گره سینما خبرگزاری هنر ایران: علی روئینتن، کارگردان فیلم های دلشکسته و زمهریر در گفتوگو با هنرآنلاین درباره دلایل تولید نشدن آثار مذهبی و دینی در سینمای ایران گفت: یکی از دلایلی که به سیاق گذشته فیلم تاریخی دینی مطرحی در سالهای اخیر ساخته نشده نبود عزم لازم در مدیریت تولید فیلم بوده است. عملکردی که اتفاق افتاده این را نشان میدهد. چند سال اخیر سینما تلاش کرد گیشه را تامین کند و از تمرکز بر دیگر عرصههای فیلمسازی دست کشید. مسئولان به نظام و باورهای اعتقادی مردم توجه داشته باشند و متناسب با آنها به تولید فیلم بپردازند. در بساط امام حسین، ممکن است پول نباشد، اما حرارتی که در این غم نهفته است برای مردم محترم است. چند سال است که نتوانستم پروانه فیلم «شهید هادی» را بگیرم. آنچنان که شنیده میشود، به این دست از فیلمها توجهی نمیشود.
روئینتن بیان کرد: یکسری تهیهکنندگان هستند که دغدغهشان سرمایه است. میروند دنبال پول درآوردن و به هر قیمتی فروش کردن. از اول انقلاب همین طور بوده. این ارگانها و نهادها بودند که کمک میکردند فیلمهای ارزشمند و جریانساز دینی ساخته شود. الان دیگر گیشه برای ارگانها الویت پیدا کرده است. به کارنامه تولید فیلم ارگانها در چند سال اخیر توجه کنید آیا فیلم شاخصی دارند؟ نمیتوان صرف تولید گفت توجه به این دست فیلمهاست. فیلم تولید میشود اما کدام فیلم ماندگار شد. آدمها به جای اینکه فیلم اعتقادی و دلی بسازند، کارنامه میسازند تا موقعیتشان را حفظ کنند. اغلب همهی ارزشها صرف حفظ میز بالادستیها میشود و از آن طرف دیگران این را از چشم دین میبینند.
این فیلمنامهنویس و کارگردان سینمای ایران افزود: دلم میتپد برای ساخت فیلم دینی، همهی همکارانم این چنین هستند. زمانی که آدمها باید تایید شوند و نه اثرشان، نتیجه این میشود. در پشت پرده سعی کردند تعیین کنند چه کسی فیلم بسازد و چه کسی فیلم نسازد. میتوانم در آینده اسامی آنها را هم افشا بکنم. با وجود صرف هزینههای هنگفت نتوانستند فیلم ترازی بسازند. به تاریخ سینمای دینی که نگاه بیندازید ما «کرخه تا راین»، «روز واقعه» و «بازمانده» را داریم. در این چند سال، یک فیلم در این حد و اندازه ساخته شد؟
کارگردان فیلم «دلشکسته» ادامه داد: در حال حاضر سینمایی نداریم. وقتی امروز فیلمی نداریم چه امیدی برای آینده میتوانیم داشته باشیم. حوزه هنری که اتفاقا میگویند جوانی خوشفکر مسئولیتش را عهدهدار است، اینهمه سرمایهگذاری کرده، چه اثر فاخری تولید کرده است؟ ارگانهای ارزشی ایران، دولتی و غیردولتی، بیایند بگویند چرا نمیتوانند یک فیلم تراز انقلابی، فیلم تراز مردمی و اجتماعی و ارزشمند بسازند. این ارگانها بعضا ربطی به تغییر دولتها هم ندارند. بودجه دارند. بروند فیلم بسازند. فرض بگیرید من پولدارم، اختیار دارم بعد برای آنچه که در اختیارم نیست تعیین تکلیف میکنم و برنامهریزی میکنم. نمیشود. اینها برنامههایی است که صرف میز نگه داشتن اجرا میشود. یکسری کارشناس و خبرنگار میآورند، چهار تا هم عکس میگیرند و سخنرانی میکنند و تمام.
