سرویس سینمایی هنرآنلاین: یکی از دغدغههای هنرمندان همواره حفظ اثر از قاچاق شدن محصولی است که تولید کردهاند. متأسفانه سالهاست که بحث قاچاق فیلم در سینمای ایران و جهان مطرح است، با این تفاوت که در خارج از کشور به دلیل قانون کپیرایت و همچنین مجازات سنگینی که برای متخلفان در نظر گرفته شده است کمتر این اتفاق رخ میدهد، اما در ایران این اتفاق همچنان یکی از مهمترین معضلات این صنعت گرانقیمت به شمار میآید.
در سالهایی که هنوز فضای مجازی به این شکل در زندگی ما جریان داشت، قاچاقچیان بهراحتی فیلمها را از روی پرده سینما ضبط میکردند و نسخه بیکیفیت اثر عمدتاً همزمان با اکران در گوشه گوشه خیابانهای شهر با قیمتی ارزانتر از قیمت بلیت سینما به مخاطبانی که نسبت به این موضوع آگاهی نداشتند فروخته میشد. بعدها کمکم این اتفاق رنگ و بوی دیگری به خود گرفت و در میان نسخههای قاچاق شده فیلمها جمله (نسخه بازبینی) نیز دیده میشد که نشان از این داشت این اثر از اداره ارشاد به دست قاچاقی رسیده است و چطور و چگونه رسیدن آن به دست قاچاقچی تبدیل به امری مهم شد که باید به شکل جدی پیگیری میشد. اما این اتفاق تنها با تشکیل ستاد صیانت از آثار سمعی و بصری مدتی جدی شد و حتی با یافتن تیمهای قاچاق و امحا نسخههای قاچاق شده تا حدی سعی شد تا جلوی این اقدام گرفته شود.
اما حالا با ورود فضای مجازی و شبکههای تلگرامی این اتفاق رنگ و بوی دیگری گرفته است و قاچاقچیان در مدتزمانی اندک نسخههای قاچاق شده فیلم را در فضاهای مجازی نشر دادند و یا حتی با قیمتهایی اندک به فروش گذاشتند که باز هم از آنجایی که فرهنگسازی مناسبی در این زمینه صورت نگرفته بود، مخاطبان خود را داشت و بهتر است بگوییم هنوز هم دارد.
علاوه بر اینها شبکههای ماهوارهای فارسیزبان نیز از طریق همین فضای مجازی نسخه قاچاق را به دست آورده و بدون دردسر تأمین محتوا کرده و فیلم قاچاق شده را از شبکه خود به نمایش میگذارند که همه اینها یعنی ضرر برای تولیدکنندهای که بهسختی و مشقت سرمایهای فراهم میکند تا بتواند اثری درخور تولید کند.
متأسفانه در طی یکی دو سال اخیر این اتفاق بسیار جدی شد و صدای صاحبان آثار درآمد. تا جایی که سید جمال ساداتیان تهیهکننده سینما که با نسخه قاچاق شده فیلم"متری شیش و نیم" مواجه شد، اقدام به شکایت از این موضوع کرد و حتی در برنامه رادیویی "سینما معیار" منبع اصلی انتشار غیرقانونی را کارکنان ارشاد خواند و عنوان کرد: "من یک درصد هم شک ندارم که فیلم ما از وزارت ارشاد به دست افراد شبکه قاچاق افتاده است. ما فیلممان را تاریخ زدیم که چه روزی و با چه منظوری به ارشاد دادیم که بعد دیدیم همان نسخه بیرون آمده است. من قاطعانه معتقدم که مدیران و کارکنان وزارت ارشاد در محافل مینشینند و پز میدهند که ما نسخه بدون سانسور "متری شیش و نیم" را دیدهایم و بعد به آنها گفتهاند فیلم را بیاورید تا ما هم ببینیم و همینطور کپیهای فیلم در اختیار افراد مختلف قرار گرفته است."
هرچند این پرونده تا به نتیجه برسد یک سالی طول کشید اما طبق خبر، خبرگزاری مهر، درنهایت شکایت ساداتیان به نتیجه رسیده است و شخص خاطی به یک سال حبس محکوم شده است که اجرایی شدن آن باز هم نیازمند زمان است.
حال سؤال اینجاست که آیا واقعاً یک سال حبس برای فرد یا افرادی که اقدام به قاچاق و بهتر است بگوییم سرقت یک اثر هنری میکنند کافی است، ضمانت اجرایی شدن این حکم چگونه است و آیا فرد متخلف باید این یک سال حبس را تحمل کند و یا میتواند با پرداخت مبلغی آن را خریده و پس از آزادی دوباره اقدام به این امر نماید.
متأسفانه ضمانت اجرایی احکامی ازایندست در کشور بسیار پایین بوده و قانون برای حفاظت از آثار هنری آنطور که باید شاید جدی گرفته نشده است.
امروز قاچاق فیلمهای سینمایی با توجه به اکرانهای آنلاین حتی میتوان گفت سرعت بیشتری گرفته است و بهمحض این که فیلمی اکران میشود بهاندازه زمان پخش فیلم، قاچاقچیان نیازمند زمان هستند تا نسخه غیرقانونی آن را در شبکههای مختلف مجازی و حتی شبکههای ماهوارهای توزیع کنند. این در حالی است که اتفاقاً به دلیل گسترش شبکههای مجازی، پلیس فتا و وزارت ارتباطات و اطلاعات بهراحتی میتوانند در این زمینه ورود داشته باشند و جلوی متخلفان را بگیرند.
با توجه به شرایط به وجود آمده حالا سید غلامرضا موسوی دبیر شورای عالی تهیهکنندگان سینمای ایران خبر از تشکیل کارگروه مبارزه با سرقت و قاچاق فیلمهای سینمایی داده و گفته است، این کارگروه تلاش خواهد کرد تا سرقت و قاچاق فیلم را در فضای مجازی تا حد ممکن کنترل و خاطیان را تحویل دادگاههای صالحه بدهد.