گروه سینما هنرآنلاین: احتمالا برایتان پیش آمده که با شنیدن نوایی به یاد یک فیلم بیفتید. اگر چنین بوده باید به آهنگسازی که آن نوا را خلق کرده تبریک گفت؛ چرا که فارغ از سطح کیفی آن موسیقی، لااقل یک آوای ماندگار آفریده است. از فیلم «مادر» حاتمی گرفته تا «بوی پیراهن یوسف» حاتمی‌کیا، هر کدام را که در نظر بگیریم، فیلم و سکانس‌های خاطره‌انگیزش یک طرف و موسیقی‌متن آن یک طرف!
در سینما تا بوده موسیقی در خدمت تصویر بوده و به فیلم‌های چند دهه گذشته سینمای ایران که می‌نگریم، می‌بینیم آهنگسازان کشورمان چه خدمتگزاران خوبی برای عرصه تصویر خلق کرده‌اند. هنوز هم موزیسین‌های باسابقه و تازه‌کار بسیاری هستند که در خلق موسیقی‌متن‌های ماندگار در هنر کشورمان هستند و جشنواره فیلم فجر، سکویی برای دیده شدن آنهاست. آهنگسازانی که در ده سال گذشته توانسته‌اند با موسیقی‌متن‌هایشان سیمرغ بلورین بهترین موسیقی‌متن را از آن خود کنند، پس از این سیمرغ چه روزگاری را پشت سر گذاشتند؟ در ادامه به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
از برلین تا ابوقریب
سی‌ویکمین جشنواره فیلم فجر، از بین موسیقی‌متن‌های حاضر در جشنواره، موسیقی‌متن «برلین-7» را پسندید و سیمرغ این بخش را به حامد ثابت داد. ثابت سه سال قبل از آن هم با دومین تجربه حرفه‌ای‌اش به جشنواره آمده بود، نامزد شده بود و دست خالی برگشته بود اما این بار سیمرغ را به خانه برد و البته که این نقطه پایان درخشش‌اش در دهه اخیر نبود.
حامد ثابت در سال 95 هم «تابستان داغ» را در جشنواره فجر داشت و داوران تنها به نامزدی اثرش بسنده کردند؛ در سال 97 هم با «تنگه ابوقریب» اتفاق مشابهی رخ داد؛ اما درست دو سال بعد و در جشنواره فجر سی‌ونهم، با «بی‌همه‌چیز» بار دیگر سیمرغ بلورین بهترین موسیقی‌متن را گرفت. از این آهنگساز موفق پس از «بی‌همه‌چیز» تا به امروز فعالیتی در عرصه سینما ندیده‌ایم اما با توجه به درخشش بی‌نظیر او در ده سال گذشته، هیچ بعید نیست که به زودی و بار دیگر با یک اثر به‌یادماندنی شگفت‌زده‌مان کند.
سیمرغی که همسایه اسکار شد!
سیمرغ بلورین بهترین موسیقی‌متن در دوره سی‌ودوم جشنواره، نصیب یک آهنگساز خارجی برای فیلم «رستاخیز» شد. استیون واربک، آهنگسازی بریتانیایی‌تبار است که با این فیلم موفق به کسب این سیمرغ شد، کارنامه پرطمطراقی در عرصه بین‌المللی دارد؛ کارنامه حرفه‌ای وی هم پیش از «رستاخیز» وزین است و جایزه بهترین موسیقی‌متن را برای فیلم «شکسپیر عاشق» از آکادمی اسکار یدک می‌کشد و هم پس از آن، با جوایزی همچون جایزه هیات داوران کن برای فیلم «پلیس» سنگینی می‌کند. «رستاخیز» تا به امروز تنها همکاری واربک با سینمای ایران بوده است و همین حضور وی در سینمای ما، افتخاری بزرگ برای سینمای رو به رشد کشورمان است.
