گروه تجسمی هنرآنلاین: در ماههای اخیر اخبار زیادی از تخریب آثار هنری منتشر شده اما چه چیزی باعث میشود کسی بخواهد یک اثر هنری ارزشمند را خراب کند؟
سیاست یکی از عوامل مهمی است که در این میان نقش ایفا میکند، همانطور که در مورد بسیاری از اعتراضات اخیر که توسط فعالان اقلیم در سراسر جهان در موزهها انجام شده است، اعتراض به سیاستهای کشورها بوده است. علایق شخصی نیز اغلب میتواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد، همانطور که عدهای از جوانان آثار هنری دیگران را هدف قرار میدهند. حتی گاهی اوقات این تخریب به عنوان بخشی از شیوههای هنری یک هنرمند مطرح میشود.
با این حال، در همه این موارد، انگیزه اصلی یکسان باقی میماند، آنها به خوبی میدانند که با تخریب یا آسیب زدن به آثار هنری، سر و صدا ایجاد و توجه جلب میکنند. وندالیسم در دنیای هنر به زمان حال محدود نمیشود و سابقه تاریخی دارد. در ادامه این گزارش به تعدادی از این موارد میپردازیم.
نابودی شمایل مذهبی در دوره بیزانس
قدیمیترین نمونه این خرابکاریها را میتوان در امپراتوری بیزانس یافت. امپراتور لئو سوم دستورهایی را صادر کرد تا تصاویر مذهبی و شمایلها نابود شود و به این ترتیب قصد داشت احترام به تصاویر یا نمادهای مذهبی را پایان دهد. هدف از این حرکت، تحکیم سلطنت او با پاک کردن هر تصویر دینی بود و مردم را وادار کرد شخصیت او را تجسم نهایی قدرت بدانند. در نتیجه، موزاییکها، مجسمهها، سکهها و دیگر خلاقیتهای هنری مختلف در سرزمینهای تحت کنترل بیزانس، آسیب دیدند یا به طور کلی نابود شدند. بعد از او هم امپراتوران دیگر خواستار اقدامات مشابهی شدند.
حق رای و بریدن تابلوی ولاسکز
گاهی اوقات، خرابکاریها به درگیریهای سیاسی بزرگتری گره میخورند، همانطور که زمانی موضوع حق رای، تابلویی را که در گالری ملی لندن بود هدف گرفت. نقاشی «راکبی ونوس» اثر دیگو ولاسکز (حدود ۱۶۴۷) توسط مری ریچاردسون با چاقو بریده شد، و هدف او اعتراض به دستگیری املین پانکهورست بود که برای گرفتن حق رای زنان بریتانیایی تلاش میکرد.
ریچاردسون در این زمینه گفت: «من سعی کردم تصویر زیباترین زن تاریخ اساطیر را به عنوان اعتراضی علیه دولت به خاطر تخریب خانم پانکهورست، که زیباترین شخصیت تاریخ مدرن است، از بین ببرم». تابلو به اندازهای آسیب دیده بود که موزه به مدت دو هفته بسته شد و این قطعه را بازسازی کرد. ریچاردسون به شش ماه حبس محکوم شد اما اعتصاب غذا کرد و پس از چند هفته آزاد شد.
رابرت راشنبرگ یک اثر دی کونینگ را پاک کرد
رابرت راشنبرگ یک نقاش، یک مجسمه ساز و حتی گاهی اوقات یک خرابکار بود. در سال ۱۹۵۳، او پروژهای را آغاز کرد که شامل پاک کردن یک اثر هنری از قبل موجود بود. او ابتدا این کار را با نقاشیهای خود امتحان کرد، اما به نتیجه دلخواه نرسید. بنابراین به سراغ ویلم دی کونینگ، نقاش اکسپرسیونیست انتزاعی رفت و از او درخواست کرد که یکی از آثارش را از بین ببرد. دی کونینگ تا حدودی با اکراه موافقت کرد و یکی از طرحهایش را در اختیار او گذاشت. راشنبرگ با استفاده از یک پاک کن، آن را خراش داد و تنها رد ضعیفی از آن به جا گذاشت. اثر به دست آمده «طراحی پاک شده دی کونینگ» (۱۹۵۳) نمونهای از آن است که گاه خرابکاری یک اثر هنری، خود یک قطعه هنری را شکل میدهد.
