گروه سینما و تئاتر هنرآنلاین، جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران با عنوان سینما حقیقت پس از طی کردن شانزده دوره کوشیده بر شعار اصلی‌اش «حقیقت بهترین راهنماست» وفادار بماند. شعاری که اکنون نزدیک به دو دهه است اساس و بنیاد تولید آثار مستند با سبک و سیاق مختلف به حساب می‌آید. با وجود آن این وفاداری در دوره‌های گذشته طبق سلایق و سیاست‌گذاری‌های مدیران دچار تحولات بسیاری شده است. تغییراتی که گرچه با هدف بهبود این فستیوال وضع شده اما گاهی اوقات از هدف واقعی‌اش دور می‌افتد. مورد بیان‌شده از نگاه منتقدان، تحلیل‌گران و حتی فیلمسازانی که سال‌هاست در این جشنواره به تماشای انواع فیلم‌ها نشسته‌اند نیز قابل ردیابی و پیگیری است. بنابراین برگزاری جشنواره‌ای با محتویات آثار مستند همان اندازه که ضروری به نظر می‌رسد ، همان میزان نیز باید نگاهی جامع‌تر به انواع و اقسام موضوعات نهان و آشکار در پهنه جهان هستی داشته باشد.
از آن‌جا که یک فیلم مستند بازگوکننده حقایق است، درک آن باید توسط بینندگان آثار نیز به‌طور کامل صورت پذیرد. بر ابن اساس مستند در هر حالتی باید گزارشی روراست از یک واقعه یا داستانی واقعی باشد و به شفاف‌سازی ذهن مخاطبان نیز یاری رساند. در تحلیل مورد مذکور باید این نکته را نیز یادآوری کنیم که هر گونه کم کردن یا حذف می‌تواند عکس این قضیه عمل کند و مخاطب را از تماشای این گونه آثار که در بیان حقیقت‌ها کم‌کاری می‌کنند منزجر کند. از این بابت انتظار می‌رود که رویکرد مسئولین نسبت به انتخاب آثار نمایش داده شده در جشنواره اندکی تغییر یابد و روند کار به اصالت شعار منتشر شده از ابتدا بازگردد.
بر اساس این دیدگاه وفور آثار اجتماعی و تاکید و حساسیت بیش از اندازه روی آن موجب شده ژانرهای مختلف بعضا طرد شوند و توجه کمتری نسبت به آنان در طول زمان برگزاری جشنواره ابراز شود.
درعین‌حال نمی‌توان اثرگذاری این نوع سینما (سینمای اجتماعی) که مشخصا با مناسبات جمعی مردم ترکیب شده را نادیده گرفت. سینمایی که در بخش داستانی نیز مخاطبان انبوهی دارد و این نکته را به ما اذعان می‌کند که داستان زندگی آدم‌ها همواره برای بینندگان دارای جذابیت‌های فراوان است؛ خواه در گروه داستانی قرار گیرد و خواه در عرصه مستند. علاقه تماشاگران به دیدن این نوع آثار و صفوف طولانی که غالبا برای دیدن این گونه در حاشیه سالن‌ها تشکیل می‌دهد، نشان از گستردگی این قبیل فیلم‌هاست. آثاری که عمدتا با وجود دردآور و رنج‌آور بودن‌شان، محصولی جذاب و دیدنی برای تماشاگران به حساب می‌آید.
جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت علاوه بر مرجع محوری و مهم در سینمای مستند ایران، محلی برای بارگذاری و نمایش آثار خلاقه در سینمای ایران است. از این حیث مجموع فیلم‌های اکران شده در آن باید دارای وجوه خلاقه و تنوع کافی برای جذب حداکثری بینندگانِ عام نیز باشد. از آن‌جا که طی دوره‌هایی (دهه ۹۰) فیلم‌ها به صورت رایگان برای عموم مخاطبان (خاص و عام) در سینما محل برگزاری فستیوال (چارسو) نمایش داده می‌شد، اقبال و شاید شناخت عموم مردم در مواجهه با سینمای مستند افزایش یافته بود. این اتفاق سبب شده بود که طی چند سال ظرفیت زیادی از سالن‌های نمایش‌دهنده به حضور عامه مردم، احساسات و نظرات آنان اختصاص یابد. این نوع رویکرد اگرچه بار مالی و اقتصادی اندکی در گیشه فروش داشت اما انواع مخاطبان به دیدن آثار متعددی از فیلسمازان فعال در گونه‌های مختلف می‌نشستند. سودآوری این قضیه از جهتی قابل بررسی بود که به‌تدریج آگاهی عمومی نسبت به لزوم و نمایش مستند در سینماها و آشنایی بیشتر با این پدیده را در جامعه افزایش داد. تحلیل این مسئله مهم که سینمای مستند نیز همچون فیلم داستانی به نگاه حمایت‌کننده و دائمی مخاطبان نیاز دارد. نگاهی که گاهی می‌تواند بنیان‌های جدیدی در این نوع سینما که متعلق به همه مردم است را پی‌ریزی کند.
فاطمه فریدن