سرویس تجسمی هنرآنلاین: دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر روز سه‌شنبه 29 بهمن با حضور جمع کثیری از هنرمندان در موسسه صبا آغاز به کار کرد. امسال با توجه به اهدای هزینه مراسم افتتاحیه به سیل‌زدگان سیستان و بلوچستان، جشنواره مستقیما با بریدن روبان توسط رضا بانگیز، نقاش و چاپگر شناخته شده و بازدید از نمایشگاه آغاز شد.
امسال برای اولین بار موسسه صبا تمام سه طبقه خود را در اختیار جشنواره هنرهای تجسمی فجر قرار داده و به این ترتیب فضای وسیعی ایجاد شده است تا ۹۰۰ اثر تجسمی در بخش‌های نقاشی، گرافیک، عکس، مجسمه، سرامیک، خوشنویسی، نگارگری، تصویرسازی، کارتون و کاریکاتور و هنرهای جدید به خوبی در کنار هم چیدمان شده و در بخش طوبای زرین به نمایش درآید.
طبقه اول و نیمی از طبقه دوم موسسه صبا به بخش مسابقه اختصاص دارد، اما بخش دیگری از طبقه دوم پذیرای آثار هنری است که بخش ویژه جشنواره را تشکیل می‌دهند. یادمان سردار شهید قاسم سلیمانی و یادمان جان‌باختگان پرواز 752 هواپیمای اوکراین، بخش‌هایی هستند که هنرمندانی از شاخه‌های مختلف هنرهای تجسمی با آثار خود در آنها شرکت دارند. همچنین بخش دیگری از جشنواره با عنوان "چارخونه" که به حضور استان‌ها در جشنواره اختصاص دارد، پذیرای آثاری از هنرمندان مشهد، زاهدان، زنجان، یاسوج، شهرکرد، بیرجند و گرگان است که ۱۱۵ اثر را به نمایش گذاشته‌اند.
اما طبقه سوم موسسه صبا به بخش "چارسوی هنر" اختصاص دارد که ویژه گالری‌ها است. این بخش خود به دو قسمت تقسیم شده است. بیشتر فضای این طبقه غرفه‌بندی شده و هر گالری با آثار هنرمندان خود یک غرفه را در اختیار دارد. بخش دیگری از سالن که "اکسپو" نام گرفته است به آثار هنرمندان چند گالری دیگر اختصاص دارد که بدون ذکر نام گالری، آثار آنها به نمایش درآمده است.
نکته قابل توجه در جشنواره امسال چاپ نقشه‌ای برای معرفی بخش‌های مختلف و تفکیک آنها است که با توجه به گستردگی نمایشگاه، هر سال ضرورت آن احساس می‌شد و حالا این امکان برای مخاطبان فراهم شده است که با نگاهی به نقشه، دسترسی بهتری به بخش‌های مختلف داشته باشند.
در حاشیه بازدید از جشنواره، هادی مظفری مدیر مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جمع خبرنگاران قرار گرفت و به سوالات آنها پاسخ داد.
مظفری درباره کاهش روزهای جشنواره تجسمی فجر گفت: سال گذشته جشنواره تجسمی فجر اولین جشنواره‌ای بود که شروع شد و پس از پایان همه جشنواره‌ها نیز به پایان رسید. دوره طولانی نمایشگاه تبدیل به یک پروسه فرسایشی شد. با توجه به اینکه استاندارد برگزاری نمایشگاه در اغلب گالری‌ها یک هفته است ما هم امسال سعی کردیم به آن استاندارد برپایی نمایشگاه‌های تجسمی نزدیک شویم. با این‌حال برنامه‌ها و رویدادهایی که برای جشنواره تدارک دیده‌ایم را در همین مدت گنجاندیم و نشست‌های گفتگوی هنرها با حضور اساتید دانشگاه برگزار خواهد شد و از دانشکده‌ها و هنرستان‌ها دعوت کردیم که اساتید و شاگردان، گفت‌وگوهای خود را به فضای جشنواره بیاورند.
او درباره فاصله چند روزه میان مراسم اختتامیه با آخرین روز نمایشگاه گفت: این تاریخ از قبل با تالار وحدت هماهنگ شده بود و از طرف دیگر ما چند روزی زمان نیاز داریم که کتاب جشنواره را آماده کرده و بتوانیم آن را هم‌زمان با اختتامیه رونمایی کنیم.
مظفری درباره داوری آثار و نحوه خرید آنها توسط اداره کل تجسمی گفت: در هر بخش شورای هنری با حضور داوران و دبیر آن بخش تشکیل شد تا کارها بررسی شده و آثار شایسته جایزه معرفی شوند. به نظر می‌رسد در هر کدام از رشته‌های ده‌گانه بین یک تا سه نفر برگزیده خواهیم داشت. آثاری که قرار است توسط مرکز تجسمی خریداری شود نیز همین آثار برگزیده هستند و کار متوسط خریداری نخواهد شد.
