گروه تئاتر«هنرآنلاین»: نمایش عروسکی«مامان» به کارگردانی الهام سلج محمودی ویژه بزرگسالان، از ۸ آبان ماه ساعت ۲۰:۳۰ در تالار سایه تئاترشهر به صحنه رفت.
نمایش «مامان» جزو آثار برگزیده نوزدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک محسوب می‌شود.
مرجان نامورآزاد، رویا ناصری، علی باروتی، صبا قدیمی و معصومه آرواز در این نمایش به عنوان بازی‌دهنده عروسک حضور دارند، همچنین ملیحه شبانیان، علی باروتی و رویا ناصری به عنوان صداپیشه با گروه نمایشی «چهل و سه» همکاری می‌کنند.
هنرآنلاین با الهام سلج محمودی کارگردان این نمایش به گفت و گو پرداخته است که در ادامه می‌خوانید؛
نمایش«مامان»، نمایش عروسکی است که تاکید کرده است کودکان را با خود برای تماشای این نمایش نیاوریم. این اولین بار نیست که نمایش عروسکی ویژه بزرگسال تولید و اجرا می‌شود. خلق این نمایش چگونه برای شما رقم خورد؟
الهام سلج محمودی_ نمایش«مامان» یک نمایش عروسکی ویژه بزرگسال است که برای جشنواره بین‌المللی نمایش عروسکی آماده شد و در جشنواره بسیار دیده شد و جوایز مهمی چون بهترین متن و جایزه بهترین موسیقی و همچنین تقدیر برای کارگردانی،عروسک‌سازی و عروسک‌گردانی را از آن خود کرد. بعد از جشنواره به دلیل این که اثر ما جزو سه نمایش برگزیده بود، قرار شد که اجرای عمومی داشته باشیم.
در نمایش«مامان» بیشترین دغدغه من رابطه فرزندان بالغ با والدین سالمند است. بحث نمایش، بحث انتخاب است و این که ما تا کجا و با چه کیفیتی مسئولیت نگهداری از والدینمان را داریم.این که آیا ما انتخاب می‌کنیم کنارشان بمانیم یا این که به شهر یا کشور دیگری مهاجرت می‌کنیم. افراد سالمند نسلی هستند که تنها ماندند و زیاد هم هستند. دغدغه من سالمندانی بودند که در خانه یا تنها و یا با کسی زندگی می‌کنند. نمایش ما درمورد این افراد و مشکلات این نوع زندگی صحبت می‌کند.
از لحاظ جامعه‌شناختی و روانشناختی «مامان» چقدر به فضای خانواده ایرانی تطابق دارد؟
الهام سلج محمودی_ صددرصد چیزی که من در نمایش ارائه دادم نمونه یک خانواده ایرانی است. با این حال گروهی از آلمان و نروژ که در تمرین ما حضور پیدا کردند و درمورد سوژه نمایش که صحبت می‌کردیم، بیان داشتند که آن‌ها هم در اروپا با این مسائل دست و پنجه نرم می‌کنند. درصورتی که ما گمان می‌کنیم که بحث خانه سالمندان در اروپا حل شده است. چیزی که من مدنظرم بود اگر چه که به فضا و زمان و مکان خاصی محدود نمی‌شود اما از واکنش‌های مخاطبین پیدا است که نمایش را کاملا منطبق با فرهنگ ما می‌دانند.
نمایش«مامان» سمت مادر قرار می‌گیرد یا در سمت فرزندان و یا این که کاملا بی‌طرف است؟
الهام سلج محمودی_ هدف اصلی من این بود که من قضاوتی نداشته باشم و تنها روایتگر باشم. من روایتگر یک موقیعت ملموس در جامعه هستم.
