سرویس تجسمی هنر آنلاین: گالری‌های تهران در جمعه‌ای که گذشت میزبان بیش از 17 نمایشگاه جدید بودند. نمایشگاه نقاشی های شیده تامی در گالری اُ با عنوان "جزر و مد"، نمایشگاه میکس مدیای غزاله آور زمانی با عنوان "طرح جامع" در گالری آب انبار، نمایشگاه نقاشی های مرتضی دره باغی در گالری ایران شهر و نمایشگاه طراحی های خسرو مهدوی مزده با عنوان "منطق الطیر" در گالری دنا رویدادهایی هستند که در گالری‌گردی این هفته به سراغ آنها رفتیم.
برانداختن نقاب از چهره واقعی انسان مدرن
شیده تامی در نقاشی هایش به دنبال ترسیم فضاهای خرد شده، تکه تکه شده و در ادامه آن خلق یک جهان انتزاعی در پس پرتره هاست، جهانی که فکر و احساسات انسان را تحقیر می کند.
او با دو تکه کردن نقاشی هایش و نمایش آینه وار تصاویر در دو شکل و ایماژ یکسان با زمینه های متفاوت، به نوعی دو مفهوم بحران هویت و از طرفی نقاب بر آمده از مدرنیته و حضور و رشد روزمره آن در زندگی انسان معاصر را به تصویر کشیده است.
در پس این تصاویر (تصاویری شبیه خرچنگ، زنی در حال ژیمناستیک کردن و ..) که در کنار پرتره های مغموم، هراسان و گاه بی تفاوت تنها شکلی دکوراتیو دارند مفهومی گنجانده می شود که همانند بسیاری از آثاری که این روزها بر روی دیوار گالری ها به تماشا در می آیند تنها حاکی از علایم بیماری وضعیت زمانه ماست. این بیماری و نمودهای تصویری اش که همگی بر گرفته از جهان پیرامون، نمادها و تصاویر سردرگم، بی معنا و گاها غیر مرتبط با زندگی است به درستی در این نقاشی ها قرار گرفته و از سویی در یک گفتگویی میان اذهان مسیر های متفاوتی را برای جستجو در معنا به دست می دهد.
در نقاشی های تامی هر آنچه می بینیم تنها رویایی درون رویاست که با واقعیت مرز نزدیکی دارد و علیرغم شکل انتزاعی که در فرم و محتوا به خود گرفته آیینه ای تمام نما از جهان معاصر است.
روایت تکامل بشریت در بستر متنوع تکنیک ها
در نمایشگاه "طرح جامع" نقاشی شبیه متنی ساختار شکن عمل می‌کند که از مفهوم پر شده، اما در عین حال عاری از هر معنا، تنها تصاویری را در برابر چشمان مان قرار می دهد که توسط پیش دانسته‌های مان و در برخورد آنی با تصاویر تجربه اش می کنیم.
حرکت غزاله آور زمانی به سمت نیومدیا و خلق آثاری با تکنیک ها و متریال هایی نو در نگاه نخست، جهان معنایی آثارش را وسعت می بخشد اما در پس این طرح های جامع تنها یک مساله اهمیت دارد و آن هم صرف تجربه کردن است.
او به دلیل تنوعی که در آثارش به وجود آورده و در خلال یک چیدمان (در نوع انتخاب آثار) به گونه ای عمل می کند که ویژگی "آن چه که برداشت می کنید همان است" به صورتی ناخودآگاه بر محیط ذهنی مخاطب گسترده شود.
غزاله آور زمانی به نوعی در این مسیر و همراه با تغییر در تکنیک هایش روندی از تکامل حیات انسانی را به تصویر می کشد. نقاشی ها و طراحی های او به گونه ای در تکنیک و محتوا با هم رابطه ای مستقیم دارند. با توجه به تغییر در تکنیک ها و حرکت از سوی نقاشی های کلاسیک در نوع متریال به سمت تصاویری با متریال های جدید مفاهیم نیز از محتواهایی بدوی و یا باستانی به سمت مفاهیمی مدرن و معاصر حرکت می کند تا در یک "طرح جامع" آن چه که در طول تاریخ بر انسان واقع شده را در شکلی فشرده تر و در نمایی کوچک تر روایت کند.
شکوه سنت و طبیعت در سطوح متضاد
نکته ای که در آثار مرتضی دره باغی بیش از هر چیزی نمود دارد، تلاش او برای کند و کاو در درون انسان ، کشف ارتباط او با طبیعت و پیوند این درک با دستاوردها و فرم های فرهنگ و هنر سنتی ایران است.
این مفهوم که در دل خود یک نوع دوگانگی دارد بر سطح نقاشی هایش هم نمود پیدا کرده است و سطح تصاویر غالبا به دو قسمت متضاد تقسیم می شوند. او در این تصاویر این دوگانگی مفهومی را با کنار هم قرار دادن سطوحی سرشار از رنگ با خطوط و پیکربندی مشخص و حساب شده در کنار قسمت هایی که در آن رنگ ها و حرکت های قلم به شدت رها شده و بدون نقشه حرکت کرده اند به تصویر می کشد.
در حقیقت دو پارگی ویژگی عمده آثار دره باغی است که به دنبال بازنمایی سنت و طبیعت در قالب و فرمی انتزاعی در یک مسیر مشخص حرکت کرده و به جلو می رود.
البته او برای به وجود آوردن فضاهایی شکوهمند و روایت سنت و طبیعت در آن به سمت لته های بزرگی رفته که غالبا با فضای آثارش در یک تضاد قرار دارند که این تضاد از منظر زیبایی شناختی و شکل ظاهری در نهایت به دیده شدن این مفاهیم سنتی لطمه زده و در واقع موجب گم شدن این مفاهیم در شکوه ظاهری آثارش می شود.
تماشای دقیق پرندگان در تصاویر بی آلایش
در بسیاری از آثار نمایشگاه "منطق الطیر" خسرو مهدوی مزده در ساده ترین شکل ممکن تنها به طراحی پرندگان پرداخته است. او نه به دنبال ایجاد شگفتی در مخاطب است و نه وجوه جدید و کشف نشده ای از پرندگان را به تصویر می کشد.
او تنها پرندگان را بر سطح یک کاغذ سفید و با استفاده از کمترین رنگ ها به تصویر کشیده تا فقط و فقط شاهد وجود این پرندگان باشیم. این نوع مواجهه به گونه ای است که در عین سادگی با تجربه ای بصری متفاوتی مواجه هستیم. تجربه ای که در آن با موضوعی برخورد می کنیم که در پیرامون مان در جریان است اما دقتی برای کشف و دیدن آن صورت نمی گیرد.
در حقیقت طراحی های به نمایش در آمده در نمایشگاه "منطق الطیر" به دنبال وسعت دیدگان مخاطبانش آنها را به نوعی تماشای عمیق و دقیق در میان تصاویر ساده و بی آلایش دعوت می کند.
علیرضا بخشی استوار