گروه رادیو و تلویزیون خبرگزاری هنر ایران: قیام امام حسین(ع) علیه یزیدبنمعاویه یکی از مهمترین حوادث تاریخ بشریت است. زیرا که حق مطلق که حاوی تمام فضایل و خصائص نیکوی انسانی بود، در مقابل باطل محضی که از هیچ جرم و جنایتی دریغ نداشت، قرار گرفت. باید افزود که یزید، برخلاف صلحنامه پدرش با امام مجتبی(ع) به خلافت رسید و در جایگاهی قرار گرفت که اساس اسلام در معرض خطری جدی قرار داد.
اما در این بین جامعه آن روز تمام قد در کنار سید شهیدان قرار نگرفت و مقابله با باطل را جایز ندانست. اینجا تشخیص درست امام حسین(ع) و یارانش برای بقای دین جدش، راهگشا بود و اسلام حقیقی در میان آنچه بنیامیه دین نامیده بود سر برآورد. اما نهضت سیدالشهداء بایستی مستمر میماند و به تمامی افرادی که در قرنهای آتی به دنیا میآمدند انتقال مییافت.
اینجا بود که رسانه چندی پس از شهادت امام حسین(ع) دست به کار شد و تا امروز، این نهضت بیهمتا نسل به نسل به آزادگان عالم انتقال یافته است. تا جایی که مردم دیارهای نزدیک و دور به اشکال مختلفی از عاشورای سال دهم هجری یاد میکنند. در واقع هر کس به طریقی به میدان آمده است. در نتیجه، امروز و در محرم سال 1446 هجری قمری با رسوم فراوانی روبرو هستیم که قیام و حرکت حیات بخش حسینی را تبلیغ میکنند.
در این میان بسیاری از انواع عزاداری ها در نقاط مختلف کشور ما وجود دارد که عموم عزاداران و سوگواران حسینی از کم و کیف آن اطلاعی ندارند. در این بین برنامهای ساخته شد که قصد آن ترویج فرهنگ اهل بیت در شکل جدیدی از برنامهسازی بود که وام گرفته از مسابقههای استعدادیابی بود که تا حد قابل قبولی بومیسازی شد.
از این رو طی سه سال اخیر، برنامه معلی در شبکه سه سیمای جمهوریاسلامی ایران، تلاش کرده است تا اشکال محترم عزاداری را به معرض نمایش بگذارد. این برنامه تلاش کرده، علاوه بر رجوع به رسمهای مختلف سوگواری امام حسین در اقصی نقاط کشور، درباره شکل عزاداری رایج هم قدمهای مثبتی بردارد و توجه مخاطب شهری و روستایی را به خود جلب کند.
به طور خلاصه معلی محفل و محملی است که در رسانه ملی، اشکال و رسوم متفاوت و متنوع عزاداری را به نمایش میگذارد و در عین حال شکل عزاداری رایج که روضهخوانی و سینهزنی است را در خود دارد و سعی میکند در این بستر در ایام سوگواری اهل بیت(ع)، هیئتی برای خانههای مردم و هر آنجا که مراسم عزاداری کمرنگ است تدارک ببیند.
اما آنچه درباره معلی فوق العاده و بیاندازه ستودنی است، صمیمیت و همدلی مخاطب، با اثر است. شاید کمتر برنامهای در تاریخ سیما پیدا میشود که بیننده در فضای داخل استودیوی برنامه زیست کند و احساسات وی تا این میزان با دست اندرکاران برنامه مشترک باشد. البته محبت به اهلبیت(ع) بخشی میتواند دلیل اصلی حضور و تاثر پررنگ مخاطب در متن برنامه باشد. اما نباید نقش پر رنگ عوامل برنامه را نادیده انگاشت.
ما در معلی با اثری روبرو هستیم که تهیهکنندگان آن به مانند بیننده و شاید بیشتر از آن، درگیر محتوای تولید شده هستند و در وقت مقتضی اشکها و لبخندهای میان عوامل برنامه و بینندگان آن مشترک است. جا دارد به حال و هوای تیم تولید و حاضران در استودیو هم اشاره کنیم. اتمسفر حاکم بر لوکیشن ضبط برنامه بیش از حد و اندازۀ یک تولید تلویزیونی با روضهها گره میخورد و همه تحت تأثیر فضای مرثیهها و مداحیها و عزاداریها قرار میگرفتند. از این روست که می بینید که این برنامه در دورههای قبل پربییندهترین برنامه تاریخ معارف سیما شد. زیرا احساسات و عواطف بینندگان برنامه با سازندگان آن در حد بسیار بالایی مشترک است و هر دو درگیر حادثه عاشورا و روضهها هستند.
علاوه بر این بازدید هایی که از این برنامه در فضای مجازی اتفاق می افتد، هم بسیار قابل توجه است. جایی که بازنمایی یکی از رسوم عزاداری را چند میلیون نفر می بینند یا وقتی روضه ای به شکل نمایشی اجرا میشود و مخاطب را با تمام وجود به خود دچار میکند.
از دیگر امتیازات معلی، جهت دهی به عزاداریهاست. عزاداری بستری است که به واسطه آن بتوانیم، فرهنگ انقلاباسلامی که حقا و یقینا ادامه مسیر حسینی است را در جامعه جاری و ساری سازیم. اینجاست که روضهها را میتوان به نمودی حقیقی در سیاست روز تبدیل کرد که پیامی درست و متناسب با اتفاقات روز به مخاطب منتقل میکند. این انتقال در عین حال شعار زده نیست و با جان و دل برنامه و عواملش گره خورده است.