ساخت کار عروسکی بزرگسال سخت‌تر از عروسکی کودک است. چرا که برخی گمان می‌کنند کار عروسکی تنها مختص کودکان است. در این باره چه نظری دارید؟
الهام سلج محمودی_ من اعتقاد دارم که تفاوتی بین تئاترهای صحنه‌ای و عروسکی بزرگسال نیست. یعنی تئاتر عروسکی گونه‌ای از نمایش است که شخصیت‌هایش عروسک‌اند. همانطور که خودتان اشاره کردید، در جامعه ما به واسطه سال‌ها کار عروسکی کودک، نمایش عروسکی برای بزرگسال مهجور مانده است. مایی که به دنبال کار عروسکی برای بزرگسال هستیم این درگیری را همیشه داریم. مشکل ما مخاطب است و این که چطور به مردم بگوییم که کار عروسکی بزرگسال هم چیزی کم از کار صحنه‌ای ندارد. این که من در عروسک گردانی از فرد چهره هم استفاده کنم تاثیری در آن ندارد. به همین جهت بخش عمده تمرکز به سمت محتوا می‌رود. این نمایش‌ها مفاهیم عمیقی دارند.
انتظار من از شما اهالی رسانه این است که ما را به جامعه معرفی نمایید و بگویید که کار عروسکی بزرگسال به چه معنا است. ما تلاشمان این است که تئاتر خوب تولید کنیم . از یک طرف هم انتظار داریم که سالن‌های خوبی به ما داده شود و از شما هم می‌خواهیم تا ما را تبلیغ کنید تا به مردم بگوییم که نمایش عروسکی مختص کودکان نیست و در همه جهان کار عروسکی بزرگسال حرف برای گفتن دارد.
به سالن اشاره کردید. سلن سایه چقدر برای کار شما مناسب بوده است؟
الهام سلج محمودی_ فرم و اندازه عروسک‌ها به گونه‌ای است که برای سالن سایه مناسب بود و من از آن راضی بودم.
طراحی و ساخت عروسک‌ها چگونه رقم خورد؟
الهام سلج محمودی_ با عروسک‌سازم خانم رویا ناصری ساعت‌ها و روزها با یکدیگر مشورت می‌کردیم تا به یک فرمتی برسیم و این عروسک‌ها بارها اصلاح شد تا به این فرمی که الان است برسد. صداها را هم قبلا ضبط کردیم به صورت پلی‌بک پخش می‌شود. عوامل این نمایش از موسیقی تا صداپیشگی بچه‌های توانمندی هستند.
وضعیت نمایش عروسکی امروزه چگونه است؟
الهام سلج محمودی_ شرایط تئاتر عروسکی بزرگسال از تئاترهای صحنه‌ای سخت‌تر است. چرا که ما جامعه هدفمان کوچکتر است و تقاضای کمتری برای تولید وجود دارد و قاعدتا عرضه کمتری یز است. بچه‌ها در این عرصه به سختی کار می‌کنند.
جشنواره‌ها برای اهالی این گونه از نمایش یکی از انگیزه‌ها است. چرا که ما نیازمندیم که جایی برای عرضه داشته باشیم. بسیاری از کارهای عروسکی به اجرای عمومی نمی‌رسد و تنها برای جشنواره‌ها است که اگر همین جشنواره‌ها هم نباشند، اثری تولید نمی‌شود. با این همه ما افرادی را در این حوزه داریم که سرشار از شور و هیجان برای کار هستند و اگر سالن‌ها حمایتگر شوند و همکاری کنند اوضاع بهتر می‌ود. تئاتر عروسکی هزینه بالاتری دارد چرا که ساخت و ساز بیشتری دارد و برای عرضه نیازمند امکانات بیشتری است.
همچنین به این دلیل که عموم مردم تئاترعروسکی بزرگسال را مختص خودش نمی‌داند باید تلاش بیشتری کنیم تا مردم اعتماد کنند و به سالن بیایند. این که می‌گوییم کودکان را برای تماشای نمایش«مامان» نیاورید برای ما یک نماد است که تاکید کنیم که این اثر برای بزرگسال است و نه برای کودک.
هانیه علی‌نژاد