وی اضافه کرد: کسی حق ندارد راجع به کلیات کارشناسی کند. هر کس برود ببیند خودش چه کرده. این ارگانها هم سینما دارند، هم تجهیزات فیلمسازی؛ این ارگان الان باید در عرصه فیلمسازی بیداد کند. بروید بررسی کنید ببینید چه آثاری را اکران میکنند. بعد فیلمهای خودشان را اکران نمیکنند. چرا؟ چون میخواهند به پول برسند. پل در میآورند، میروند خرج تولید آثاری میکنند که فرهنگ مردم را به تاراج میبرند. حالا همین ارگانها میآیند وزارت فرهنگ را که نه بودجهای دارد، نه تجهیزاتی، زیر سوال میبرند. یک موقعی این ارگانها سلیقه سینمای ایران را میساختند. همیشه حرف این است که قرار است در سالهای آینده جبران کنند.
روئینتن سینمای ایران را روابط عمومی فرهنگ ایران در جهان دانست و گفت: در این چهلوخوردهای سال روابط عمومیِ فرهنگِ انقلابِ مردمِ ایران در جهان، تنها چیزی که هیچ کس نمیتواند کتمانش کند، سینما بوده است. نه ارزش افزوده مالی و نه تحریم نمیتواند جلودار سینما باشد. ما میتوانیم همزمان با اینکه تحریممان میکنند فیلممان را در دل جشنوارههای آنها اکران کنیم. ولی مسئولان با وجود بودجه و امکانات از این فرصت بهرهبرداری بهینه نمیکنند.
وی با اشاره به راهکار دولت جدید برای گذر از تهدیدات پیش روی سینمای ایران ادامه داد: دولت جدید هیچ راهی برای گذر از تهدیدات فرهنگی ندارد به جز برگشت به فرهنگ، باور و اعتقادات اصیل مردم. دقت کنید این شور و حرارتی که در تکایا و مراسمات مذهبی وجود دارد، در دولتهای مختلف تغییر نمیکند. این دست از اعتقادات ریشهای هستند. مردم باید از دست مسئولان گلهمند باشند، اما شرایط به گونهایست که مسئولان از مردم ابراز ناراحتی میکنند. چون به میزشان کمک نکردند. این شمایید که باید بگویید با بودجهای که در اختیارتان بوده چه فیلم جذاب، فاخر ساختید که مردم استقبال نکردند.
روئینتن ارگانها و نهادهای فیلمساز را مورد خطاب قرار داد و اظهار کرد: در مملکت امام حسین، ما دو فیلم امام حسینی نداریم. ارگانها بییند و پاسخ بدهند «ملاکتان برای انتخاب کارگردان چه بوده که نتوانستید فیلم ماندگار بسازید.» کسانی رفتند در مورد شهدا فیلم ساختند که اصلا آن شهید را نمیشناسند. از بس تحت تاثیر فیلمهای کمدی هستند و ممکن است بخواهند خوشخدمتی کنند، قهرمانهایی که از جنگ و دفاع مقدس میسازند، خالی از ایمان و تقوا هستند.
این کارگردان در بیان موقعیت فیلمسازی دفاع مقدس شرح داد: شهید داشتهایم که برای تجدید روحیه 35 کیلومتر میرفته تا در عزای حسینی شرکت کند و روحیهاش دوام بیاورد. اینها را در فیلم نمیآورند. اینها را نمیآورند بعد دلیل شهادت چه میشود؟ اینها که بیعلت نرفتند جنگ. با این اوصاف جنگ ما با جنگ الجزایر یا ویتنام چه فرقی میکند. توکل و توسل و اعتقاد در بچههای ما آنقدر عمیق بوده که با حذف آن از زندگی شهدا، تبدیلشان میکنیم به سرباز آمریکایی. به نام عملیاتها دقت کنید. والفجر، والفجر مقدماتی، فتحالمبین و ... . همهی اینها میخواستند دل امام و مردم را شاد کنند. همهی عملیاتها برای این طراحی شده بود. به این نکات در فیلمسازی دفاع مقدس باید دقت شود.
علی روئینتن در پایان تصریح کرد: وصیتنامه شهدا را بررسی کنید. همه یا به امام حسین ختم میشود یا امام خمینی. در فیلمها اینها نیست. وقتی مدیر مسئولی با افتخار اعلام میکند من هنرمند و خبرنگار را میخرم، شما هم هر کاری میخواهید انجام دهید، دیگر حرفی نمیماند. سوالم این است بودجهای که برای این دست فیلمها داشتهاند و وظیفهشان هم تولید فیلمهای ارزشی است، چرا خودشان فیلمهایشان را اکران نمیکنند. میشود غذایی درست کرد، و خودت نخوری و بدهی بچهات بخورد؟
خبرنگار: زهرا عباسی