به گزارش هنرآنلاین، نشست تخصصی مهران کاشانی فیلمنامه‌نویس و مدرس سینما با عنوان «ایده ناظر و اهمیت آن» ظهر دیروز ۲۸ مهرماه در خلال برگزاری چهل و یکمین جشنواره فیلم کوتاه تهران در پردیس سینمایی ملت برگزار شد.
مهران کاشانی در این نشست گفت: ایده ناظر ترجمه کلمه «controlling idea» است که البته شاید ترجمه بهتر آن ایده هدایت‌کننده یا کنترل کننده ایده باشد اما به هر حال با نام «ایده ناظر» جا افتاده است و از آن استفاده می‌کنیم چون کلمه «ناظر» به گونه‌ای است که پشتوانه و یک مفهوم از بالا دارد در صورتی که ایده کنترل‌کننده ایده‌ای است که آمیخته با فیلمنامه است و در جریان زنده فیلمنامه مشارکت دارد و قابلیت تغییر دارد.
وی افزود: یک ابهامی در بیان مفهوم ایده ناظر در کتاب «داستان» رابرت مک‌کی وجود دارد به نحوی که وقتی این کتاب را می‌خوانید، نمی‌دانید ایده ناظر را باید قبل از نگارش داشته باشید یا در پایان به ایده ناظر می‌رسید و کشف‌اش می‌کنید چون ما قطعا در ابتدای کار باید ایده ناظر را داشته باشیم ولی در طول نگارش به دلایل کشف و شهودهایی که صورت می‌گیرد و به دلیل هیجانات نویسنده ایده ناظر مستعد تغییر است. ایده ناظر اولیه به مرور تغییر می‌کند اما لزوما نمی‌شود گفت این موضوع به دلایل ناخودآگاه است.
کاشانی درباره رابطه فرم و معنا و محتوا گفت: این بحث یک بحث قدیمی و همیشگی است از نظر من معنا فرم را استخدام می‌کند. جریان پست مدرن در سینما را در همین زمینه داریم.
این فیلمنامه‌نویس ضمن انتقاد بر شیوه آموزش فیلمنامه‌نویسی در سینما گفت: ما دچار سردرگمی و در مواجهه با انبوهی کلمات و اصطلاحاتی هستیم که ممکن است خلاقیت بچه‌ها را فلج کند. هنر ما این نیست که خلاقیت و آفرینش فیلمنامه را با اصطلاحات پیچیده مسدود کنیم بلکه ما باید بتوانیم امر پیچیده را ساده کنیم.
کاشانی توضیح داد: فیلمنامه‌نویسی اصولاً مرتبط به علوم اجتماعی و دانش بین رشته ای است. برای فیلمنامه‌نویسی باید روان‌شناسی، جامعه شناسی، فلسفه، انسان شناسی و… را هم یاد بگیرید و باید این حوزه‌ها را هم مطالعه کنید چون فیلمنامه‌نویسی علم نیست.
وی در پاسخ به این سوال که زمان یک فیلم را چگونه می‌شود رصد کرد و از کجا بدانیم یک قصه مناسب فیلم کوتاه است یا بلند؟ اظهار کرد: وقتی قرار بر تغییر شخصیت باشد ما اساسا با فیلم بلند سر و کار داریم اما وقتی با تغییر مود، وضعیت یا احساس شخصیت طرف هستیم با فیلم کوتاه کار داریم.
وی در بخش دیگر از صحبت‌های خود عنوان کرد: من در صفحات اینستاگرام کسانی را می‌بینم که فیلمنامه نویسی آموزش می‌دهند اما به اشتباه این کار را می‌کنند چون ما در اصلاحات فیلمنامه اتفاق نظر نداریم.
وی در پایان در پاسخ به این پرسش که ایده ناظر باید حتما وجود داشته باشد یا نه؟ مطرح کرد: یک پژوهشگر روایت می گوید بهترین نقطه برای شروع یک فیلمنامه، دانستن پایان فیلمنامه است.
چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار تا ۲ آبان ۱۴۰۳ در پردیس سینمایی ملت در حال برگزاری است.