سرویس تجسمی هنرآنلاین: به تازگی کتاب رباعیات خیام به خط محمدصادق احدپور منتشر شده است. احدپور در گفتوگو با هنرآنلاین درباره این کتاب گفت: سال ۸۴ به سفارش یک دوست این کتاب را در ۱۲۰ قطعه چلیپا نوشتم و با توجه به اینکه قرار بود آن را در مدت کوتاهی به ایشان تحویل دهم فرصتی برای تکرار کردن و بازنویسی آن نداشتم. اما خریدار به دنبال آن نیامد و کتاب نزد من باقی ماند. در طول این سالها از داشتن و دیدن این کتاب لذت بردم تا اینکه زمستان 97 با نظر انتشارات ایران فردا و انجمن خوشنویسان دماوند تصمیم به چاپ کتاب گرفتیم. رباعیات خیام با یک صفحه مقدمه، یک صفحه سیاه مشق، ۱۶ مینیاتور از دوره تیموری و ۱۲۰ چلیپا، به شیوه ۵ رنگ چاپ شد.
او درباره نحوه نگارش کتاب توسط خوشنویسان گفت: معمولاً خوشنویس در موقعیت سفارش قرار میگیرند و انتشارات یا سازمانهای مختلف سفارشی به خوشنویسان میدهند تا کتابی توسط آنها نوشته شود. اما بعضی از خوشنویسان نیز در موقعیتی هستند که میتوانند وقت بگذارند و خودشان کتابی را بنویسند. البته با توجه به مطرح بودن مسئله معیشت، کمتر کسی میتواند چند ماه زمان صرف کند و فقط به خوشنویسی بپردازد و اگر هم در کنار این کار شغل دیگری داشته باشد، تمرکز کافی روی خوشنویسی ندارد.
احدپور ادامه داد: در سالهای اخیر نهادهای دولتی چندان به این موضوع نمیپردازند و سفارش خوشنویسی کتابها را نمیدهند. در دهه ۶۰ و تا نیمه دهه ۷۰ این موضوع بسیار رواج داشت و سفارشهای زیادی از جانب سازمانهای مختلف به خوشنویسان داده میشد. اما امروزه معمولاً خوشنویسان با همت شخصی خود و با هدفی که برای خود تعیین میکنند اقدام به نوشتن یک کتاب میکنند، به عنوان مثال شاید آنها احساس کنند باید چلیپا نویسی یا کتابت کنند و به همین دلیل دیوان شعر یا کتاب خاصی را برای نوشتن انتخاب میکنند. در واقع این مسئله یک میدان شخصی برای سنجش خودشان است تا ببینند چند مرده حلاج هستند. این کار برای خودنمایی نیست بلکه خوشنویس قصد دارد خودش را بسنجد، چون خوشنویسی یک هنر باطنی است و همه خوشنویسان حرفهای میدانند باید مسیر شفاف و زلال هنر را طی کنند تا بتوانند آن مقام بلند شأن خوشنویسی را کسب کنند.
این خوشنویس درباره دلیل کم شدن سفارش کتاب گفت: مطالبه اجتماعی کم شده و جامعه تقاضا نمیکند که چنین آثاری را دریافت کند. جامعه گرفتار روزمرگی و افسون مصرفزدگی شده و این موضوع مجال نمیدهد که آدمی به این فکر کند که روح او هم باید با آثار هنری، مطالب معنوی و معرفت بشری تغذیه شود. به همین دلیل مردم کمتر به سمت هنر میروند و فکر میکنند هنر یک تفنن است، اما نمیدانند جامعه بدون هنر هیچ نیست.
احدپور ادامه داد: وضعیت اقتصادی کشور یکی از دلایل عدم سفارش خوشنویسی کتاب است. مردم در سالهای اخیر برخورداری بیشتری نسبت به قبل دارند اما نواقصی میبینند و نیازهای اولیه آنها رفع نشده است. هرم نیازهای آدمی در طبقات بالا به مرحله عرفان، ادبیات و هنر میرسد، اما زمانی که مردم درگیر نیازهای پایه خود هستند از نیازهای سطح بالا غفلت میکنند. از سوی دیگر مسئله مصرفزدگی اجتماعی هم وجود دارد. ما میخواهیم همه چیز را داشته باشیم و در این میان فرصتی برای اندیشیدن به هنر باقی نمیماند. حتی شاهد هستیم برای عدهای از مردم رفتن به نمایشگاههای هنری هم به یک پز تبدیل شده است، نه یک نیاز درونی برای درمان روح.
