به گزارش هنرآنلاین نشست خبری چهل و سومین جشنواره فیلم فجر با حضور منوچهر شاهسواری دبیر جشنواره صبح امروز ۱۰ بهمن در برج میلاد برگزار شد.
شاهسواری در ابتدای این نشست عنوان کرد: از همه دوستانی که در این ایام با نقدهایشان ما را کمک کردند سپاسگزارم. از کسانی که ما را تشویق کردند نیز ممنونم.
تجلیل از منوچهر والی‌زاده، سیروس الوند و رضا بابک
وی درباره تجلیل‌های این دوره افزود: فردا روز افتتاحیه از ۳ هنرمند تجلیل می‌کنیم؛ منوچهر والی‌زاده صدای زیبای تاریخ دوبله ایران، سیروس الوند از کارگردانان صاحب ایده و رضا بابک بازیگر برجسته و خاطره‌ساز تکریم می‌شوند.
شاهسواری گفت: همچنین امروز از پوستر بخش تجلی اراده ملی و پوستر بخش سیمرغ مردمی با همان مفهوم اصلی رونمایی می‌شود. مفهوم مادر همچنان در همه آثار ما جاری است.
وی درباره دلیل پذیرفتن دبیری این دوره از جشنواره توضیح داد: همین جا بگویم که جای آقای خزاعی خالی است. تمام کسانی که در این سال‌ها دبیر جشنواره بوده‌اند علاقه‌مند به سینما بودند و تلاش داشتند جشنواره مقبولی برگزار کنند. به عقیده من جشنواره فیلم فجر بعد از ۴۳ سال باید از نظر ساختاری به دبیرخانه ثابت، منابع مالی روشن و پیش‌بینی‌های لازم دست پیدا کند. من ۱۵ آبان پس مدت‌ها، دبیری جشنواره فجر را قبول کردم و ۲۳ آبان دوستان من در دبیرخانه جشنواره مستقر شدند. من این وضعیت را به نفع سینمای ایران نمی‌دانم.
حفاظت از رای مردم شرافت ذاتی ستاد برگزارکننده است
دبیر جشنواره یادآور شد: ما در ۲ ماه نمی‌توانستیم حتی اگر ایده‌ای هم داشتیم وارد مرحله عمل کنیم. من به احترام سینما دبیری جشنواره فیلم فجر را قبول کردم و فکر می‌کنم که هنر و هنرمندان مهم‌ترین میانجی‌های تاریخ هستند. تصویر و بنیان‌های تصویری جهان امروز حکم می‌کند که اهمیت سینما را بیش از پیش درک کنیم.
شاهسواری درباره سازوکار صیانت از آرای مردمی در جشنواره امسال عنوان کرد: من سال‌ها در خانه سینما مسئولیت داشته‌ام و آرای مردمی هم در آنجا نظارت می‌شد. در تمام دورانی که ما جایزه سیمرغ مردمی را اهدا کردیم هیچکس حتی دبیران جشنواره هم از نتیجه مطلع نبودند. اهمیت این جایزه برای برخی تهیه‌کنندگان، ارگان‌ها و سرمایه‌گذاران زیاد شد و دست به کارهای دیگری زدند. در تمام دوره‌ها نظام صیانت از رای مردمی وجود داشته است اما در برخی دوره‌ها به دلایل حاشیه‌ای از دادن این جایزه صرف‌نظر کرده‌ایم. حفاظت از رای مردم شرافت ذاتی ستاد برگزارکننده است. امسال نیز همه شیوه‌های فنی و تکنیکی برای محافظت از آرا رعایت شده است و رای‌ها در یک نظام آماری صحت‌سنجی می‌شوند.
فیلم سفارش شده در جشنواره نداریم
دبیر جشنواره فیلم فجر درباره شفاسازی آرای داوران و شایعه اینکه به برخی نهادها امتیازاتی تعلق گرفته است، توضیح داد: سن و سال من از اینکه کسی به من فشاری وارد کند، گذشته است. جشنواره محل رفت و آمد و خواسته هاست و نمی‌توان با آن جدل کرد اما من این موضوع را که فیلمی با سفارش کسی یا نهادی به جشنواره آمده باشد، به جرات رد می‌کنم. تک تک این فیلم‌ها با امضای هیئت انتخاب وارد بخش مسابقه شدند.
وی افزود: از دیشب آثار برای داوران ما اکران شده است تا فیلم‌ها را داوری کنند و حتماً این پیشنهاد را به داوران می‌دهم که پس از جشنواره رای داوران به همه فیلم‌ها را منتشر کنیم اما این مساله نیاز به اجازه طرفین دارد.