همچنان پرکار، همچنان امیدوار
بهزاد عبدی در سی‌وسومین دوره از جشنواره فیلم فجر، دومین سیمرغ بلورین بهترین موسیقی‌متن کارنامه‌اش را با «مزار شریف» تصاحب کرد. این آهنگساز باسابقه عرصه سینما و تلویزیون که دوران حرفه‌ای هنر خود را با سریال «مختارنامه» آغاز کرده بود، پس از «مزار شریف» برای 1 سریال تلویزیونی و 12 فیلم سینمایی دیگر هم آهنگ ساخت اما دیگر نتوانست مثل گذشته بدرخشد. وی در فجر چهلم با «علفزار» دیپلم افتخار بهترین موسیقی‌متن را گرفت؛ در دوره بعدی آن با «سرهنگ ثریا» در این بخش نامزد شد اما دیگر از سیمرغ خبری نبود. با این حال این آهنگساز همچنان فعالیت پیوسته و حضور مستمر خود در جشنواره فیلم فجر را در این سالها حفظ کرده است.
سیمرغ؛ حسن‌ختام یک کارنامه بلندبالا
در سی‌وچهارمین دوره از جشنواره فیلم فجر، محمدرضا علیقلی با امید کسب چهارمین سیمرغ دوران حرفه‌ای خود پا به جشنواره گذاشته بود و امید وی ناامید نماند. وی با دو فیلم «دختر» و «امکان مینا» به جشنواره آمده بود و هر دو فیلم در این بخش از جشنواره برگزیده شدند. این فیلمساز سابقه دیرینه‌ای در جشنواره فیلم فجر دارد و به جز سیمرغ‌هایش، 10 نامزدی هم از جشنواره فجر در کارنامه دارد؛ با این حال اما پس از «دختر» و «امکان مینا»، دیگر علیقلی را در جشنواره ندیدیم. وی پس از آن موسیقی‌متن دو فیلم دیگر را نیز کار کرد که فقط اکران عمومی را تجربه کردند و یکی از آنها در گیشه موفق بود و «هزارپا» نام داشت و دیگری توفیق چندانی نیافت و نامش «ما همه با هم هستیم» بود.
سیمرغ بلورینی که علیقلی برای دو فیلم «دختر» و «امکان مینا» گرفت، آخرین جایزه و آخرین حضور وی در جشنواره فیلم فجر بوده است که به سال 94 برمی‌گردد. حتی از آخرین فعالیت کاری او یعنی «ما همه با هم هستیم» هم 5 سال می‌گذرد. محمدرضا علیقلی این سالها دوران کم‌کاری را سپری کرده و بعید نیست قصد داشته باشد خود را بازنشسته کند.
روزگار کریستف پس از «نگار»
کریستف رضاعی آهنگساز ایرانی-فرانسوی است که در سال 95 سیمرغ بلورین بهرتین موسیقی‌متن جشنواره فیلم فجر را با «نگار» از آن خود کرد. کریستف اگرچه پیش از این سیمرغ، نقاط درخشانی همچون تندیس بهترین موسیقی جشنواره حافظ برای «در دنیای تو ساعت چند است؟» و نامزدی بهترین موسیقی متن جشنواره فیلم فجر برای «اژدها وارد می‌شود» در کارنامه دارد اما پس از «نگار»، با وجود اینکه 6 اثر دیگر از وی دیدیم، آن موفقیت‌ها هیچگاه تکرار نشد.
کارن؛ از سن تا آنتن
سیمرغ بلورین سی‌وششمین جشنواره فیلم فجر به کارن همایونفر برای فیلم «به وقت شام» رسید. وی پس از «به وقت شام» برای 3 سریال تلویزیونی و 9 فیلم سینمایی دیگر نیز آهنگسازی کرد و همچنان در رده موزیسین‌های پرکار سینما و تلویزیون ایران باقی ماند. او حتی در جشنواره فیلم فجر سال گذشته هم موسیقی‌متن فیلم «روایت ناتمام سیما» را داشت و در این بخش نامزد شد اما این بار خبری از سیمرغ نبود.