او درباره اینکه بسیاری از مردم امروز ایران برای خواندن خط نستعلیق با دشواری مواجه هستند گفت: انگشت اتهام به سمت مردم است که نه تنها نستعلیق که حتی شعر را نیز نمیتوانند بخوانند. ما از این جهت دچار ضعف شده و از ادبیات فاصله گرفتهایم. در تاریخ ادبیات ما افراد بسیار بزرگی هستند که در این عرصه قلم زدهاند اما جامعه ارتباطی با آنها ندارد. متأسفانه امروزه چهرههای مشهور جامعه ما هم سطحی هستند و کمتر دیده میشود کسی که کار عمیق انجام میدهد مورد توجه مردم قرار بگیرد، چون مردم هم حوصله کار و اندیشه عمیق را ندارند.
احدپور درباره تاثیر متن بر روی خوشنویسی گفت: مسلماً متنی که برای نوشتن انتخاب میشود تأثیر زیادی در کار هنرمند دارد. پس خوشنویس به سراغ جنس خودش میرود و متنی را انتخاب میکند که با طبع او هماهنگ باشد. حتی اگر اثری به او سفارش داده شود نیز در صورتی پذیرفته میشود که با سلیقه و گرایش او سازگار باشد. اگر من به اشعار خیام گرایش نداشتم، کتابی که نوشتم نمیتوانست اثر خود را بگذارد.
او درباره سایر فعالیتهای خود گفت: چند سال پیش شروع به نگارش دیوان حافظ کردم اما به دلایلی امکان ادامه آن کار فراهم نشد. امیدوارم نیرویی به دست بیاورم و شرایطی فراهم شود که بتوانم این کار را به پایان برسانم. همچنین کتابت کامل قرآن کریم با ترجمه فارسی را به سفارش شهرداری تهران در مدت سه سال و در 1230 صفحه انجام دادم که این کتاب هم اکنون در موزه امام علی (ع) نگهداری میشود.
احدپور ادامه داد: خوشنویسانی که رتبهبندی شده و جایگاه آنها مشخص است باید آثار آنها مورد توجه قرار گیرد، اما احساس میکنم نسبت به دوستان خوشنویس غفلت میشود. بسیاری از افرادی که در انجمن خوشنویسان حضور داشته و عمر خود را در این راه صرف کردهاند، کمتر توجهی به کار آنها میشود. جامعه بیشتر هنرمندان خود را نمیشناسد و فقط کسانی که در رسانههای تصویری حضور دارند شناخته شده هستند. این در حالیست که باید سایر هنرمندان معرفی شوند تا نسل بعدی انگیزه داشته باشد قدم در راه هنر بگذارد. این وظیفه نهادهای دولتی و رسانههای تصویری مانند تلویزیون است که این هنرمندان را به مردم معرفی کنند.
گفتنی است، محمد صادق احدپور متولد 1344 و فارغالتحصیل انجمن خوشنویسان ایران است. او مدرک استادی را در سال 1385 و مدرک درجه یک هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را 1388 کسب کرد. احدپور مقام اول نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم در سال 1385 را کسب کرد و لوح افتخار نخستین جشنواره خوشنویسی جهان اسلام 1375 را دریافت کرد. او پیش از این کتابهای متعددی را به خط نستعلیق نگاشته است که از جمله آنها میتوان بخشی از شاهنامه فردوسی، کتابت مخزن الاسرار نظامی گنجوی، کتابت شرفنامه نظامی گنجوی، کتابت دیوان ملکالشعرای بهار، کتابت اشعار منتخب شعرا در مدح حضرت ولی عصر (عج) با مقدمه استاد محمود شاهرخی، کتابت دیوان گنجینه الاسرار عمان سامانی، کتابت قصاید حکیم سنایی غزنوی و... را نام برد. احدپور دبیر اجرایی جشنواره خوشنویسی فجر در سالهای 73 و 74 و 88 بود و در چندین نمایشگاه داخلی و خارجی شرکت داشته است.