شاهسواری درباره استقبال هنرمندان از حضور در جشنواره گفت: وقتی که به ستاد جشنواره آمدیم نگران بودیم که هنرمندان از ما استقبال می‌کنند یا نه. حقیقتاً از روز اول شرایط اجتماعی، نحوه گفتگوی ستاد با هنرمندان و میل هنرمندان به حضور در جشنواره را تا این حد پیش‌بینی نمی‌کردم. من مدیون کسانی هستم که اصرار داشتند در این جشنواره حضور داشته باشند و من این مساله را یک بخت‌یاری اجتماعی می‌دانم. من به عنوان نماینده ستاد جشنواره دست کسانی را می‌بوسم که دوست داشتند در این جشنواره حضور داشته باشند اما نیستند و جایشان خالی است. در هنر هیچکس جای کس دیگری را نمی‌گیرد و هرکسی جایگاه خودش را دارد.
وی درباره نکات ویژه جشنواره امسال توضیح داد: من جز طیفی از آدم‌هایی هستم که معتقدم هر امر خیری در طول هزاران سال این سرزمین صورت گرفته است، تمام ما در آن سهیم بوده‌ایم. من اصلاً جزو آن دسته آدم‌ها نیستم که به تقسیم بندی دولت‌ها اعتقادی داشته باشم و بگویم فلان فیلم و جشنواره برای فلان دولت است. امسال با سلیقه دیگری به جشنواره نگاه شده است. جشنواره محل جدل‌های سابق نیست بلکه محل افق‌گشایی‌هایی آینده است. اگر درباره گذشته جدل کنیم انگار در یک مرداب گیر افتاده‌ایم. اگر برای فردا و امروزمان ایده‌ای نداشته باشیم این جدل‌ها کمکمان نمی‌کند. جشنواره خودش نمی‌تواند منتقد سال گذشته خودش باشد و نباید دائم ایرادات را به دیگران نسبت و حسن‌ها را به خودمان نسبت دهیم. فیلم‌ها را خواهید دید و متوجه می‌شوید که جامعه سینمایی ایران و به خصوص نسل جوان فارغ از این تقسیم‌بندی های دولتی و جدل‌ها راه خودش را ادامه می‌دهد.
شاهسواری یادآور شد: بخش اکران ویژه مخصوص فیلم‌هایی است که به دلایل مختلف در قالب جشنواره نمی‌گنجند مانند سال تولید فیلم، نقص فنی، ممیزی و …. نمایش این دسته از فیلم‌ها که تنوع موضوعی و ساختاری دارد، می‌تواند آینه تمام‌نمایی از سینمای ایران را در منظر شما اهالی رسانه قرار دهد. شما می‌توانید نماینده‌ای از تمام موجودی سینمای ایران را در بخش‌های مختلف جشنواره فیلم فجر مشاهده کنید و فرصتی برای نقد و تحلیل و نظر داشته باشید.
وی درباره اکران دانش آموزی گفت: ما نمایش‌های ویژه ای در سانس صبح سینماها برای دانش آموزان داریم. برای توانخواهان نیز درخواست اکران ویژه آثار سینمایی را داشتیم. همچنین نمایش فیلم‌های جشنواره در فضای باز جزیره بوموسی آغاز می‌شود و از ۲۷ بهمن سالن سینمای بوموسی به زنجیره اکران‌ها اضافه خواهد شد.
بانی توسعه و گسترش حواشی جشنواره نباشید
شاهسواری درباره حواشی احتمالی جشنواره بیان کرد: ما با تن دادن به حاشیه‌ها این فرصت را ایجاد می‌کنیم که برخی فکر کنند با حاشیه‌سازی می‌توانند به چیزی دست پیدا کنند. این تمنای من از شما اهلی رسانه است که بانی توسعه و گسترش حواشی جشنواره که ربطی به هنر و جشنواره و نقد ندارد، نشوید.
وی در پاسخ به اینکه در ۲ سال گذشته برخی نسبت به ایران بی مهری داشتند و از سوی دیگر به خاطر وطن در جشنواره حضور دارند، گفت: پاسخ به این سوال هم آسان است و هم سخت. اگر حتی فرض بر بی‌مهری کنیم آیا پاسخ بی‌مهری، بی‌مهری است؟!. من فکر می‌کنم ما حق نداریم به هرکسی که در این سرزمین زندگی می‌کند و شهروند این کشور و تابع قوانین این کشور است بی‌مهری کنیم. ممکن است در بعضی از امور اختلاف سلیقه یا تضاد منافع یا حتی تعارض منافع داشته باشیم آیا اینها را با قاعده حد اکمل تنبه یکدیگر جلو ببریم یا فرصت‌ها را بار دیگر برای کنار هم بودن ایجاد کنیم. به نظرم شیوه دوم با توجه به خصلت‌های فرهنگی اعتقادی تاریخی ما همگون‌تر است.