پیتا با چکش مورد اصابت قرار گرفت
چند ضربه چکش لازم است تا به یک شاهکار رنسانس آسیب جدی وارد شود؟ در مورد «پیتا» اثر میکل آنژ، فقط ۱۲ ضربه. در سال ۱۹۷۲، لازلو توث، زمینشناس بیکار، دهها ضربه به این مجسمه وارد کرد و بینی مریم باکره را شکست. پس از آن موزههای واتیکان یک پروسه ۱۰ ماهه پرزحمت ترمیم را انجام دادند که طی آن سه تکه بینی او و ۱۰۰ خرده باقیمانده را که در حین چکش زدن جدا شده بودند، دوباره جمعآوری کردند. در نهایت، این اثر ترمیم شد و در پشت شیشههای ضد گلوله به نمایش گذاشته شد. توث توسط دادگاه از نظر اجتماعی خطرناک تشخیص داده شد و در بیمارستان روانی بستری شد، او پس از دو سال آزاد شد و از ایتالیا به استرالیا تبعید شد.
مونالیزا در ژاپن با اسپری رنگ شد
مونالیزای لئوناردو داوینچی به سادگی نمیتواند استراحت کند. تنها در ۱۱۰ سال گذشته، او را دزدیدند، فنجان به سمتش پرتاب کردند و تقریباً تکه تکهاش کردند. اما خاطره انگیزترین خرابکاری این قطعه مربوط به یک زن ژاپنی به نام توموکو یونزو و یک قوطی اسپری رنگ بود. در سال ۱۹۷۴، این اثر از موزه لوور پاریس به موزه ملی توکیو رفت و اقداماتی برای کنترل جمعیت بازدیدکننده انجام شده بود که عدهای آن را برای معلولین تبعیضآمیز میدانستند. یونزو که از این موضوع خشمگین بود، تلاش کرد مونالیزا را با اسپری رنگ کند. این کار تا حد زیادی ناموفق بود اما او بازداشت و ۳۰۰ هزار ین جریمه شد. در نهایت موزه ملی مجبور شد روزی را اختصاص دهد که معلولان بتوانند از این نقاشی بازدید کنند.
اعتراض یک دلال هنری مشهور با استفاده از گورنیکای پیکاسو
تونی شفرازی اکنون به عنوان فروشنده آثار کیت هرینگ و ژان میشل باسکیا شناخته میشود، اما در سال ۱۹۷۴، او به دلیلی کاملاً متفاوت در دنیای هنر مطرح شد. در آن سال او به موزه هنرهای مدرن در نیویورک، جایی که «گورنیکا»ی پیکاسو به صورت امانی نگهداری میشد، رفت و کلمات «همه دروغها را بکش» را روی این شاهکار مدرنیستی با اسپری نقاشی کرد. این عبارت در واقع اشارهای اعتراضی بود به آزادی ستوانی که در یک کشتار در طول جنگ ویتنام محکوم شده بود. البته این نقاشی از آسیب در امان ماند زیرا لایه ضخیم لاک، به عنوان یک سپر نامرئی عمل کرده بود.
فرستاده خدا تابلوی نگهبان شب رامبراند را چاقو زد
در سال ۱۹۷۵ بزرگترین نقاشی رامبراند، «نگهبان شب» (۱۶۴۲)، توسط مردی که چاقوی نان به دست داشت، هدف قرار گرفت. او گفت توسط «خداوند» که به او دستور داده بود قطعه را برش دهد به موزه ریکس آمستردام فرستاده شده است. اگرچه نگهبانان سعی کرده بودند او را نگه دارند، اما با موفقیت قطعهای به اندازه یک پا را از نقاشی جدا کرد. از آنجا که این اثر قبل از خرابکاری در شرایط بسیار خوبی قرار داشت، مرمتکنندگان موزه توانستند نقاشی را در عرض چهار سال به شکل اولیهاش برگردانند. با این حال شخص دیگری این اثر را در سال ۱۹۹۰ با ماده شیمیایی ناشناخته هدف قرار داد.
حمله با پتک به اثر هنری عمومی دیوید هامونز
وقتی دیوید هامونز اثر هنر عمومی با عنوان How Ya Like Me Now؟ را در فضای خارجی در واشنگتن دی سی به نمایش گذاشت، خرابکاران با پتک به سمت آن حمله بردند. این اثر یکی از بحث برانگیزترین آثار هامونز است که یک نسخه سفید پوست از جسی جکسون سیاستمدار سیاهپوست را به تصویر میکشد. برخی میگویند این حمله نشاندهنده عدم درک مخاطب از آن چیزی است که واقعاً اثر میخواسته نشان دهد. هنگامی که کار مرمت شد، هامونز عنصر جدیدی را به قطعه اضافه کرد: همان سلاحهایی که زمانی برای تخریب آن استفاده شده بود.
