گروه سینمای هنرآنلاین: دروغهای زیبا اولین فیلم اکران شده در روز اول چهلودومین جشنواره فیلم فجر است. این فیلم به کارگردانی مرتضی آتشزمزم و محصول مشترک ایران و بنگلادش است.
دروغهای زیبا سعی دارد روایتی انسانی از زوجی خیرخواه را به تصویر بکشد که میتوان هر گوشه از جهان آنها را دید. موثر نبودن کشور خاستگاه فیلم در شخصیت، حادثه یا موقعیتهای این فیلم سوال ایجاد میکند که آتشزمزم چرا بنگلادش را برای ساخت فیلم انتخاب کرده است. چرا این فیلم در جشنواره پذیرفته شد؟
اگر هدف از ساخت «دروغهای زیبا» در بنگلادش را معرفی این کشور و برقراری ارتباط فرهنگی میان ملتها دانست، مرتضی آتشزمزم در این فیلم تراکم جمعیت، فقر بالاخص در ریکشامنها (خوابگاهی برای رانندگان سهچرخههای مسافرکش) و نزدیکی خرافات و دغدغههای اجتماعی بنگلادش با سطوح فرودست ایران را ثبت کرده است. در واقع مخاطب در این فیلم با تلاشی هنرمندانه از کارگردان «دروغهای زیبا» برای معرفی بنگلادش روبهرو نخواهد بود.
او گفته است که فیلم را در ۲۱ روز و با تیمی ۵ نفره در دو شهر بنگلادش ساخته است. ساخت فیلمی داستانی سینمایی در کشوری با مختصات فرهنگیاجتماعی و اقتصادی بنگلادش امر سادهای نیست و راهیافتن فیلم آتشزمزم به فجر دستآورد بزرگی برای او به شمار میآورد. ولی آیا «دروغهای زیبا» خودش را به قامت فجر دوخت؟
در بخش بازیها و بازیگرها، شخصیت فرشته، قهرمان زن این فیلم جایا احسن است که طبق اخبار سوپر استار بنگلادشی است. عنوان سوپر استار مخاطب را به این فکر وا میدارد که آیا با بازیای خارقالعاده مواجه خواهم شد؟ در «دروغهای زیبا» او زنی است از طبقهی فرودست جامعه که در کارخانهی تولید شلوار جین کار میکند. یکی از ابعاد شخصیتی فرشته که به خوبی انجام نشده سطح طبقاتی فرشته است. او زنی است از سطح فقیر جامعهاش با اکت بدنی ثروتمندان و اقشار مرفه.
در دروغهای زیبا با وجود آنکه در حواشی صحنههای خیابانی، مردم فرودست کف خیابان با چهرهها، فرم لباس، ترکیب صورت و زبان بدن در جریانند ما هیچ شباهتی بین فرشته و زنان فرودست به تصویر کشیده شده چه در گریم، چه در لباس و بالاخص چه در بازی بدن نخواهیم دید.
فیلم در گرههای ضعیف، متعدد و قابل حدس مثل موتور خریدن امجد، ناشنوا بودن دختر مورد حمایتشان، درگیری فرشته با صاحب کارش و حتی بخشیدن ریکشا (سه چرخه) به فرد مستحق سعی دارد یقهی مخاطب را گرفته و به دیدن ادامهی فیلم دعوت کند. اما راهحل آتشزمزم برای گرهگشاییها ترفندهایی به اصطلاح هندی از آب در آمده و نتوانسته کشمکشی معقول و مقبول را روی پرده به نمایش بگذارد.
در قسمتی از فیلم آنجا که برای پیگیری درمان دختر ناشنوا به مطب دکتر میروند، با گفتن اینکه زنوشوهری خیرخواهانه به مشکلات دختر ناشنوا و مادرش رسیدگی میکنند دکتر در مضمون میگوید: چه خوب! پس هنوز انسانیت زنده است این امیدبخش است.
اگر فرض را بر این بگیریم که دروغهای زیبا با هدف پاسداشت انسانیت و ارتباط بین ملت بنگلادش و ایران ساخته شده است، باید گفت آتشزمزم در ساخت فیلم داستانیش مستندگونه و نه داستانی عمل کرده. هر چند در نگاه مستند انگارانهی او به لحاظ معرفی مکانهای دیدنی، آداب، جغرافیای طبیعی، غذاها و دیگر عناصر شناخت یک ملت و کشور ما با اثری بدون گزارههای دقیق روبهروییم. نخواهیم دانست اسم معبد چیست یا چه غذاهایی سنت بنگلادش است.
میزان موفقیت این اثر در بخش داستانی سینمایی کمرنگ است و بیشترین برداشت از «دروغهای زیبا» میتواند ساخت فیلمی مستندگونه برای ایجاد ارتباط بین بنگلادش و ایران باشد. برای گام نخست در این ارتباط امیدواریم فیلم آتشزمزم در کشور بنگلادش مورد استقبال قرار گیرد.
زهرا عباسی