظم از نهضت حسینی، با اشاره به نمونه¬های آن از سخنان امام حسین و ائمه معصومین علیهم¬السلام از نکات مثبت و قابل توجه این کتاب محسوب می¬شود.
کوثر کربلا/آیت الله جوادی
این کتاب شامل مجموعه ای از سخنرانی های حضرت آیتالله جوادیآملی در دهههای محرم در شهرستان آمل به همراه مراثی گفته شده و با نگاهی به نقل‌های مورخان و ارباب مقاتل و نیز وقایع قبل و بعد از عاشورا توسط ایشان است که از گفتار به نوشتار تبدیل شده و در قالب ساختاری جدید و به صورت مهندسی پژوهشی عرضه شده است.
این کتاب مشتمل بر سه جام است؛ مبا حث این سه جام همگی زیرمجموعه مباحث عقل نظری و به تعبیری دیگر، جزء مباحث حکمت نظری و عملی اند که برخی درباره شناخت هست و نیست‌ها و بعضی درباره شناخت بایدها و نبایدها می باشند و انتخاب کلمه جام به جای فصل از آن روست که با نام کتاب هماهنگی بیشتری دارد.
در جام یکم این کتاب رسالت های معرفتی کربلا بیان و در جام دوم رسالت های عملی -اجرایی- کربلا ارایه می شود و در جام سوم که بلانوشان کربلا نام دارد؛ مقتل سید الشهدا(ع) با رویکرد خاص تربیتی ارایه شده که این رویکرد علت امتیاز آن از سایر مقاتل است.
گفتنی است مقدمه این کتاب نیز به قلم مفسر برجسته قرآن کریم حضرت آیت الله جوادی آملی است که با دارا بودن مضامین بلند فلسفی و عرفانی بر غنای این کتاب افزوده است و یک تحلیل عرفانی از رویکرد نهضت کربلا به دست می دهد.