جشنواره نباید محل تنبیه کسی قرار گیرد
وی افزود: همه ما از اینکه در موقعیتی قرار بگیریم که با هم مهربانی کنیم خوشحال می‌شویم و کسی را ندیدم که به این دلیل غصه خورده باشد. باید شرایط را در نظر گرفت. گاهی امکان تشخیص درست برای طرفین وجود ندارد و جشنواره ذاتاً محل تشویق است. جشنواره برگزار می‌شود تا مشوق هنرمندان باشد و محل تنبیه کسی نباید قرار گیرد. همه باید متوجه باشیم که کجا زندگی می‌کنیم و چه تعهداتی داریم.
دبیر جشنواره تصریح کرد: می‌دانم که جشنواره با جایزه نقدی بخشی از اعتبارات تاریخی خودش را به چالش کشید. یعنی ما وارد جریانی شدیم که فکر کردیم باید جایزه سیمرغ را با جایزه نقدی همراه کنیم درحالی که جایزه سیمرغ که ذاتی فلسفی دارد، بیش از جایزه نقدی است. متاسفانه جایزه نقدی را در ادوار مختلف بالا و پایین بردیم و جایزه نقدی را از ساختار و منش درست خارج کردیم. می‌دانم که دوستانی که این تصمیم را گرفتند با نیت خیرخواهانه این کار را انجام دادند اما از عواقب آن غفلت کردند. جایزه نقدی امسال بین فیلم‌های بلند داستانی، کوتاه، مستند و جوایز بخش تبلیغات از تناسب کافی برخوردار است و اعداد و ارقام به نسبت امکانات مالی جشنواره تغییر جدی هم خواهد داشت.
۴ مجری نشست‌ها را برگزار می‌کنند
شاهسواری بیان کرد: جشنواره فیلم فجر و نشست‌های پرسش و پاسخ پیش از اینکه محل نقد و پرسش و پاسخ و تحلیل فیلم باشد، بیشتر محل آشنایی و ایجاد فضا برای فیلم است. کسانی که به تازگی فیلم ساخته‌اند باید فرصت مواجهه با شما خبرنگاران را پیدا کنند. از باب یک آرزو باید بگویم که دوست دارم دوستانی که در این نشست‌ها حضور پیدا می‌کنند با شوق و ذوق از اینجا خارج شوند نه من باب تعریف و تمجید بلکه از نظر تجربه‌ای که به دست می‌آورند.
مسعود نجفی درباره مجریان نشست‌ها گفت: از روز ۱۲ بهمن بعد از هر فیلم نشست برگزار می‌شود محمدرضا مقدسیان، فرزاد حسنی، منصور ضابطیان و اکبر نبوی مجریان این نشست‌ها هستند.
دبیر جشنواره درباره جابه‌جایی سانس برخی فیلم‌ها در سینماهای مردمی توضیح داد: میزان تقاضای خرید بلیت، سیستم را دچار اختلال کرده است و باید از همه تقاضا کنیم که در ساعت‌های مختلف بلیت بخرند تا قبل از شروع سانس‌ها بلیت فروشی فیلم‌ها باز شود. ما امسال سالن‌های اختصاصی را تقریباً به صفر رساندیم و به جز رسانه‌ها، شهرداری و بانک ملی دیگر کسی سالن ویژه ندارد. برای دانشجویان نیز این امکان را درنظر گرفتیم که بلیت نیم بها خریداری کنند که تاکنون این اتفاق رخ نداده بود. مجموع این اتفاقات نشان می‌دهد شور و شوق برگزاری جشنواره به مردم نیز رسیده است.
شاهسواری گفت: ما پری شب مطلع شدیم که فیلم «زمانی در ابدیت» به دلایل گوناگون امکان حضور در جشنواره را ندارد که یک بخشی از آن فنی بود و ما امکان دسترسی به نسخه نهایی را نداشتیم. دلیل نداشتن فیلم رزرو نیز این بود که تعداد رای‌های نزدیک به هم خیلی زیاد بودند و دشواری زیادی برای انتخاب فیلم رزرو داشتیم پس فکر کردیم عادلانه این است که فیلمی به بخش مسابقه اضافه نشود و تمام فیلم‌ها در بخش خارج از مسابقه در جشنواره حضور داشته باشند.