یک دانشجوی هنر روی دو تابلو رنگ پاشید
سال ۱۹۹۶، جوبال براون، دانشجوی هنر کانادایی به موزه هنر مدرن نیویورک آمد و رنگ آبی را که در دهان خود نگه داشته بود بر روی یک تابلوی انتزاعی پیت موندریان پاشید. ابتدا تصور میشد این یک حادثه است اما معلوم شد چند ماه قبل، او کاری مشابه انجام داده و به نقاشی رائول دوفی در گالری هنری انتاریو، رنگ قرمز پرتاب کرده بود. اگرچه هیچ یک از نقاشیها در این فرآیند آسیب ندیدند، اما هر دو نهاد علیه او اقدام قانونی کردند. با این حال به نظر میرسید براون به کارش افتخار میکرد، اعتراضهایی که به گفته او برای براندازی فرهنگ «بورژوایی» بود. او این اعتراضها را بهعنوان یک سهگانه برنامهریزی کرده بود و قصد داشت رنگ زرد را روی اثری دیگر بریزد، اما آخرین مورد هرگز محقق نشد.
کشیدن علامت دلار روی نقاشی انتزاعی کازیمیر مالویچ
یکی از نقاشیهای انتزاعی کازیمیر مالویچ در سال ۱۹۹۷، به لطف هنرمند روسی الکساندر برنر، به بیانیهای در مورد افراط سرمایه داری تبدیل شد. او در موزه Stedelijk آمستردام علامت دلار را با رنگ سبز روشن روی تابلوی مالویچ نقاشی کرد. پلیس هلند گفت که برنر تلاش کرد از طریق تابلویی که آن زمان ۸. ۶ میلیون دلار ارزش داشت، یک بیانیه هنری ارائه دهد. برنر گفت که این خرابکاری اعتراضی برای برجسته کردن «فساد و تجاریگرایی در دنیای هنر» بود. او به خاطر این اقدام به چند ماه زندان محکوم شد.
بوسیدن یک تابلو در فرانسه
آیا تا به حال یک اثر هنری را آنقدر دوست داشتهاید که بتوانید آن را ببوسید؟ ریندی سام هنگام بازدید از مجموعه لامبرت، موزه هنرهای معاصر در آوینیون فرانسه، مطمئناً شور و اشتیاق زیادی برای نقاشی سای تومبلی داشت. او تابلویی که بخش عمده آن سفید بود را بوسید و لکه رژلب او روی اثری باقی ماند که در آن زمان ۲ میلیون یورو ارزش داشت. سام هنگام محاکمه گفت: «این یک عمل عاشقانه بود، وقتی آن را بوسیدم به چیزی فکر نمیکردم. گمان میکردم هنرمند متوجه این موضوع میشود.» در نهایت قاضی او را مجبور کرد جریمهای نمادین به مبلغ یک یورو به این هنرمند بپردازد.
پیام سیاسی روی نقاشی پیکاسو
در سال ۲۰۱۲، اوریل لاندروس، دانشجوی هنر هوستون، یک گاو نر و کلمه اسپانیایی «conquista» به معنای فاتح را روی تابلوی «زن در صندلی راحتی قرمز» اثر پابلو پیکاسو (۱۹۳۲) نقاشی کرد. لاندروس به مکزیک فرار کرد، اما در نهایت بازداشت و به دو سال زندان محکوم شد. وقتی در سال ۲۰۱۴ با آزادی مشروط از زندان خارج شد، معنای سیاسی پیام خود را این گونه توضیح داد که منظور از فاتحان، مهاجران اسپانیایی و پرتغالی هستند که طی قرنها، لشکرکشیهای خشونتآمیز را در آمریکای لاتین رهبری میکردند.
