گروه تجسمی هنرآنلاین، این سخنان و اظهارات در حالی در هر دوره از حراج تهران بر زبان عده ای خاص جاری می شود،که باید بگوییم این روزها حراج‌ها در سپهر هنری دنیا، ارزش و جایگاهی ورای جنبه‌های صِرف اقتصادی پیدا کرده‌اند و توامان واجد ارزش‌های زیباشناختی -اقتصادی در هنر هستند. حراج‌ها همزمان، هم منزلت زیبایی شناختی هنرمندان را مطرح میکند، هم بازار و اقتصاد آنها را.
بازار هنر خاورمیانه در دهه‌های اخیر تحت تاثیر مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی با تحولات قابل توجهی مواجه بوده است. حضور فعال مجموعه‌داران، سرمایه‌گذاران، هنرمندان و حراج‌های بزرگ در این منطقه، به ویژه در کشورهای ایران، امارات متحده عربی، و ترکیه، تحولی در نحوه‌ی خرید و فروش و ارزش‌گذاری آثار هنری ایجاد کرده است. در این راستا، حراج تهران به عنوان یکی از شاخص‌ترین رویدادهای هنری در ایران و خاورمیانه، در دوره‌های اخیر خود موفق به ثبت رکوردهای جدید و برقراری ارتباطات مؤثر با بازارهای جهانی هنر شده است.
بازار هنر خاورمیانه و تحلیل وضعیت کنونی
بازار هنر در خاورمیانه به ویژه در زمینه‌های هنر مدرن و هنر اسلامی در حال تحول است. امروزه، این بازار به یکی از منابع جدید سرمایه‌گذاری تبدیل شده است که به دلیل نوسانات اقتصاد جهانی و اهمیت فرهنگی خاص منطقه، مورد توجه فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. حراج‌های برگزار شده در دبی، دوحه،استانبول و تهران، به وضوح نشان‌دهنده یک روند افزایشی در حجم معاملات و تنوع در نوع آثار هنری هستند. این تحولات، پویایی و پیچیدگی‌های خاص خود را در زمینه قیمت‌گذاری آثار هنری، استراتژی‌های بازاریابی، و ارزیابی ریسک‌های سرمایه‌گذاری دارند.
تحلیل فنی حراج تهران
حراج تهران، با برگزاری بیستمین و دومین دوره در بهمن‌ماه ۱۴۰۳، به رکورد ۲۲۴ میلیارد و ۷۱۹ میلیون تومان دست یافت که نشان‌دهنده افزایش قابل توجه در حجم معاملات و تثبیت جایگاه آن به عنوان یکی از مهم‌ترین رویدادهای هنری منطقه است. در این دوره، ۸۴ اثر از مجموع ۹۹ اثر ارائه شده به فروش رسیدند که نسبت فروش ۸۳ درصدی، نشانگر تقاضای بالای بازار داخلی و تحلیل صحیح قیمت‌ها، توسط خریداران است.
در این حراج، رکورد بالاترین فروش به تابلو «پرتره دختر نشسته» اثر رضا عباسی تعلق گرفت که ۲۲ میلیارد و ۴۴۰ میلیون تومان به فروش رسید. این فروش می‌تواند به‌عنوان شاهدی بر پتانسیل بالای بازار هنر سنتی ایرانی و اثرگذاری این دسته از آثار در بازارهای داخلی و جهانی تلقی شود.
استراتژی قیمت‌گذاری و رقابت در بازار
یکی از جنبه‌های فنی حراج تهران که ارزش تحلیل دارد، استراتژی قیمت‌گذاری و میزان رقابت بین خریداران است. به طور خاص، در این دوره از حراج، آثاری که قیمت آنها در محدوده بیش از یک میلیارد تومان قرار داشت، به بیش از ۵۰ درصد از آثار رسید. این آمار حاکی از تقویت مفهوم سرمایه‌گذاری در هنر است و نشان می‌دهد که آثار هنری در حال تبدیل به کالاهای سرمایه ای برای مجموعه‌داران و سرمایه‌گذاران هستند.
به علاوه، توجه ویژه به آثار هنری مدرن در کنار آثار هنری سنتی، به وضوح نشان می‌دهد که حراج تهران با درک عمیق از روندهای تغییر ذائقه بازار، توانسته است همزمان با حفظ ارزش آثار تاریخی، تقاضا برای هنر مدرن را نیز برآورده کند. این استراتژی، می‌تواند به پویایی بازار داخلی کمک کند و ظرفیت تنوع سبد سرمایه‌گذاری را برای خریداران فراهم سازد.