وی درباره انتخاب مجریان تکراری برای افتتاحیه و اختتامیه بیان کرد: واقعاً به شما بگویم که مجری خوب کم است. مراسم افتتاحیه از ساعت ۱۸:۳۰ در تالار وحدت برگزار می‌شود. جوایز بخش تبلیغات در افتتاحیه اهدا می‌شود و تکریم از هنرمندان را خواهیم داشت. آقای معین شریف خواننده معروف لبنانی با ایده یادبود از همه مردمان خاورمیانه که بسیار مورد رنجش قرار گرفتند، قطعاتی را اجرا خواهد کرد. آقای وزیر ارشاد در مراسم افتتاحیه سخنرانی خودهند کرد اما مراسم اختتامیه هیچ سخنرانی نخواهد داشت و به خود مراسم و اهدای جوایز می‌پردازیم.
در اهدای جوایز پیرو فراخوان هستیم
دبیر جشنواره درباره اهدای جوایز ویژه و مصلحتی گفت: هر جایزه‌ای که در فراخوان جشنواره اعلام شده باشد، اهدا می‌شود. تمرکز ما متمرکز بر کیفیت و وجه تکنیکال و هنری آثار است. جایزه تماشاگران کارکرد خودش را دارد و سیمرغ از نگاه ملی نیز امسال اهدا می‌شود اما جایزه ویژه دیگری نداریم.
شاهسواری گفت: ما پری شب مطلع شدیم که فیلم زمانی در ابدیت به دلایل گوناگون امکان حضور در جشنواره را ندارد و یک بخشی از آن فنی بود و ما امکان دسترسی به نسخه نهایی را نداشتیم. دلیل نداشتن فیلم رزور این بود که تعداد رای‌های نزدیک به من خیلی زیاد بودند و دشواری زیادی برای انتخاب فیلم رزرو داشتیم و فکر کردیم عادلانه این است که فیلمی به بخش مسابقه اضافه نشود و تمام فیلم‌ها در بخش خارج از مسابقه در جشنواره حضور داشته باشند.
وی افزود: واقعاً به شما بگویم که مجری خوب کم است. مراسم افتتاحیه از ساعت ۱۸:۳۰ در تالار وحدت برگزار مب‌شود.جوایز بخش تبلیغات در افتتاحیه برگزار می‌شود و تکریم از هنرمندان را خواهیم داشت. آقای معین شریف خواننده معروف لبنانی با ایده یادبود همه مردمان خاورمیانه که در این دوره بسیار مورد رنجش قرار گرفتند. آقای وزیر ارشاد در مراسم افتتاحیه سخنرانی خودهند کرد و مراسم اختتامیه هیچ سخنرانی نخواهد داشت و به خود مراسم و اهدای جوایز می‌پردازیم.
هر شجاعتی الزاماً به معنای سر به دیوار کوبیدن نیست
شاهسواری در پاسخ به این پرسش که چرا دبیران جشنواره فیلم فجر در سال‌های اخیر محافظه‌کار شده و جسارتشان را از دست داده‌اند، بیان کرد: من آدم شجاعی نیستم و شجاعت را در رعایت عقل، تدبیر و درایت هم می‌دانم. هر شجاعتی الزاماً به معنای سر به دیوار کوبیدن نیست.
وی یادآور شد: این مساله وجه اجتماعی هم دارد و دختران و پسران جوان ما از ما توقعاتی دارند که نتوانستیم به آنها پاسخ دهیم نه به دلیل عدم‌شجاعت بلکه به دلیل نادانی‌مان. اینکه هنرمندی از رئیس جمهورش برای اکران فیلمش تقاضا می‌کند به نظر من ایرادی ندارد بلکه حق شهروندی ایشان است که درخواست کند. اگر به فرض مثال رئیس جمهور فیلمی را وارد جشنواره کنند از نظر افکار عمومی ظلم به آن فیلم است یا حمایت از آن فیلم؟ معیار جشنواره ما برلین و کن و … نیست. اگر جشنواره‌ای مانند جشنواره فیلم فجر در جهان یافتید از طرف من جایزه دارید. ما تنها جشنواره در جهان هستیم که محصولات تولیدی کشور را که به نمایش عمومی در نیامده است در همه اجزا مورد داوری قرار می‌دهیم. این منحصربه‌فرد بودن جشنواره نیز اقتضاعات خودش را دارد. فجر را یا باید از قالب جشنواره خارج و به جشن ملی تبدیل کنیم که من هم با این ایده موافقم و یا قوانین جشنواره و نظام داوری آن را بپذیریم. باید تفاوت‌ها را درک کنیم و این تفاوت‌ها عیب نیستند بلکه ویژگی جشنواره فیلم فجر هستند. شما به من بگویید که ما چه کاری بکنیم که جشنواره‌مان به بهترین شکل ممکن برگزار شود.