او با اشاره به دو بخش ویژه جشنواره امسال گفت: در بخش یادبود جان‌باختگان هواپیمای اوکراین یک اثر چیدمان و یک نقاشی از محسن حیدری وجود دارد. همچنین در بخش یادبود شهید قاسم سلیمانی، آقای گنجی روی پرتره شهیدسلیمانی کار می‌کند و آقای لوایی در حال ساخت سردیس ایشان هستند که تا پایان نمایشگاه این دو اثر به پایان می‌رسد و در مراسم اختتامیه رونمایی خواهد شد. همچنین اثر حسن روح‌الامین برای بزرگداشت سردار قاسم سلیمانی که پیش از این در فضای مجازی دیده شده بود در این نمایشگاه برای اولین بار در معرض دید عموم قرار گرفته است.
او درباره تغییر مکان جشنواره از نمایشگاه بین‌المللی به موسسه صبا گفت: به نظر من با شرایطی که در نمایشگاه بین‌المللی پیش آمد بهترین انتخاب این بود که به موسسه صبا برگردیم. زیرا حضور جشنواره در نمایشگاه بین‌المللی زمانی مناسب است که همراه با برگزاری نمایشگاه‌های دیگر باشد، درحالی‌که اگر نمایشگاه دیگری در آن فضا نباشد و در فاصله میان دو نمایشگاه به آنجا بروید، جشنواره اصلاً دیده نمی‌شود و مورد استقبال قرار نخواهد گرفت. با تغییر زمان جشنواره، تاریخ جدیدی که در نظر گرفته شد در فاصله میان پایان یک نمایشگاه و آغاز نمایشگاه بعدی بود. به این جهت نمایشگاه را به موسسه صبا آوردیم.
مظفری ادامه داد: بااین‌حال برای اولین بار تمام قسمت‌های مجموعه صبا به جشنواره اختصاص پیدا کرده است. سال گذشته کارها خیلی فشرده چیده می‌شد و شاید چیدمان آنها از استاندارد خارج بود. خود ما از چیدمان آثار راضی نبودیم به دلیل اینکه آن‌قدر کارها فشرده بود که قابلیت خوانش و بازدید را نداشت، اما امسال کارها خیلی حساب شده‌تر چیدمان شده و بخش‌های جداگانه برای آنها در نظر گرفته شده است.
مظفری درباره امکان ادامه این روند گفت: ما سه سیاست جدی داشتیم که با همه سختی‌هایی که این اواخر به وجود آمد سعی کردیم پای آنها بایستیم. نکته اول این بود که هنرهای تجسمی زیر یک سقف باشند. سال گذشته که بخش‌های مختلف تفکیک شده بود و هر کدام در یک محل برگزار می‌شد، هم به لحاظ مدیریتی مشکل داشتیم و هم دسترسی مخاطبان به همه بخش‌ها کمتر بود. پس ناگزیر بودیم جشنواره را در فضای عمومی‌تری که قابلیت ارائه همه آثار در آن وجود داشته باشد برگزار کنیم. سال گذشته هم تلاش کردیم که همه بخش‌ها را به مرکز صبا بیاوریم اما گنجایش آن فراهم نبود. امسال موفق شدیم که همه فضا را در اختیار بگیریم و نمایشگاه را به صورت متمرکز برگزار کنیم. این کار امکان بازدید سریع‌تر و راحت‌تری را به مخاطب می‌دهد و همچنین امکان گفتگوی بهتری بین گالری‌دارها و بخش مسابقه ایجاد می‌کند و ارتباط این دو بخش بهتر فراهم می‌شود. سال گذشته خیلی تلاش کردیم که گالری‌ها به بخش مسابقه نزدیک شوند اما این اتفاق به دلیل دوری مسافت رخ نداد، ولی امسال همه آنها زیر یک سقف جمع شده‌اند.
مظفری افزود: نکته بعدی رابطه بین هنرهای تجسمی و بازار است. مادامی‌که هنرهای تجسمی فقط در عرصه نمایش مورد مدیریت قرار بگیرد و راجع به آن برنامه‌ریزی شود، حتماً با خلاء جدی ۵۰ درصدی مواجه هستیم. یعنی ۵۰ درصد مربوط به معرفی هنرمند است اما ۵۰ درصد دیگر آن است که بتوانیم هنرمند را به بازار هنر معرفی کنیم. این سیاست جدی ماست و در سال‌های بعدی حتما دنبال خواهد شد. مسئله دیگر بحث پژوهش محور بودن جشنواره است که سال گذشته و امسال دنبال شد؛ زیرا اعتقاد داریم که حتماً از بزنگاه برگزاری جشنواره باید ماحصل علمی و پژوهشی به یادگار داشته باشیم.
او درباره حضور گالری‌ها در جشنواره گفت: به اختیار مدیران گالری‌ها گذاشتیم که اگر مایل هستند با یک اثر یا با آثار متعدد حضور پیدا کنند. در این نمایشگاه یک گالری هست که با تک اثر شرکت کرده و گالری دیگری هست، (گالری ترانه باران) که مجموعه‌ای از آثار استاد رضا مافی را به نمایش گذاشته است. یعنی برای اولین بار آثار بی‌نظیری از رضا مافی و لوازم شخصی او را در یک گالری می‌بینید که قبلا هیچ کجا نمایش داده نشده است. همچنین آثاری از اساتید برجسته توسط گالری‌های مختلف به نمایش درآمده است که در دوره پیش از این هنرمندان پیشکسوت کمتر اثری داشتیم.
دوازدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر تا ۵ اسفند در موسسه صبا میزبان هنردوستان است.