تحلیل تأثیرات کلیدی بر بازار هنر
1. سرمایه‌گذاری در هنرهای سنتی و اسلامی: حراج تهران در این دوره با تمرکز بر آثار هنر سنتی ایرانی، از جمله نگارگری، قلم‌زنی و خوشنویسی، توانست گامی بلند در جهت تثبیت ارزش این آثار در بازار داخلی و بین‌المللی بردارد. این امر نشان‌دهنده نیاز به حفظ و گسترش فرهنگ هنری منطقه و همچنین توجه به آثار تاریخی است که در معرض خطر خروج غیرقانونی از کشور قرار دارند.
2. نو خریداران : از نکات قابل توجه دیگر، ورود ۸ خریدار جدید به این بازار بود. این نشان‌دهنده رشد آگاهی بازار و تمایل بیشتر خریداران جدید به خرید آثار هنری در داخل کشور است. این تغییر در ترکیب خریداران به وضوح نشان می‌دهد که تقاضای داخلی برای هنر،به طور قابل توجهی افزایش یافته و امکان رقابت در بازار جهانی نیز وجود دارد.
3. پویایی تقاضا و عرضه در بازار داخلی: یکی از تحولات فنی مهم در این حراج، عرضه آثار با قیمت‌های متنوع در سطوح مختلف بوده است. عرضه ۳۹ اثر در بازه ۱ تا ۵ میلیارد تومان و همچنین ۱۰ اثر با قیمت‌های پایین‌تر، نشان‌دهنده تنوع سبد خریداران و استراتژی قیمت‌گذاری موثر است. این تنوع قیمت‌ها باعث شده تا حراج تهران به عنوان یک بازار هنری پویا و جذاب برای خریداران و فروشندگان شناخته شود.
4. رقابت بر سر آثار مدرن: آثار مدرن نیز در حراج تهران با رقابت قابل توجهی مواجه شدند. آثار هنرمندانی چون ژازه تباتبایی، منوچهر یکتایی و آیدین آغداشلو به قیمت‌های قابل توجهی فروخته شدند که نشان‌دهنده علاقه خریداران به استادان مدرنیست است. این امر می‌تواند به رشد بازار هنر مدرن ایرانی در سطح بین‌المللی کمک کند.
پیش‌بینی آینده بازار هنر:
1. روند سرمایه‌گذاری در هنر: بازار هنر خاورمیانه در حال تبدیل شدن به یک بازار تثبیت شده با رشد پایدار است که علاوه بر تمایل به جمع‌آوری آثار هنری، به عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری معتبر شناخته می‌شود. این روند در سال‌های آینده با توجه به تقویت بسترهای دیجیتال و حراج‌های آنلاین، سرعت خواهد گرفت.
2. توجه به هنر مدرن و جهانی‌شدن: با رشد تقاضا برای آثار مدرن ایرانی و افزایش حراج‌های آنلاین، احتمال تبدیل شدن حراج تهران به یک پلتفرم جهانی برای هنر مدرن و معاصر ایرانی افزایش خواهد یافت. این می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای گسترش شبکه خریداران جهانی و برند سازی هنرمندان ایرانی ایجاد کند.
3. بازار داخلی و جهانی: تقویت پلتفرم‌های آنلاین و ایجاد شبکه‌های ارتباطی موثر با حراج‌های بین‌المللی می‌تواند کمک شایانی به رونق بازار هنر داخلی و مشارکت در بازار جهانی کند. در کنار این‌ها، ایجاد برندهای هنری معتبر در خاورمیانه، به ویژه ایران، می‌تواند به ایجاد یک بازار رقابتی‌تر و پایدارتر منجر شود.
درمجموع ،حراج تهران در بیستمین و دومین دوره خود، نشانگانی از روند تحولاتی است که در بازار هنر خاورمیانه در حال وقوع است. این تغییرات شامل گسترش حضور سرمایه‌گذاران، رشد ارزش آثار هنری و تقویت جایگاه هنر ایران در بازارهای جهانی است. با ادامه این روندها، حراج تهران و دیگر حراج‌های منطقه می‌توانند به مراکز برجسته‌ای در بازار هنر جهانی تبدیل شوند.