گروه رادیو و تلویزیون خبرگزاری هنر ایران: سریال قاتلان یا حشاشین ساخته کشور مصر است که وقایع تاریخی قرن یازدهم و گروه الحشاشین را به تصویر میکشد؛ اثری که ژانر اکشن، ماجراجویی و بیوگرافی دارد.
این سریال روایتی حول محور یکی از مرموزترین افراد تاریخ بشر تحت عنوان حسن صباح که شاید بتوان او را پایهگذار نخستین سازمان اطلاعاتی تاریخ به شمار آورد را روایت میکند که پایگاه اصلی و نمادین آنها در قلعه الموت قرار داشت و اقداماتی انجام داد که برای قرنها منطقه خاورمیانه را تحت تاثیر قرار داده است. با این حال اما رسانههای عرب زبان بر این سریال تاریخی نقد وارد کردهاند.
در سریال «الحشاشین» که ماه رمضان منتشر شد، گویش محاورهای که شخصیتهای سریال به آن صحبت میکردند، انتقادهای بسیاری را برانگیخت؛ چراکه سریال تاریخی بوده و زبان شخصیتها باید عربی فصیح و کلاسیک میبود. در این راستا، تعدادی از بازیگران جامعه هنری مصر نیز این اثر را مورد انتقاد قرار دادند.
سمیحه ایوب، هنرمند و بازیگر، در همین زمینه گفت: عربی کلاسیک بهترین زبان در آثار تاریخی است تا نسلهای کنونی آن زبان را درک کنند.
او همچنین به جای خالی عربی فصیح اشاره کرده و گفته است در آثار هنری نزدیک به 15 سال است که از این زبان استفاده نمیشود و مردم دیگر به آن عادت ندارند.
مجدی احمدعلی، کارگردان مصری نیز عنوان کرد: انتقاد برخی از افراد به استفاده نکردن از عربی فصیح با توجه به تاریخی بودن این سریال طبیعی است و به نظر من ممکن است تکیه بر زبان عربی، عمدی از سوی سازندگان اثر باشد تا بیشترین مخاطب را همراه کنند.
محمد فاضل، کارگردان دیگری با اشاره به سریال الحشاشین، اظهار کرد: این اولین اثر تاریخی نیست که به گویش محاورهای تکیه میکند، چراکه پیش از آن سریالهای زیادی ساخته شده است، اما مهمترین نکته این است که کار به خوبی ارائه و اطمینان حاصل شود که پیام آن بر مخاطبان تأثیر میگذارد.
طارق الشناوی، منتقد سینما نیز گفت: ما از دهه 1960 قوانینی را به ارث بردهایم که آثار تاریخی و مذهبی به زبان عربی فصیح یا کلاسیک ارائه میشود که این منطقی نیست. البته این در حالی است که «ریدلی اسکات ناپلئون را به انگلیسی ارائه کرد، هرچند او یک شخصیت فرانسوی است».
پدیده جعل تاریخ در درام تاریخی عرب
رسانههای عرب زبان مسئله دیگری که در مورد نمایش ماه رمضان مطرح شد را میزان دقت و اعتبار تاریخی و نقض برخی آثار با حقایق رخ داده خواند.
وجیهه عبدالرحمن، بازیگر، در رابطه با این موضوع گفته است که درام تاریخی متأسفانه ذهن بینندگان را با ابطالهایی که آزارش میدهد، آشفته کرده است و اگر فیلمنامهنویس حق داشته باشد با رمان اجتماعی، پلیسی یا عاشقانه بازی کند، حق دستکاری تاریخ و وقایع شناخته شده را ندارد، به خصوص اگر درام به شخصیتی تاریخی بپردازد که در یک دوره زمانی خاص نقش فعالی داشته است، همانطور که این امر در سریال الحشاشین (قاتلان) واکنشهای بسیاری را برانگیخت.
وی ادامه داد: پدیده جعل تاریخ در درام تاریخی عرب و ترکیه بسیار وجود دارد، چراکه آنها فیلمنامهها را از بین رویدادهایی برمیگزینند که مواضع قهرمانانه را تقویت و افتخارات و پیشینیانشان را ستایش میکند و این قطعاً به نفع درام نیست.
بدون تاریخ، بدون تفسیر
او معتقد است عوامل این فیلم تمایلی به پایبندی به حقایق و آنچه کتابهای تاریخی روایت میکنند، ندارند؛ چراکه برخورد نمایشی با آثار ادبی و تاریخی، فیلمنامه نویس و کارگردان را مجبور میکند تا جزئیات زیادی را به آن اضافه کند و این امر ممکن است برتر از اثر ادبی باشد.
همچنین رسانه دیگری عنوان کرده است: سریال «الحشاشین» در ابتدا و انتها ماحصل خیال بوده که از تاریخ الهام گرفته شده است، همچنین در این سریال تلاش چندانی برای تفسیر تاریخ نشده است.
غزال ساری اصلان