آسیب یک هنرمند ضد هنر به نقاشی مارک روتکو
نقاشیهای دیواری مارک روتکو که ابتدا برای رستوران Four Seasons در نیویورک ساخته شد و اکنون در موزه تیت لندن نگهداری میشود، از محبوبترین نقاشیهای او هستند. در سال ۲۰۱۲، هنرمندی به نام Wlodzimierz Umaniec، روی یکی از نقاشیهای دیواری که در تیت مدرن به نمایش گذاشته شد، پیامی را با جوهر نوشت که اشاره به Yellowism (زردگرایی) که یک جنبش خودخوانده ضد هنر است، داشت. او در آن زمان ادعا کرد که این یک ژست هنری بوده است، اما زمانی که به دو سال زندان محکوم شد، عذرخواهی کرد. متخصصان تیت ابتدا نگران بودند که این کار برای همیشه بوم روتکو را لکه دار کرده باشد، اما توانستند آن را بازسازی کنند و حدود دو سال بعد دوباره در معرض دید قرار دهند.
پیام نژادپرستانه روی مجسمه یادبود آنیش کاپور
هنگامی که آنیش کاپور مجسمه بزرگ فولادی «گوشه کثیف» (۱۵-۲۰۱۱) را در کاخ ورسای در فرانسه به نمایش گذاشت، پیامهای یهودی ستیز روی آن نوشته شد. کاپور که مادرش یهودی است، میخواست کلمات اسپری شده را دست نخورده باقی بگذارد، اما دادگاه فرانسوی ورسای را مجبور کرد تا قسمتی از این اثر را بپوشاند تا گرافیتی را پنهان کند. کاپور در پاسخ گفت که «نژادپرستان در فرانسه پیروز شدهاند» و حتی بعدها ادعا کرد که خرابکاری یک کار داخلی بوده است.
اثر غولپیکر ریچارد سرا، محل مناسبی برای شعارنویسی
چیدمان «شرقی-غربی/ غربی-شرق» (۲۰۱۴)، اثر ریچارد سرا، مجموعهای از چهار صفحه فولادی یکپارچه، واقع در وسط صحرای قطر، به مقصدی برای دوستداران مینیمالیسم و همچنین برای خرابکارانی که بارها روی این اثر نوشته اند، تبدیل شده است. در طول سالها دولت قطر جزئیات زیادی در مورد ماهیت عباراتی که با اسپری روی آن نوشته شده است منتشر نکرده است. در پایان سال ۲۰۲۰ قطر اعلام کرد که این آثار یک بار دیگر تخریب شدهاند و قصد دارد افرادی که این کار را انجام دادهاند به صورت قانونی تحت پیگرد قانونی قرار دهد. در ابتدای سال ۲۰۲۱، شش نفر در ارتباط با این خرابکاری دستگیر شدند.
پاره شدن اثری درباره بحران مهاجرت
هر ازگاهی، خرابکاران به سراغ آثار فوق معاصر میروند، همانطور که در سال ۲۰۱۸ در دوسالانه لیورپول، اثری درباره بحران مهاجرت اروپا به طرز چشمگیری پاره شد. این قطعه اثر جنت اوغلو، فهرستی به طول ۹۲۰ فوت بود که به دیواری در فضای باز چسبانده شد و شامل اسامی ۳۴۳۶۱ نفر از افراد شناخته شدهای بود که از سال ۱۹۹۳ در تلاش برای مهاجرت به اروپا جان باختند. جنت اوغلو به جای تلاش برای ترمیم اثر، به نمایش آن به شکل نیمه پاره ادامه داد و گفت: «ما تصمیم گرفتهایم کار را در این «وضعیت» کنونی بهعنوان تجلی و یادآوری این خشونت سیستماتیک اعمال شده علیه مردم، رها کنیم. »
نگهبان موزه برای نقاشیها چشم کشید
اینکه یکی از کارکنان موزه تبدیل به یک خرابکار شود، اتفاق رایجی نیست، اما این اتفاق در مرکز یلتسین در یکاترینبورگ روسیه در سال ۲۰۲۱ رخ داد، زمانی که یک نگهبان با خودکار روی نقاشی آنا لپورسکایا از چهرههای خالی، دو چشم کشیده بود. این پرونده زمانی عمیقتر شد که موزه دو هفته معطل کرد تا خرابکاری را به پلیس گزارش دهد. در ابتدا هیچ اتهامی مطرح نشد، اما نگهبان به خرابکاری جنایی متهم و جریمه شد. این داستان زمانی پیچیده شد که او در مصاحبهای گفت که سلامت روحی و جسمیاش به دلیل خدمت در جنگهای افغانستان و چچن به شدت تغییر کرده است. او همچنین مدعی شد که گروهی از نوجوانان او را به تخریب این اثر تشویق کردهاند و گفت: «به من یک خودکار دادند. چشمها را کشیدم. فکر میکردم این فقط نقاشیهای دوران کودکیشان است! »
مریم درویش