وی درباره جداسازی بخش بین‌الملل از بخش ملی گفت: من جزو موافقان جداسازی بخش بین‌الملل و ملی بودم و به نظرم جشنواره فیلم فجر صاحب مقام و منزلت بالایی است. نمی‌دانم که قدم‌بعدی دوستان سازمان سینمایی برای جشنواره بین‌المللی چیست و فقط می‌دانم که مشغول مذاکره با فیاپ برای انتخاب تاریخ برگزاری جشنواره هستند.
شاهسواری درباره اعلام روزانه فیلم‌های بخش اکران ویژه گفت: بگذارید جشنواره هیجانی باشد و هر روز متوجه شویم که چه فیلمی در بخش اکران ویژه به نمایش در می‌آید!
دبیر جشنواره بیان کرد: اینکه دو سوم فیلم‌های رسیده به جشنواره از آرای کمی برخوردار بوده است، کاملاً غلط است. اینکه حوصله شما از دیدن برخی فیلم‌ها سر می‌رود طبیعی است و ممکن است من هم گاهی از خواندن برخی مطالب حوصله‌ام سر برود. حضور ۳۳ فیلم به دلیل وجود ۲۲ فیلم در بخش سودای سیمرغ و ۱۱ فیلم در بخش نگاه نو همواره بوده است اما ما امسال گفتیم که عوامل و بازیگران فیلم‌های بخش نگاه نو نیز مورد داوری قرار بگیرند. تعداد فیلم‌ها براساس مقررات فراخوان جشنواره انتخاب شده‌اند و در فراخوان نیز اعلام شده است که اگر تعداد انیمیشن‌ها بیش از ۳ فیلم باشد مورد داوری جدا قرار می‌گیرند. باز هم باید تاکید کنم که جشنواره فیلم فجر قوانین و مقررات خاص خودش را دارد.
امکان بازگشت سیمرغ اقتباسی به جشنواره
وی درباره رویکرد جشنواره نسبت به فیلم‌های اقتباسی و احتمال بازگشت سیمرغ اقتباسی گفت: به عنوان یک علاقه‌مند و مشتاق به اثر اقتباس در سینمای ایران اگر تعداد فیلم‌های اقتباسی سینمای ایران از یک تعدادی بیشتر شود دبیر جشنواره می‌تواند از اختیاراتش برای برگرداندن سیمرغ اقتباسی و داوری این آثار استفاده کند. هنوز اطلاعات دقیقی از تعداد آثار اقتباسی این دوره در اختیار نداریم.
شاهسواری در پاسخ به پرسشی درباره لزوم بازگشت کیفیت به جشنواره گفت: بخشی از این اتفاقات به روزنامه‌ها در گذشته باز می‌گشت. روزگاری که جلوی دکه روزنامه فروشی‌ها صف می‌کشیدیم و امروز متاسفانه دیگر این اتفاقات رخ نمی‌دهد. امروز جشنواره یک تعداد فیلم خوب داشته، یک تعداد متوسط و یک تعداد هم ضعیف. این اجتناب ناپذیر است و باید گفتگو کرد و پیشنهاد داد و شرایط را سنجید. امروز در توسعه فضای مجازی و هوش مصنوعی به سر می بریم. تکنولوژی‌های جدید که فقط فنی و تکنیکال نیستند بلکه روح و روان و شیوه اندیشه و رفتار ما را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و در جهان دیگری هستیم.
وی در پایان صحبت‌هایش بیان کرد: روزگار گذشته، امروز فقط خاطره است پس باید خود را متناسب با شرایط روز وفق دهیم که اگر اینگونه نباشد دچار مشکلات جدی خواهیم شد و سینما تنها یک بخش از آن است. نقد و بررسی که در گذشته در سینما شهر قصه رخ می‌داد کاملاً متفاوت بود اما امروز در همین سالن هزار و ۲۰۰ نفر می‌نشینند و فیلم می‌بینند پس بازگشت به شیوه گذشته شدنی نیست.
در پایان مسعود نجفی از کسانی که فرصت طرح سوالشان مطرح نشد عذرخواهی کرد و به همه خداقوت گفت.