کارن همایونفر همچنین در سومین فصل از مسابقه استعدادیابی «عصر جدید» به عنوان داور حضور داشت و به عنوان یک چهره تلویزیونی شناخته شد.
کم‌کار اما حرفه‌ای
امین هنرمند با فیلم «قصر شیرین»، صاحب سیمرغ بلورین بهترین موسیقی‌متن فجر سی‌وهفتم شد. رزومه سینمایی این موزیسین اگرچه به لحاظ کمی پرتعداد نیست اما به لحاظ سطح حرفه‌ای و کیفی سنگین و پربار است. وی تنها موسیقی‌متن سه اثر سینمایی را در کارنامه دارد که «قصر شیرین» آخرین آنهاست. این آهنگساز به جز شخصیت هنری، شخصیتی علمی نیز دارد و در این سالها بیشتر به تالیف کتاب و تدریس در حوزه تخصصی خود مشغول بوده است.
افشار؛ استاد گرته‌برداری‌های خلاقانه!
موسیقی‌متن فیلم «پوست»، موسیقی‌متنی بود که در فجر سی‌وهشتم توانست نظر داوران جشنواره را جلب کند و حاصل این جلب نظر، یک سیمرغ بلورین برای بامداد افشار بود. وی پس از «پوست»، برای 11 فیلم سینمایی آهنگ ساخته؛ برای 6 سریال نمایش خانگی آهنگ ساخته و همچنین موسیقی‌متن 3 سریال خارجی را نیز در کارنامه دارد.این آهنگساز خلاق و خوشفکر، در چند سال اخیر آواهای ماندگاری خلق کرده که بی‌شک تا سالها در خاطر مخاطبان سینما و تلویزیون ایران می‌مانند. بعید است موسیقی‌متن «پوست شیر» به این زودی از خاطر مخاطبان نمایش خانگی فراموش شود؛ همچنین جای خالی موسیقی‌متنی مثل سریال «قورباغه» در بین موسیقی‌هایمان حس می‌شد.
موسیقی‌های بامداد افشار البته همواره با حاشیه کپی‌برداری همراه بوده است. شباهت موسیقی‌متن «قورباغه» به موسیقی سریال آمریکایی «دارک»، موسیقی‌متن «پوست شیر» به اثر هانس زیمر در «اینرستلار» و حتی شباهت عجیب موسیقی‌های دو سریال «رهایم کن» و «پست شیر» که هر دو اثر افشار هستند، نمونه‌هایی از این مصادیق حاشیه‌آفرین بوده‌اند. با این حال اما هر یک از موسیقی‌متن‌ها، علی‌رغم شباهت به نمونه‌ای دیگر، خالی از خلاقیت نبوده‌اند و افشار را بایستی آهنگسازی بدانیم که گرچه گرته‌برداری می‌کند، اما در این گرته‌برداری خلاق است!
دو سال، هفت فیلم، پنج نامزدی، دو سیمرغ
مسعود سخاوت‌دوست در دو دوره متوالی چهلم و چهل‌ویکم فیلم فجر، موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین موسیقی‌متن شد. وی در جشنواره چهلم با فیلم‌های «موقعیت مهدی»، «برف آخر»، «ضد» و «بدون قرار قبلی» در جشنواره حاضر بود اما از بین این فیلم‌ها فقط «موقعیت مهدی» از سوی داوران شایسته دریافت سیمرغ شناخته شد. سخاوت‌دوست در دوره چهل‌ویکم فجر هم سه فیلم داشت که عبارت بودند از «بعد از رفتن»، «شماره ده» و «عطرآلود» که دو فیلم آخر به سیمرغ بلورین این بخش دست یافتند. این آهنگساز هم‌اکنون هم موسیقی‌متن فیلم «این جمعیت قابل کنترل» را در صف دریافت پروانه‌نمایش و «حدود هشت صبح» را روی پرده دارد و بعید نیست در جشنواره آتی نیز اثری از او بشنویم.
